Bizi Takip Edin

ASYA

Gürcistan’da ‘renkli’ savaş: İkinci raund başlıyor mu?

Yayınlanma

Gürcistan Devlet Güvenlik Servisi (SSSG), ülkede yeni bir ‘renkli devrim’ uyarısında bulundu. 

Güvenlik servislerine göre yeni girişim, Ekim-Aralık aylarında planlanıyor.

Yapılan açıklamaya göre 3 Sırp vatandaşı, 25 Eylül’de Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın (USAID) daveti üzerine Gürcistan’a gelmiş ve başkent Tiflis’te bulunan bir otelde, bazı ‘sivil toplum kuruluşları ve sivil aktivistlere’ eğitim vermiş.

USAID finansmanıyla eğitim veren Sırpların ise, ‘Canvas’ örgütünden oldukları belirtiliyor. Canvas ise, Yugoslavya’nın tarih sahnesinden silindiği dönemde en büyük rolü oynayan Otpor Hareketi’nin devamı.

Ayrıca, Gürcü istihbaratının açıkladığı üzere, Canvas üyelerinin sorguya çekildiği ve ‘artık ülkede olmadıkları’ biliniyor. 

Konuyla ilgili tepki veren en üst düzey isim ise, Başbakan İrakli Garibaşvili oldu.

Garibaşvili, “Hem ülke içinde faaliyet gösteren düşman güçlerini, hem de ülke dışında onlara destek verenleri bir kez daha uyarmak istiyorum. Ülkede herhangi bir huzursuzluğa ve bu tür yıkıcı güçlerin ülkemizi ikinci kez yok etmesine izin vermeyeceğiz” açıklamasında bulundu ve Gürcistan’daki eğitimlerin USAID finansmanıyla gerçekleştirilmesini de ‘üzücü bir gerçek’ olarak nitelendirerek ‘resmi açıklama beklediklerini’ söyledi. 

Güvenlik servisleri ayrıca, eylemlerin ‘Avrupa Birliği’nin Yıl sonunda ülkeye aday üyelik statüsü vermemesi halinde başlayacağı’ ve eski İçişleri Bakan Yardımcısı Georgiy Lordkipanidze’nin de aralarında bulunduğu eylemcilerin ‘Gürcistan’da ‘Euromaydan’ın bir benzerini düzenlemeyi planladığını açıkladı.

Yapılan açıklamalara göre, ‘sivil itaatsizlik eylemleriyle’ başlayacak süreçte, Ukrayna’da savaşan Gürcülerin yanı sıra, Gürcistan içindeki bazı gençlik grupları da aktif olarak yer alacak.

Gürcistan’daki renkli devrim tartışmaları yeni değil. Gürcistan da, diğer eski Sovyet ülkeleri gibi, çeşitli dönemlerde Batı yanlısı kitlesel eylemlere sahne olmuş, renkli devrimler yaşamış bir ülke. Üstelik, Gürcistan ile Ukrayna’nın renkli devrimler düzleminde de özel bir ilişkisi var. Gürcistan’da 2004 yılında gerçekleşen ve Şaakaşvili’yi iktidara getiren renkli ‘Gül Devrimi’ sırasında ABD’nin Tiflis Büyükelçisi olan John Tefft’in, 2014’teki Maydan darbesinin öncesinde hızlıca Kiev’e atanması bu özel ilişkinin öne çıkan olaylarından.

Gürcistan’da 2003’te yaşanan Gül Devrimi (Güller Devrimi) sürecinde, dönemin devlet başkanı Eduard Şevardnadze, başını Saakaşvili’nin çektiği Batı destekli muhalefet tarafından ‘indirilmiş’, Saakaşvili ve destekçilerinin, Şevardnadze’nin konuşması sırasında ellerinde kırmızı güllerle parlamento binasına girmesi, Gürcistan’ın değişen rotasının sembolü haline gelmişti.

Saakaşvili’nin çalkantılı siyasi yaşantısı da, Gürcistan’da iktidar günleri, görevden ayrılması, hakkında açılan soruşturmalar, Poroşenko Ukrayna’sına sığınıp vatandaşlık alması, Odessa valiliği yapması, Poroşenko’ya bayrak açıp vatandaşlığını kaybetmesi, Zelenskiy üzerinden yeniden Ukrayna siyasetinde yer edinmesi ve nihayetinde ani bir kararla ülkesine dönüp tutuklanmasıyla sona erdi.

