Bir yılda kurulan hükümet bir yıl sonra seçime götürecek

Irak’ta geçen yıl ekim ayında yapılan seçimlerden sonra Muhammed Şiya es-Sudani başkanlığında kurulan yeni hükümet, bir yıl sonra ülkeyi erken seçime götürecek.

Irak’ta 10 Ekim 2021’de yapılan seçimlerden Meclis, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin 21 bakanla kabinesine güvenoyu verdi. İmar ve İskan Bakanı ile Çevre Bakanı içinse Kürt partiler arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle güven oylaması yapılamadı. Sudani’nin görevi ülkeyi bir yıl sonra erken seçime götürmek.

Sudani, oylama öncesinde yaptığı konuşmada hükümetinin ekonomik ve siyasi önceliklerini anlattı.
“Dünya, ülkemizin baş etmesi gereken muazzam siyasi ve ekonomik değişikliklere ve çatışmalara tanık oluyor” diyen Sudani, “Yapacağız… bu zorlukların üstesinden gelmede başarılı olmak için elimizden gelenin en iyisini yapacağız” diye konuştu.

Yeni kabinede Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığına eski Dışişleri Bakanı ve KDP üyesi Fuad Hüseyin, Planlama Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığına Muhammed Temim, Petrol Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığına da Hayyan Abdulgani Abduzzehra seçildi. KYB’li Halit Şivan ise Adalet Bakanı oldu. Irak Savunma Bakanlığına Sünni Arap kontenjanından Türkmen kökenli Sabit Abbasi seçildi. Hıristiyan kökenli eski Göç ve Göçmenler Bakanı İvan Faik ise yine aynı göreve getirildi. Yeni bakanlar Mecliste yemin ederek görevlerine başladı.

Hükümete katılan siyasi oluşumlar şöyle:

• Nuri el Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu
• Hadi el Amiri’nin Fetih Koalisyonu
• Kays el Hazeli’nin Asayib Ehl’ül Hak Hareketi
• Meclis Başkanı Başkanı Muhammed Halbusi liderliğindeki Takaddum Partisi
• Hamis liderliğindeki Azim Koalisyonu
• Kürdistan Demokrat Partisi (KDP)
• Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB)

Bir yıl sonraya hazırlık

Irak’ta Ekim 2021’de yapılan seçimlerden galip çıkan Mukteda es-Sadr, ABD işgalinden sonra yazılı olmayan bir kural haline gelen Şii partilerle hükümet kurmaya yanaşmadı. Diğer Şii partileri muhalefette bırakarak Sünni blok ve KDP ile “çoğunluk hükümeti” kurmakta ısrar etti ancak cumhurbaşkanını oylatmak için gerekli üçte iki çoğunluk engeline takıldı. Bunun üzerine Sadr Grubu milletvekilleri toplu halde istifa etti ve hükümet kurma işi, rakibi Nuri el-Maliki liderliğindeki Koordinasyon Çerçevesi’ne geçti. Sokak muhalefetine yönelen Sadr destekçileri 27 Temmuz’da Yeşil Bölge’ye girerek Meclis binasını bastı. Sadr, destekçilerine evlerine dönme çağrısı yapana kadar rafa kalkan hükümet kurma çalışmaları eylemlerin sönümlenmesiyle hızlandı. Koordinasyon Çerçevesi’nin yetkilendirdiği Sudani, tüm çabalarına rağmen Sadr’ı hükümete katılmaya ikna edemedi. Sudani’nin seçim yasasında değişiklik yaparak ülkeyi bir yıl sonra erken seçime götürme sözü vermesi, hükümetine katılmasa da Sudani’ye yönelik doğrudan bir tepkisi olmayan Sadr’ın bu süreçte, erken seçime hazırlanması bekleniyor. Ancak erken seçim sözünün yerine getirilmemesi durumunda Sadr’ın yeniden sokağa inmesi kuvvetle muhtemel.

Hekim’in pozisyonu

Bir sonraya hazırlık yapan tek isim Sadr değil. Koordinasyon Çerçevesi’nde yer alan Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim de daha önce açıkladığı gibi yeni hükümete katılmadı. Hekim’in desteklemesine rağmen hükümete katılmaması ve muhalefette kalmayı tercih etmesinin ileriye dönük “Sadr’a karşı konumlama” pozisyonuyla ilgili olduğu değerlendiriliyor. Sadr gibi önde gelen bir din adamının oğlu olan Hekim, siyasette Sadr kadar etkili konumda değil ancak hem Koordinasyon Çerçevesi’nde hem de toplumda Hekim ailesinin önemli bir ağırlığı bulunuyor.