Çin Halk Cumhuriyeti’nin ulusal yasama organı olan 14. Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK), ilk oturumunu pazar sabahı Pekin’deki Büyük Halk Salonu’nda açtı.
13. ÇUHK Daimi Komitesi başkan yardımcısı Wang Chen, açılış toplantısında Mevzuat Yasası değişiklik taslağını açıkladı. 37 maddelik değişiklik taslağı ağırlıklı olarak yedi sektörü kapsıyor. Öne çıkan noktalar arasında, Anayasa’nın uygulanmasını ve denetimini geliştirmek ve mevzuatta anayasaya uygunluk inceleme gerekliliklerini ve inceleme sistemini belirlemek yer alıyor.
Xinhua Haber Ajansı’na göre, değişikliğin bir başka odak noktası da “yasama sürecinde desteklenmesi ve geliştirilmesi gereken” tüm süreç olarak belirtildi.
Çin devlet konseyi ve ülkenin kabinesine yönelik bir dizi bakanlık reformunun parçası olan değişiklikler arasında yeni bir mali düzenleme komisyonu kurulması, bilim ve teknoloji bakanlığının yeniden düzenlenmesi ve Çin’in geniş veri hazinesini denetlemek için bir departman kurulması da yer alıyor.
Savunma bütçesi konusunda ‘dış güçler’ vurgusu
Çin’in ABD’den sonra dünyada ikinci sırada yer alan savunma bütçesi, bu yıl yüzde 7,2’lik artışla 1,553 milyar yuana (225 milyar dolar) yükseldi. Çin böylece 2019 yılından bu yana savunma bütçesindeki en büyük artışı kaydetti. Görev süresi sona eren Başbakan Li Keqiang, başkent Pekin’deki Büyük Halk Salonu’nda gerçekleştirilen ve yaklaşık 3 bin delegeyi bir araya getiren oturumda, ‘dış güçlerin Çin’i ablukaya alma girişimlerinin yoğunlaştığını’ vurguladı. Başbakan Li, Çin Halk Kurtuluş Ordusunun muharebe kapasitesinin artırılması için her cephede askeri eğitimin ve hazırlığın yoğunlaştırması gerektiğine dikkati çekti. Çin ile ABD arasında özellikle Tayvan konusunda gerilim artarken Li, Çin ekonomisinin, Kovid-19 kaynaklı kısıtlamalar nedeniyle üç yıllık yavaşlamanın ardından “sağlam bir toparlanmanın keyfini sürdüğünü” söyledi.
Uzmanlar, ilk defa üçüncü dönem başkanlık kaydeden Xi’nin hükümet içerisinde daha güçlü bir denetim mekanizması oluşturmak istediğini söylüyor. Denetim ve güçlü bir mali politikanın yanı sıra savunma bütçesindeki artışın yeni bir duruşa işaret ettiği belirtiliyor.
“İstişare demokrasisi ile somut hedefler ortaya çıktı”
Çin Halk Cumhuriyeti’ni yakından takip eden gazeteci Gökhun Göçmen, Harici’ye verdiği demeçte,” Bu yılki İki Toplantı, ÇKP 20. Ulusal Kongresi’nin ardından düzenlenen ilk büyük çaplı etkinlik olması nedeniyle önemli. Genel anlamda ÇKP’nin “istişare demokrasisi” olarak adlandırılan etkinliklerde hem politikaları hayata geçirecek kadroları hem de somut hedefleri öğrenme imkânı bulduk. Bu somut hedefler arasında en önemli olanları Çin’in Gayri Safi Yurt İçi Hasıla büyüme tahmini ve savunma bütçesindeki artış” dedi.
Yüzde 5’lik büyüme hedefi küresel büyümenin ana motoru olacak
Çin’in yüzde 5’lik büyüme hedefi ve artan savunma bütçesine de değinen Göçmen, şöyle konuştu:
“Çin’de geçen dönemde Covid-19 tedbirleri nedeniyle büyüme tahmini duyurulmamıştı. Salgının denklemden çıktığı yeni dönemde Çin büyüme hedefini yüzde 5 civarında duyurdu. Yüzde 5’lik büyüme tahminin Çin açısından ihtiyatlı bir beklentiyi ifade etse de diğer ülkelerle karşılaştırıldığı zaman azımsanmayacak bir oran. Örneğin benzer aralıkta Amerika Birleşik Devletleri’nin yüzde 0,5, Almanya2nın yüzde 0,2 ve İngiltere’nin yüzde 0,6 oranında daralacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla Çin’in yüzde 5’lik büyümesinin küresel büyümenin ana motoru olacağını söylemek mümkün. Çin’in yeni döneminde büyüme oranı kadar büyümenin nasıl olacağının şifrelerini de İki Toplantı’da okumak fırsatı bulduk. Basın toplantılarında özellikle “yüksek kaliteli büyüme” hedefinin altı çizildi. Zira Çin’in yüksek kaliteli büyüme yöntemi hedefi içeride azalan nüfusa inovasyona dayalı büyüme imkânı veriyor. Bundan daha önemlisi ise Çin, yüksek kaliteli büyüme hedefi ile ABD’nin baskısı karşısında özellikle yüksek teknoloji gibi alanlarda kendine yeter bir ülke haline gelmeyi arzuluyor.”
Savunma bütçesinde çevresel faktörler etkili oldu
“İki Toplantı neticesinde Çin’in savunma bütçesini yüzde 7,2 oranında artması ise her ne kadar uluslararası kamuoyuna “artan militarizm” haberleri eşliğinde aktarsa da, Çin savunma bütçesinde artışa giderken birden fazla parametreyi göz önünde bulundurdu. Bunlardan ilki savunma harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla içindeki payının sabit kalması. Beijing genel prensip olarak savunma harcamalarının ülkenin GSYİH’sı içindeki payının yüzde 1,5 altında kalmasına dikkat dikkat ediyor. Bu rakam dünya ortalaması olan yüzde 2’den daha düşüktür. Buna karşılık ABD, GSYİH’sının yaklaşık yüzde 4’ünü savunmaya harcıyor ve NATO üyesi müttefiklerinden bu rakamı yüzde 2’nin üzerine çıkarmalarını talep etmekte. Benzer biçimde, Hindistan’ın askeri bütçesi geçen yıl GSYİH’sının yüzde 2.2’si seviyesindeydi ve Japonya daha önce bu rakamı beş yıl içinde yüzde 2’ye çıkarma sözü verdi. Çin’in dikkat ettiği diğer husus ise ülkenin çevresinde değişen güvenlik ortamı ve rakiplerin askeri harcamaları. ABD’nin silaha Çin’in dört katını aşacak şekilde yatırım yaptığı, Japonya’nın yüzde 26,3, Hindistan’ın yüzde 13’lük savunma bütçesi artışına gittiği atmosferde Beijing’in de benzer bir adım atması bekleniyordu.”
