Suriye’nin en büyük patron örgütünün başkanı salı günü yaptığı açıklamada, Suriye’nin yeni hükümetinin iş dünyası liderlerine “serbest piyasa modelini” benimseyeceğini ve “ülkeyi on yıllardır süren yozlaşmış devlet kontrolünden küresel ekonomiye entegre edeceğini” söylediğini aktardı.
Şam Ticaret Odaları Başkanı Bassel Hamwi, HTŞ liderliğindeki silahlı güçlerin Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ı devirmesinden üç gün sonra Reuters’a verdiği mülakatta, “Rekabete dayalı bir serbest piyasa sistemi olacak,” dedi.
Reuters’a göre, El Kaide kökenli HTŞ’nin önderlik ettiği yeni yönetiminin ülkeyi nasıl idare edeceğine dair ipuçları arayan önde gelen Suriyeli işadamları, ekonominin 13 yıllık iç savaşın ardından yaşanan büyük yıkımın yeniden inşası için hayati önem taşıyan yatırımlara açık olacağına dair sinyalleri “memnuniyetle” karşıladı.
İş adamları, yine de El Kaide’nin eski uzantısı olan ve o zamandan beri bu bağları reddeden ve Şam saldırısına öncülük eden Heyet Tahrir eş-Şam’ın bunu başarıp başaramayacağını görmek istediklerini söylediler.
Beyrut’ta yaşayan ve özgürce konuşabilmek için isminin açıklanmasını istemeyen Suriyeli bir işadamı, “İnsanlar hâlâ açık bir toplum mu yoksa İslami bir devlet mi olacağını görmek için bekliyor,” dedi.
Hamwi, Suriye’nin geçici ekonomi bakanı Bassel Abdülaziz başkanlığındaki bir hükümet heyetiyle görüştükten bir gün sonra konuştu.
Suriye’da Baas yönetimi uzun zamandır ithalat ve ihracat üzerinde sıkı kontroller uyguluyor ve tüccarların ithalat için izin almalarını ve ardından dolar karşılığında merkez bankasına Suriye lirası yatırmalarını gerektiren bir sistem kullanıyordu.
Bağımsız olarak döviz ticareti yapmak eskiden hapse girmeye neden olabilirken, Reuters’a göre Esad’ın devrilmesinden bu yana günlük işlemlerde yaygın bir uygulama haline geldi.
Hamwi, Abdülaziz’in kendisine tüccar ve sanayicilerin önemli bir talebini yerine getirerek “boğucu” gümrük sisteminin kaldırılacağı bilgisini verdiğini söyledi.
Hamwi, “Odalara kayıt yaptıran herkes, belirli bir sistem dahilinde istediği malı pazara sokabilecek,” dedi.
Reuters’ın konuştuğu dört önde gelen Suriyeli işadamı, yeni yetkililerden gelen mesajın cesaret verici olduğunu ve “Esad’lara yakın küçük bir sadık işadamı grubunun kontrolünde olan sistemden” çok farklı olduğunu söyledi.
Batı’nın yaptırımları, Halep ve Humus gibi büyük ticaret ve sanayi şehirlerinin 13 yıllık savaş sırasında yerle bir edilmesi ve petrol ihracatından elde edilen döviz gelirlerinin kaybedilmesi, Suriye ekonomisini paramparça etti. Zararın on milyarlarca dolar olduğu tahmin ediliyor.
Mart 2011’de Esad yönetimine karşı sokak protestoları patlak vermeden önce Suriye lirası 50 dolar civarındaydı. Şu anda 15.000’in üzerinde olan bu değer, birçok esnafın mallarını fiyatlandırmakta zorlanmasına neden olan enflasyonu körüklüyor.
Ekonominin istikrara kavuşturulması ve dışa açılması, ekonomistler tarafından umutsuzca ihtiyaç duyulan yeni yatırımların teşvik edilmesi ve aralarında savaştan kaçan “eğitimli orta sınıfın” da bulunduğu milyonlarca Suriyelinin geri dönmesi için hayati önemde görülüyor.
Üst düzey bir bölgesel finans yetkilisi, “Suriye’de ülkeyi yeniden inşa etmek isteyecek devasa, eğitimli ve nispeten varlıklı bir diaspora var. Yıllarca çift haneli büyüyebilirler,” iddiasında bulundu.
Hamwi, yeni hükümetin ticarete nasıl yaklaşacağını anlamak isteyen yurtdışındaki Suriyeli işadamlarından sürekli telefon aldığını söyledi. Onları evlerine dönmeye çağırdığını söyleyen Hamwi, yeniden yapılanma, sanayi ve hizmetler için büyük yatırım ihtiyaçlarına dikkat çekti.
Hamwi, “Suriye’nin kalkınmasına en önemli katkıyı onlar sağlayacaktır,” dedi.
