Güney Kore milletvekilleri devlet başkanını görevden almak için harekete geçti

Güney Kore’nin ana muhalefet partisi çarşamba günü Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’u derhal istifaya çağırarak, bir gün önce kısa süreliğine sıkıyönetim ilan ederek “isyan suçu” işlediğini ve bunun liderin kendi yakın çevresindeki danışmanlarına kadar yayıldığını söyledi.

Güney Kore’nin ana muhalefeti Demokrat Parti, Yoon’un sıkıyönetim ilanının “anayasanın ağır bir ihlali” olduğunu söyledi.

Partiden yapılan açıklamada “Bu açık bir vatana ihanet eylemidir ve Yoon’un görevden alınması için mükemmel bir sebeptir” denildi.

Parti, Taban Lideri Park Chan-dae adına yaptığı açıklamada, salı gecesi sıkıyönetim emrini verdikten birkaç saat sonra Ulusal Meclis kararıyla kaldırmak zorunda kalan Yoon’un ülke liderliğinden istifa etmesi gerektiğini söyledi.

Açıklamada, “Başkan Yoon’un artık devlet işlerini normal bir şekilde yürütemeyeceği tüm ulus tarafından açıkça görülmüştür” denildi.

Altı muhalefet partisinden yaklaşık 190 milletvekili, cuma ya da cumartesi günü yapılacak oylamadan önce perşembe günü parlamentoda görüşülmek üzere bir azil önergesi sundu.

Yoon’u görevden alma girişimi, Asya’nın dördüncü büyük ekonomisi ve ABD’nin önemli bir müttefiki olan 52 milyonluk ülkede daha fazla siyasi çalkantının habercisi.

Başkanlık ofisinden istifalar geliyor

Başkanlık ofisi, Yoon’un özel kalem müdürü de dahil olmak üzere üst düzey başkanlık yardımcılarının çarşamba günü istifalarını sunduklarını söyledi. Açıklamada Yoon’un bu teklifleri kabul edip etmeyeceği belirtilmedi. Başkan salı gecesi televizyonda yayınlanan mesajından bu yana kamuoyu önünde konuşmadı.

Yoon önceki gece televizyonda yaptığı kısa konuşmada Güney Kore demokrasisini Kuzey Kore ile bağlantılı “devlet karşıtı güçlerden” koruma ihtiyacını gerekçe göstererek beklenmedik bir şekilde sıkıyönetim ilan etti.

Ülkenin yasama organı olan Ulusal Meclis’in genel sekreteri Kim Min-ki çarşamba günü bir basın brifingi düzenleyerek önceki gece yaşanan olağanüstü halin ayrıntılı bir dökümünü sundu. Sözlerine, Yoon’un emriyle yasa koyucu organı ele geçirmeye yönelik “anayasaya aykırı ve hukuksuz” olarak nitelendirdiği eylemleri kınayarak başladı.

Kim, salı günü saat 22:50’de, Yoon’un sıkıyönetim ilan etmesinden kısa bir süre sonra, polisin milletvekillerinin Ulusal Meclis alanına girmesini engellemeye çalıştığını söyledi. Kim, daha sonra Milli Savunma Bakanlığı’nın helikopterle yaklaşık 230 askeri Meclis binasına getirdiğini söyledi. Bu askerleri, çevre duvarlarına tırmanarak alana giren yaklaşık 50 asker daha takip etti.

Olay yerinden gelen videolarda vatandaşların meclis girişinde polis ve askerlerle itişip kakıştığı görülürken, herhangi bir yaralanma rapor edilmedi. Çarşamba günü Kyunghyang Shinmun gazetesi olay yerinden çekilen ve askerlerin makineli tüfekler, gaz maskeleri ve gece görüş gözlükleri ile donatıldığını gösteren görüntüleri yayınladı.

Seul’ün önemli bir iş merkezi olan Jongno bölgesinde, askerlerin yasama meclisine girdiği şok edici görüntülerden bir gün sonra vatandaşlar günlük rutinlerine devam ederken araç ve yaya trafiği her zamanki gibi yoğundu. Geniş Gwanghwamun Meydanı’nda yüzlerce kişinin katıldığı bir miting düzenlendi ve katılımcılar Yoon’u istifaya çağıran pankartlar taşıdı.

Kore İşçi Sendikaları Konfederasyonu süresiz grev ilan etti

Yoon son aylarda skandallarla boğuşuyor; karısı nüfuz ticareti yapmakla suçlanıyor ve kendisi de başkanlık veto yetkisini kullanarak karısının davasıyla ilgili soruşturmaları iptal ettirdikten sonra siyasi tepkilerle karşı karşıya kaldı.