İkisi de eski Sovyet ülkesi olan Gürcistan ve Ukrayna’nın, renkli devrimler ve Rusya’yla savaş başlıklarında benzerlikler taşıması elbette ki tesadüf değil. Bu iki ülke de, ‘renkli devrimler kuşağında’ bulunuyor. 2003 Gül Devrimi, 2004 Ukrayna Turuncu Devrimi, 2008’de Gürcistan ve Rusya arasında Güney Osetya savaşı, 2014 Maydan, 9 yıldır süren Donbass savaşları…

Gürcistan’daki bu ‘renkli birikim’ de, kendini en son geçtiğimiz mart ayında, Gürcistan meclisinde kabul edilen ‘Yabancı Etkinin Şeffaflığı Hakkındaki’ yasa tasarısı üzerine göstermişti. 

Söz konusu yasa üzerine, Başkent Tiflis başta olmak üzere, ülke genelinde sokağa çıkan eylemciler, ellerinde Avrupa Birliği (AB), Ukrayna ve ABD bayraklarıyla, söz konusu yasanın bir ‘Rus yasası’ olduğunu ve ülkelerinin ‘Rusya’ya benzemesini istemediklerini’ söylemişlerdi.

Elbette, Gürcistan’da patlak veren bu eylemlere ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, ABD’nin Tiflis Büyükelçisi Kelly Degnan, ABD’nin Ukrayna eski büyükelçisi John Herbst gibi isimler, yasayı ‘Rus mevzuatına’ benzeterek arka arkaya destek açıklamalarında bulunmuştu.

Halbuki, aslında olan şey, eylemcilerin ‘Rus yasasına’ değil, ‘ABD yasasına’ karşı yürümesiydi.

Gürcistan parlamentosunun kabul ettiği yabancı acenteler yasasının iki versiyonundan — bir Gürcü versiyonu ve bir Amerikan versiyonu — biri doğrudan ABD’de yürürlükte olan Yabancı Acenteler Kayıt Yasası’nın (FARA) tercümesiydi.

Buraya kadar klasik bir renkli devrim sürecini ifade eden bu sürece ‘özgün’ niteliğini kazandıran şey ise, Gürcistan üst yönetiminden de yasa konusunda farklı sesler çıkmasıydı.

Parlamentoda kabul edilen yasa, o sırada ABD’de olan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, yasaya karşı çıktığını, eylemcilerin yanında olduğunu, yasayı veto edeceğini söyleyerek tarafını belli etmişti.

Yasayı meclise sunanlar ise, iktidardaki Gürcü Rüyası Partisi’nden ayrılan ve ‘ABD ve AB’nin Gürcistan’ı savaşa sürükleme teşebbüslerine daha sert yanıt verilmesini savunan’ Halkın Gücü hareketi üyeleriydi. Yasa, iktidar partisi vekillerinden de destek buldu, parlamentoda tekme tokat kavgalarla tartışıldı, nihayetinde getirildi ancak Gürcistan Cumhurbaşkanı ile Batı’nın vetosuyla karşı karşıya kaldı.

Öte yandan, Saakaşvili’yi koltuğundan eden Gürcü Rüyası’nın kurucusu, ülkenin eski başbakanlarından iş adamı Bidzina Ivanişvili’nin ‘Kremlin tarafından desteklendiği’ de Batı medyasında tekrarlandıkça inandırıcılığı artan türde bir argüman olageldi.

Sonunda Gürcistan parlamentosu, ‘yabancı etkinin şeffaflığı’ hakkındaki yasa tasarısını geri çekme kararı aldı ve renkli devrim birinci raundu kazandı.

Gürcistan Batı’yı neden kızdırdı?

Gürcistan, Sovyet sonrası dönemde Rusya’yla uzun süreli düşmanlık politikasına sahip olmasına rağmen -buna 2008’deki beş günlük savaş da dahil- Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı askeri operasyonda açıktan Ukrayna’nın yanında durmadı. 

