Güney Kıbrıs hükümeti, aralarında Forbes listesinde yer alan yedi Rus milyarderin de bulunduğu toplam 86 yabancının vatandaşlığını iptal etti. İptal kararı, çoğunluğu AB yaptırımları altında bulunan ve “altın pasaport” programı kapsamında vatandaşlık alan kişileri kapsıyor.
Güney Kıbrıs yönetimi, Forbes listesinde yer alan yedi Rus milyarderin ve aile üyelerinin vatandaşlıklarını iptal ettiğini açıkladı.
Söz konusu milyarderler arasında Alfa Group hissedarı Aleksey Kuzmiçev (6,6 milyar dolar), Mercury Group sahibi İgor Kesayev (5,5 milyar dolar), Safmar Group kurucusu Mihail Gutseriyev (3,7 milyar dolar), Rusal kurucuları Oleg Deripaska (2,8 milyar dolar), Rusagro başkanı Vadim Moşkoviç (2,7 milyar dolar), Şeremetyevo Havalimanı’nın eski yönetim kurulu başkanı Aleksandr Ponomarenko (2 milyar dolar) ve Fix Price zincirinin ortak sahibi Sergey Lomakin’in (1,7 milyar dolar) “altın pasaportları” bulunuyor.
Yetkililerin aldığı karar, toplamda 86 yabancı vatandaşı etkiledi. İsimlerin büyük çoğunluğu yerel basın organı Politis tarafından kamuoyuna duyuruldu.
İptal edilen pasaportların sahiplerinin çoğunluğunu Ruslar oluştururken, listede Çinli vatandaşlar ile Arap ve Orta Doğu ülkelerinden kişiler de yer alıyor.
Ayrıca, 4 milyar dolarlık zimmete geçirme suçlamasıyla karşı karşıya olan Malezyalı finans uzmanı Joe Low ve Kiev yönetimi tarafından dolandırıcılık ve kara para aklama suçlamalarıyla tutuklanan Ukraynalı milyarder İgor Kolomoyskiy de listede bulunuyor.
Vatandaşlık iptallerinin temel gerekçeleri arasında yanlış bilgi beyanı, sabıka kaydı ve vatandaşlığa kabul şartlarının ihlali gösteriliyor. Kara listeye alınan yatırımcıların dosyaları Güney Kıbrıs polisi tarafından detaylı şekilde incelenecek.
2022 yılının nisan ayında Güney Kıbrıs makamlarının Gutseriyev, Ponomarenko, Moşkoviç ve Kuzmiçev’in “altın pasaportlarını” iptal etme kararı aldığı biliniyordu. Aynı yılın yaz aylarında Kesayev için de benzer bir karar alındığı açıklandı. Lomakin dışındaki tüm milyarderler halen Avrupa Birliği yaptırımları kapsamında bulunuyor.
Gutseriyev’e yönelik yaptırımlar, 2021 yılında Belarus’taki seçimlerde yaşanan usulsüzlük iddialarının ardından başlayan protestolar sonrasında uygulanmaya başlandı.
Diğer beş milyarder ise Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi sonrasında AB’nin kara listesine alındı. Ponomarenko, 28 Şubat 2022’de “Kırım’ın lideri Sergey Aksyonov ile yakın ilişkileri” gerekçesiyle yaptırım listesine eklendi. Milyarder, Mayıs 2016’da Güney Kıbrıs vatandaşlığına kabul edilmişti.
Moşkoviç’e yönelik yaptırımlar mart ayı başında yürürlüğe girdi. AB, bu kararın gerekçelerinden biri olarak iş insanının Ukrayna’ya askeri müdahalesinden Devlet Başkanı Vladimir Putin ile düzenlenen bir toplantıya katılmasını gösterdi. Moşkoviç, Şubat 2017’de Güney Kıbrıs’ın “altın pasaportuna” sahip olmuştu.
Kuzmiçev, 15 Mart tarihinde AB yaptırımlarına tabi tutuldu. Brüksel, kendisini “Rusya’daki en etkili kişilerden biri” olarak nitelendirdi. İş insanı, Şubat 2019’da Güney Kıbrıs vatandaşlığını elde etmişti.
Deripaska, 8 Nisan’da AB’nin kara listesine dahil edildi. Brüksel, iş insanının Rusya ordusuna silah ve teçhizat sağlayan bir şirketi de bünyesinde bulunduran Russian Machines adlı sanayi holdingin sahibi olduğuna dikkat çekti. Deripaska, 2017 yılında Güney Kıbrıs pasaportu almıştı.
Kesayev’e yönelik yaptırımlar ise Monolit Vakfı’nın Rusya hükümetiyle olan bağlantıları olduğu gerekçesiyle uygulandı. İş insanı, Mayıs 2012’de Güney Kıbrıs vatandaşı olmuştu.
“Altın pasaport” programı, Güney Kıbrıs’ta adanın ekonomik krizden çıkmasına destek olmak amacıyla 2013 yılında uygulamaya konulmuştu. Program kapsamında vatandaşlık, ada ülkesindeki gayrimenkullere en az 2 milyon avro yatırım yapılması karşılığında veriliyordu. Yatırımcıların aile bireyleri de ek ücret ödeyerek pasaport alabiliyordu.
Program, 2020 yılında Avrupa Birliği’nin talebi üzerine sonlandırıldı ve ülke yönetimi katılımcıları denetlemeye başladı. Yapılan incelemeler sonucunda, 2007-2020 yılları arasında verilen 6 bin 779 pasaportun yarısından fazlasının belirlenen kriterleri karşılamayan kişilere verildiği tespit edildi.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalesinin ardından AB, birliğe üye olan veya üyelik hedefleyen tüm ülkelerden yatırım karşılığı pasaport veya oturma izni verme uygulamasını durdurmalarını ve yaptırıma tabi kişilerin vatandaşlıklarını iptal etmelerini talep etti.