Sıkıyönetim ilanı, Yoon’un kendi partisi de dahil olmak üzere, derhal güçlü bir direnişe yol açtı. İktidardaki Halk Gücü Partisi lideri Han Dong-hoon derhal bir bildiri yayınlayarak Yoon’un bildirisine karşı çıkacağını söylerken, muhalefet milletvekilleri gece geç saatlerde Seul’deki mecliste toplanarak sıkıyönetimi oyladı. Binanın dışında halkın Yoon’un görevden alınması ve tutuklanması için slogan attığı coşkulu bir protesto gerçekleşti.

Önemli bir şemsiye grup olan Kore İşçi Sendikaları Konfederasyonu (KCTU) Yoon görevden alınana kadar süresiz grev ve Seul’ün Gwanghwamun Meydanı’nda sabah mitingi ilan etti.

KCTU, sıkıyönetim ilanını “saçma ve anti-demokratik” olarak nitelendiren bir bildiri yayınladı.

Açıklamada şöyle denildi: “Yoon Suk Yeol yönetimi kendi iktidarının sonunu ilan etti. Bu sıkıyönetimin ardından KCTU ve bu toprakların tüm insanları Yoon Suk Yeol’un sonunu ilan edecektir.”

Samsung Electronics’in hisseleri düştü

Yoon’un 1980’lerde demokrasinin yeniden tesis edilmesinden bu yana ülkede bir ilk olan sıkıyönetim uygulama teklifi, parlamentoda çoğunluğu kaybetmesi sonucu muhalefetle aylardır süren gerginliğin ardından geldi.

Kargaşa gecesinin ardından Güney Kore’nin mali yetkilileri piyasaları “sınırsız” likidite ile destekleme sözü verdi. Kore Merkez Bankası çarşamba günü yaptığı acil toplantı sonrasında “piyasalar istikrara kavuşana kadar tüm seçenekleri açık tutacağını” söyledi.

Yoon’un sıkıyönetim ilanının ardından dolar karşısında keskin bir şekilde zayıflayan won toparlandı.

Gösterge Kospi endeksi yaklaşık yüzde 2 düştü. Ülkenin en büyük şirketi Samsung Electronics’in hisseleri yüzde 1,1 düştü.

Görevden alma mümkün mü?

Yoon’un görevden alınması için 300 üyeli Ulusal Meclis’in üçte ikisinin lehte oy kullanması gerekiyor. Muhalefet partileri toplam 192 sandalyeye sahip, dolayısıyla Yoon’un kendi partisinden sekizden fazla üyenin desteğiyle bir tasarı geçebilir.

Görevden alma yönünde bir oylama yapılması halinde Yoon, Güney Kore anayasa mahkemesi tarafından verilecek nihai karara kadar başkanlık görevinden derhal uzaklaştırılacak.

Başkanın görevden alınmasını ya da istifasını takip eden 60 gün içinde yeni bir seçim yapılması gerekiyor. Başbakan vekaleten görevi devralacaktır.

Sungkonghoe Üniversitesi’nde gazetecilik ve yayıncılık profesörü olan Choi Jin-bong, milletvekillerinin görevden alma yönünde oy kullanmaması halinde daha fazla gösteri olabileceğini söyledi. “Halkın protestoları büyük olasılıkla artacak ve onları yeniden azil yönünde oy kullanmaya zorlayacak” dedi.

ABD: Yakından izliyoruz

Yoon’un sıkıyönetim ilan etme girişiminden vazgeçmesi Güney Kore’nin en önemli müttefiki olan ABD tarafından memnuniyetle karşılandı.

Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD’nin “son 24 saatteki gelişmeleri yakından izlediğini” söyledi.

Blinken yaptığı açıklamada, “Başkan Yoon’un acil sıkıyönetim ilan eden emri iptal edeceği yönündeki açıklamasını memnuniyetle karşılıyoruz” dedi ve ekledi: “Siyasi anlaşmazlıkların barışçıl bir şekilde ve hukukun üstünlüğüne uygun olarak çözülmesini beklemeye devam ediyoruz.”

Daha önce, Yoon’un kendi muhafazakar Halkın Gücü partisi, sıkıyönetim ilan edilmesini önerdiğine inandığı savunma bakanı Kim Yong-hyun’un görevden alınması için başkana çağrıda bulundu. Devlet tarafından işletilen Yonhap News’e göre parti liderleri Yoon’un partiden ayrılıp ayrılmamasını tartışıyor.