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, Gürcistan’ın pozisyonuyla ilgili olarak “Gürcistan, Rusya’ya karşı yaptırımlara katılması için Batı’nın baskısı altında, ancak Hükümet, kendi çıkarlarına göre hareket edeceklerini söyleme cesaretini gösteriyor, ki bu da övgüye değer” açıklamasında bulunmuştu.

Ne kadar Batı eksenli bir politika yürütürseniz yürütün, kendi ulusal çıkarlarınıza dair büyük ya da küçük bir adım attığınızda, karşınızda en önce Batılı ‘dostlarınızı’ bulacağınız gerçeği, Gürcistan örneğinde çarpıcı bir şekilde yine ortaya çıktı. Gürcistan, önce Ukrayna krizinde aldığı tutumu, son olarak da etki ajanlığına karşı yasal önlem almaya çalışması, Kolektif Batı için ‘iki büyük suçtu’, bu adımlar Gürcistan’ın Batı rotasından çıkışını (Batı medyasında bunu Rus etkisine girmek olarak okuyoruz) temsil ediyordu ve elbette ki bu suç cezasız kalmayacaktı. 

Mart ayındaki eylemlerde, eylemciler gösterilerin devam edeceğini söyleyerek ‘Gürcistan’ın Batı yanlısı bir rotada ilerlediğine dair garanti verilene kadar bu süreçler durmayacak’ açıklamasında bulunmuştu. Gürcü istihbaratının son açıklamasını ve ‘AB aday üyeliği’ şartını bu bağlamda bir tutarlılık içerisinde olduğunu söylemek mümkün.

Gürcistan’ın içine girdiği yeni siyasi krizler yalnızca çeşitli yasalardan ve siyasi adımlardan ibaret kalmadığı, artık iyiden iyiye ‘çizgiden çıktığı düşünülen’ Gürcü Rüyası’nı bir kabusa çevirme yönünde bütün hazırlıkların yapıldığı ortada. Gürcü istihbaratının tespit ettiği planlar için düğmeye basılırsa, Gürcistan’daki renkli savaşın ikinci raundu kısa süre içerisinde başlayabilir.

ASYA

Güney Kore ABD askerleri için 1.13 milyar dolar ödemeye razı oldu

Yayınlanma

Güney Kore Dışişleri Bakanlığı cuma günü yaptığı açıklamada, Güney Kore’nin 2026 yılında ülkedeki ABD askerlerinin konuşlandırılmasının maliyetine 1,52 trilyon won (1,13 milyar dolar) katkıda bulunacağını açıkladı. Böylece savunma bütçesinde ABD askerlerine ayrılan pay 2025 yılına göre yüzde 8,3’lük bir artışa gidecek.

Bakanlık, Seul’ün 28.500 ABD Kore Kuvvetleri (USFK) askerine ev sahipliği yapma konusundaki mali yükümlülüklerini özetleyen 12. Özel Önlemler Anlaşması’nı (SMA) yayınladı. Finansman ayrıca hizmet edecek Koreli işçilerin ücretlerini, askeri tesis inşaatını ve lojistik desteğini de kapsıyor.

Mevcut altı yıllık 11. SMA’nın 2025 yılı sonunda sona ermesinin ardından yeni anlaşma 2026 yılında yürürlüğe girecek.

Bakanlık, “12. SMA’nın geçerlilik süresi 2026’dan 2030’a kadar beş yılı kapsıyor. İlk yıl olan 2026 için toplam miktar 1,13 milyar dolar olarak belirlendi; bu 2025’teki 1,4028 trilyon won’luk bütçe ile karşılaştırıldığında yüzde 8,3’lük bir artış anlamına geliyor” dedi.

Yeni anlaşmaya göre, iki taraf yıllık artışları 11. SMA’da kullanılan savunma bütçesi artış oranının yerine tüketici fiyat endeksi (TÜFE) büyüme oranına dayandırmayı kabul etti. Bakanlık ayrıca yıllık artışın yüzde beşi geçmemesini sağlamak için bir üst sınır belirlendiğini kaydetti.

