Financial Times’ın (FT) analizine göre, Avrupa’nın en büyük şirketleri, geçen yıl başlayan Ukrayna savaşından bu yana Rusya’daki faaliyetlerinden en az 100 milyar avro doğrudan zarara uğradı.
FT tarafından 600 Avrupalı grubun yıllık raporları ve 2023 mali tabloları üzerinde yapılan bir araştırma, 176 şirketin Rus işletmelerinin satışı, kapatılması veya küçültülmesi sonucunda varlık değer kayıpları, dövizle ilgili masraflar ve diğer tek seferlik giderler kaydettiğini gösteriyor.
Bu toplam rakam, savaşın yüksek enerji ve emtia maliyetleri gibi dolaylı makroekonomik etkilerini içermiyor. Öte yandan savaş aynı zamanda petrol ve doğalgaz grupları ile savunma şirketleri için de kâr artışı sağladı.
Kiev Ekonomi Üniversitesi tarafından derlenen verilere göre, savaştan önce Rusya’da bulunan 1.871 Avrupalı şirketin yüzde 50’sinden fazlası hâlâ ülkede faaliyet gösteriyor. Rusya’da hâlâ faaliyet gösteren Avrupalı şirketler arasında İtalya’nın UniCredit, Avusturya’nın Raiffeisen, İsviçre’nin Nestlé ve İngiltere’nin Unilever şirketleri yer alıyor.
BP, Shell ve Total büyük zararda
Enerji ve kamu hizmetleri grubu şirketleri, Rusya’daki operasyonların çökmesinden kaynaklanan kazanç kayıplarının yarısından fazlasını oluşturuyor. Bu sektörleri bankacılık, kimya ve otomotiv şirketleri takip ediyor.
En büyük kayıplar sadece üç şirketin, BP, Shell ve TotalEnergies’in 40,6 milyar avro toplam masraf bildirdiği petrol ve doğalgaz grupları. Kayıplar, bu grupların geçen yıl yaklaşık 95 milyar avro tutarında yüksek toplam kâr raporlamasına yardımcı olan yüksek petrol ve doğalgaz fiyatlarından çok daha ağır bastı.
Kamu hizmetleri şirketleri 14,7 milyar avroluk doğrudan darbe alırken, otomobil üreticileri de dahil olmak üzere sanayi şirketleri 13,6 milyar avroluk kayıp yaşadı. Bankalar, sigortacılar ve yatırım şirketlerini içeren finans şirketleri ise 17,5 milyar avroluk zarar ve diğer masraflar kaydetti.
Alman otomotiv ve kimya sanayileri darbe aldı
Enerji ve kamu hizmetleri hariç tutulduğunda, en büyük kayıplar Almanya’nın kimya ve motor endüstrilerinden geldi. Alman kimya sektörü de 8 milyar avro civarında kayıp yaşadı. Enerji sektörü söz konusu olduğunda en büyük kaybı İngiliz, Fransız ve Norveçli şirketler bildirdi.
Alman Wintershall Dea grubu Ocak ayında yaptığı açıklamada Kremlin’in Rusya’daki işlerini kamulaştırmasının banka hesaplarındaki 2 milyar avroluk nakdi sildiğini söylemişti. Buna karşılık Wintershall’ın sahibi Alman kimya devi BASF, enerji şirketindeki hisselerini 6,5 milyar avro azalttı. Geçen yıl Alman devleti tarafından kurtarılan Uniper 5,7 milyar avro değer azalması kaydederken, Finlandiyalı Fortum da 5,3 milyar avro zarar etti.
Batılı bankaların çoğu hâlâ Rusya’da
On bir Avrupalı otomobil üreticisi toplam 6,4 milyar avro zarar etti. Renault, Mayıs 2022’de Moskova fabrikasını ve Rus Avtovaz’daki hisselerini sattıktan sonra 2.3 milyar avro zarar yazdı. Volkswagen 2 milyar avroluk bir zarar bildirdi ve Mayıs ayında Moskova, VW’nin geçen yıl 111,3 milyar ruble (1,5 milyar avro) değerinde olan ve 4.000 kişinin çalıştığı bir fabrika da dahil olmak üzere yerel varlıklarının satışını onayladı.
Finans sektöründe Fransız Société Générale Nisan 2022’de Rosbank’ı ve sigorta faaliyetlerini Nornikel patronu Vladimir Potanin’e sattı ve bu süreçte 3,1 milyar avro zarar etti.
Ne var ki, Rusya’da iştiraki bulunan 45 Batılı bankadan sadece birkaçı, kısmen Moskova’nın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle ülkeden çıktı.
Hâlâ ülkedeki en büyük batılı banka olan Raiffeisen, 1 milyar avroluk zarar ve diğer masrafları üstlendi. Kredi kuruluşu, şu anda 1 milyar avro değer biçtiği Rusya biriminin satışı için araştırma yaptığını söyledi.
Yerel işletmesi için bir alıcı bulma sözü veren UniCredit de 1,3 milyar avro zarar ederken, İtalyan Intesa Sanpaolo 1,4 milyar avro zarar etti.