TÜFE 8. ve 9. anlaşmalarda kullanılırken, 11. SMA’da savunma bütçesi artışı kullanıldı. Artışın savunma bütçesine bağlanması, Güney Kore’ye daha ağır bir yük bindirmek olarak görüldü, çünkü savunma bütçesi tipik olarak yıllık yaklaşık yüzde dört oranında büyürken, TÜFE ortalama olarak yaklaşık yüzde ikidir.

Son anlaşma, Güney Kore’nin baş müzakerecisi Lee Tae-woo ve ABD’li mevkidaşı Linda Specht liderliğinde, her iki tarafın dışişleri, savunma ve ekonomi bakanlıklarından yetkililerin katıldığı sekiz tur müzakerenin ardından sağlandı. Nisan ayında başlayan görüşmeler bu hafta başında sona erdi.

İki taraf Perşembe günü Seul’de ilk imza törenini düzenledi, ardından Kabine onayı ve cumhurbaşkanının onayı beklenerek bakan yardımcısı veya bakan düzeyindeki üst düzey yetkililer tarafından resmi imza töreni gerçekleştirilecek.

Bir dışişleri bakanlığı yetkilisi gazetecilere yaptığı açıklamada, “Güney Kore ve ABD, karşılıklı anlayış ve ittifak ruhu temelinde nispeten hızlı bir şekilde bir sonuca vardılar. Bu, USFK birliklerinin istikrarlı bir şekilde konuşlandırılmasını sağlama ve birleşik bir savunma duruşunu sürdürme ortak hedefimize katkıda bulunacaktır” dedi.

Yetkili ayrıca, maliyet paylaşım anlaşmalarının ötesinde, her iki tarafın, Kore Yarımadası dışında ABD varlıklarının tutulmasını destekleyen bir maddenin kaldırılması da dahil olmak üzere SMA’nın şeffaflığını artırmayı amaçlayan bir dizi önlem üzerinde anlaştığını belirtti. Yeni anlaşmaya göre, SMA maliyetleri yalnızca Kore Yarımadası içinde konuşlandırılmış varlıkların bakımına yönelik masrafları karşılayacak.

Diplomatik gözlemciler, yeni savunma maliyet paylaşımı anlaşmasının önceki anlaşmalara göre Güney Kore için daha elverişli olduğunu düşünüyor ancak eski Başkan Donald Trump’ın 5 Kasım’da yapılacak seçimlerde yeniden seçilmesi durumunda anlaşmanın kaderi konusunda belirsizlik sürüyor.

Asan Politika Çalışmaları Enstitüsü’nden kıdemli araştırmacı Cha Du-hyeogn, 12. SMA’nın, 11. anlaşmadaki yüzde 13,9’luk artış gibi önceki anlaşmalarda görülen ani artışlardan kaçındığını kaydetti.

“TÜFE bazlı artışlara yüzde 5’lik bir sınırlamayla geri dönülmesi daha dengeli bir yaklaşımdır ve önceki SMA maddelerine göre bir iyileştirmeyi temsil etmektedir” diye konuştu.

Cha, Demokrat aday Kamala Harris’in başkanlığı kazanması durumunda anlaşmanın sorunsuz bir şekilde ilerlemesinin muhtemel olduğunu ancak Trump’ın yeniden seçilmesi halinde anlaşmayı bozmaya çalışabileceğini sözlerine ekledi.

SMA’nın, ABD Kongresi’nin tarafından onaylaması gerekmiyor; bu da yeni bir yönetim altında olası değişikliklere yer bırakmayacağını garantiliyor.

Trump, görev süresi boyunca Seul’ün savunma maliyetlerindeki payının 900 milyon dolardan 5 milyar dolara çıkarılmasını talep etmiş, bu durum ikili ittifakı zorlamış ve yeni bir anlaşmanın imzalanmasını geciktirmişti.

Okumaya Devam Et

ASYA

Pakistan, hapisteki eski Başbakan Han’ın protesto çağrısı üzerine başkenti kilitledi

Yayınlanma

Pakistan’ın başkenti İslamabad, hapisteki eski Başbakan İmran Han’ın destekçilerini sokaklara çağırması sonrası cuma günü ana yolların kapatılması, mobil hizmetlerin askıya alınması, okulların kapatılması ve toplu taşımanın devre dışı bırakılmasıyla kilitlendi.

Perşembe akşamı hükümet, ikiz şehirlerdeki ana arterleri yük konteynerleriyle kapatırken gösterileri bastırmak için hiçbir şeyden kaçınmayacağı uyarısında bulundu. Güvenlik güçleri, popüler eski liderin serbest bırakılmasını amaçlayan bir dizi gösterinin sonuncusu öncesinde, yaklaşık 2,3 milyon kişinin yaşadığı başkent bölgesine yayıldı.

Han, Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) partisinin destekçilerine, emekli Başyargıç Qazi Faez Isa’nın görev süresini uzatacak anayasa değişikliğini protesto etmek için Pakistan parlamentosu ve başbakanlık ofisine yakın önemli bir kavşak olan D-Chowk çevresinde toplanma çağrısında bulundu.

Muhalefet, yetkililerin İsa’nın halefi Yargıç Mansur Ali Şah’ın Han’ı serbest bırakmasından ve yaygın oy hilesi iddialarına rağmen mevcut hükümeti iktidara getiren şubat seçimlerinin denetimini hızlandırmasından korktuklarını iddia etti.

Başbakan Şahbaz Şerif yönetimi, önerdiği anayasa değişikliğinin yargı reformunu amaçladığını söyledi.

Han, 2022’de verilen bir güvensizlik önergesiyle görevden alınmış ve geçen yıl yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma gibi bir dizi suçlamayla hapse atılmıştı. Han ayrıca hapse atıldıktan sonra destekçilerinin ordu tesislerine zarar verdiği iddialarıyla ilgili suçlamalarla da karşı karşıya kaldı.

Suçlamaları siyasi amaçlı olduğu gerekçesiyle reddeden Han, davaların çoğundan beraat etmişti.

Okumaya Devam Et

ASYA

Japonya’nın yeni Başbakanı Ishiba, Çin, Rusya ve Kuzey Kore karşısında savunmayı güçlendirme sözü verdi

Yayınlanma

Japonya’nın yeni Başbakanı Shigeru Ishiba cuma günü yaptığı konuşmada, Çin de dahil olmak üzere artan bölgesel ve küresel tehditler karşısında Japonya’nın savunmasını güçlendirme sözü verirken, bölge deviyle karşılıklı yarar sağlayacak ilişkiler için çalışma vurgusu yaptı.

Eski bir savunma bakanı olan şahin siyasetçi Ishiba, salı günü göreve gelmesinden bu yana parlamentonun alt kanadında yaptığı ilk politika konuşmasında milletvekillerine hitap etti. Ishiba’nın Japonya’nın ulusal yasama organı Diyet tarafından başbakan olarak seçilmesi, bir hafta önce yapılan oylamada iktidardaki Liberal Demokrat Parti’nin (LDP) lideri olarak seçilmesinin ardından gerçekleşti.

Ishiba, Japonya’nın gelişmiş diplomasi arayışına paralel olarak savunma yeteneklerini güçlendirmesini gerektiren zorluklarla kuşatılmış bir dünya tanımladı.

Selefi Kishida’nın sözlerini tekrarlayan Ishiba, “Bugünün Ukrayna’sı yarının Doğu Asya’sı olabilir” dedi. “Japonya, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en ciddi ve karmaşık güvenlik ortamıyla karşı karşıya” diyerek Çin ve Rusya’nın ülkenin hava sahasını ihlallerini ve Kuzey Kore’nin artan füze gelişimini örnek gösterdi.

“Japonya’nın savunma kabiliyetlerini temelden güçlendirmemiz gerektiğine hiç şüphe yok” dedi.

‘Temel sorunlardan biri Çin’

Ülkenin karşı karşıya olduğu temel sorunlar arasında Çin’e de değinen Bakan, Çin’in “Doğu ve Güney Çin denizlerindeki statükoyu tek taraflı olarak güç kullanarak değiştirme girişimlerini her geçen gün güçlendirdiğini” söyledi. Ayrıca yakın zamanda Çin’in güneyindeki Shenzhen kentinde bir Japon çocuğun öldürülmesinden de yakındı.

Ishiba ileriye dönük olarak Pekin’den “sorumlu eylem” talep ederken, aynı zamanda “yapıcı ve istikrarlı ilişkiler” için her düzeyde artan iletişim ve karşılıklı endişe alanlarında işbirliği ile karşılıklı yarar sağlayan stratejik bir ilişki sürdürme sözü verdi.

Tebrik mesajları

Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Ishiba’nın sözleri, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in salı günü bir kutlama mesajı göndererek “yeni dönemin taleplerini karşılayan yapıcı ve istikrarlı Çin-Japonya ilişkileri inşa etmek için çok çalışma” arzusunu ifade etmesinin ardından geldi. Başbakan Li Qiang da tebriklerini ileterek dostluk ve işbirliğinin güçlendirilmesi çağrısında bulundu.

Japonya’nın yeni lideri konuşmasında Xi’nin yorumlarından bahsetmedi, ancak Kabine Baş Sekreteri Yoshimasa Hayashi çarşamba günü bunları “olumlu bir mesaj olarak” memnuniyetle karşıladı.

‘ABD ile ittifak güvenliğimizin temeli’

Ishiba ayrıca Japonya’nın ABD ile ittifakının diplomasisinin ve güvenliğinin temeli olmaya devam edeceğini söyledi ancak ne ülkedeki Amerikan güçlerinin konuşlanmasını düzenleyen anlaşmada değişiklik yapma arzusundan ne de LDP başkanlığı için kampanya yürütürken sık sık dile getirdiği Japonya’daki ABD üslerinin ortak işletilmesinden bahsetti. Ayrıca bir diğer gözde önerisi olan “NATO’nun Asya versiyonuna duyulan ihtiyaca” da değinmedi.

Erken seçim çağrısı ve protestolar

Gelecek hafta Diyet’in alt meclisini feshedeceğini ve 27 Ekim’de seçim çağrısı yapacağını söyledi. Bunu göz önünde bulundurarak konuşmasını, siyasette güvensizliğe yol açtığını kabul ettiği yakın tarihli bir LDP siyasi bağış toplama skandalı için özür dilemek için kullandı.

“Halkın güvenini yeniden kazanacağız” dedi. “Siyaseti politikacılar için değil, halk için yapacağız. Siyasi fonları bildirmeyen] her bir milletvekiliyle yüzleşecek, onlardan [bu konuda] düşünmelerini isteyecek ve kurallara bağlı bir etik anlayışı tesis etmek için elimizden geleni yapacağız” diye ekledi.

Dokuz adayın LDP’nin en üst makamına talip olduğu zorlu bir parti seçiminden çıkan Ishiba, fon skandalı üzerinden LDP’yi hedef alarak kampanya yürütmeyi planlayan muhalefet partilerini savuşturmak için partiyi bir araya getirmek gibi büyük bir görevle karşı karşıya. Bu zorluğun bir göstergesi olarak, Nikkei-TV Tokyo anketinde kabinenin onaylanma oranı %51ile 2002’den bu yana en düşük açılış oranına ulaştı. Ishiba’nın konuşmasının bazı bölümleri muhalefet milletvekillerinin tepkisiyle karşılaştı.

Ishiba konuşmasında, on yıllardır süregelen deflasyonist baskıların bertaraf edilmesini sağlama ihtiyacı da dahil olmak üzere ekonomi politikalarını da anlattı. Ülkenin azalan doğum oranı ve düşen nüfusu gibi sosyal meselelerin üstesinden gelme ihtiyacına değindi. Ayrıca doğal afetlere karşı önleme, hazırlık ve müdahalenin güçlendirilmesi ihtiyacını da ele aldı.

Çarşamba günü alt meclisin dağılmasından önce Ishiba’nın üst mecliste de yapacağı politika konuşmasına cevaben diğer siyasi parti temsilcilerinin sorularını yanıtlaması planlanıyor. Alt meclisin feshedilmesinin ardından seçimlerin 15 Ekim’de ilan edilmesi planlanıyor. Bunu 27 Ekim’deki oylama ve oy sayımından önce yaklaşık 12 gün sürecek kampanya izleyecek.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English