Hint basını, Tahran’ın Yeni Delhi’ye 2021’de Çin ile imzaladığı anlaşmaya benzer bir stratejik işbirliği anlaşması teklif ettiğini yazdı.
Livemint sitesinde geçen pazartesi günü yayınlanan haberde, konuyla ilgili bilgi sahibi iki kişinin, yaptırımlardan etkilenen İran’ın ulaşım ve enerji altyapısını geliştirmek için Hindistan yatırımlarını çekmeye çalıştığını söylediği aktarıldı.
İkili ilişkilerde petrolün rolü
Dünyanın en büyük üçüncü petrol tüketicisi Hindistan, 2019’da ABD’nin İran’dan petrol alımında kendisine tanıdığı muafiyeti kaldırması sonucu Tahran’dan petrol ithalatını durdurmuştu. Bu tarihten sonra Tahran, tersine dönen ilişkileri yeniden geliştirmenin yollarını ararken, bir zamanlar en büyük alıcılarından olan Hindistan için de bu enerji krizinin ortasında İran petrolü kritik önemde.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bagheri Kani, Kasım ayında Hindistan’a yaptığı ziyarette Tahran ile Yeni Delhi arasındaki daha yakın stratejik ve ekonomik bağların öneminin altını çizmişti. İran’ın Yeni Delhi Büyükelçisi de, Hindistan’a ham petrol satışı ve bu petrolün teslimatını yapmaya hazır olduklarını belirterek “İran her daim Hindistan ile ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için hazır olduğunu vurgulamıştır” açıklamasını yapmıştı.
Aralık ayı ortasında ise, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar ile telefonda görüşmüştü. Bölgesel ve uluslararası meselelerin yanı sıra ikili ilişkilerin ele alındığı konuşmada, İran Dışişleri Bakanı, iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmenin önemine vurgu yapmıştı.
Teklifi İran dışişleri heyeti götürdü
Tahran’dan Hindistan ile ilişkileri geliştirmeye yönelik vurgular sıklaşırken, Livemint’in aktardığına göre, İran 2021’de Çin ile imzaladığı 25 yıllık işbirliği anlaşmasının bir benzerini Hindistan’a önerdi. Pekin’le yapılan anlaşmaya göre, Çin İran’ın altyapı ve enerji sektörüne 400 milyar dolarlık yatırım yapacak, Tahran ise bunun karşılığında Çin’e istikrarlı bir şekilde petrol sağlayacak. Haberde, isim vermeden konuşan kaynaklar, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bagheri Kani’nin geçen ay bir grup uzmanla birlikte Yeni Delhi’ye ziyareti sırasında Hint yatırımlarını çekmek ve ulaşım ve enerji altyapısını geliştirmek için Hindistan’a benzer bir anlaşma teklif ettiğini iddia etti.
Önerilen anlaşmanın detayları henüz net değil. Ancak kaynaklar, konunun dışişleri bakanlığında görüşülmekte olduğunu söyledi. Hindistan Dışişleri Bakanlığı ise bu konudaki sorulara yanıt vermedi.
Hindistanlı uzman jeopolitik risklere işaret etti
Sputnik’in konuyla ilgili görüşüne yer verdiği, Delhi merkezli Savunma Araştırmaları ve Analiz Enstitüsü (IDSA) uzmanı Muddassir Quamar ise, İran’ın izole olmadığını göstermeye çalıştığını söyleyerek, bu tarz bir anlaşmanın risklerine dikkat çekti:
“İran, izole olmadığını ve Batı İran’ı izole etmeye çalışırken Asya ile ilişkilerinin geliştiğini göstermek için Hindistan’a bir anlaşma teklif etmeye hevesli. Hindistan açısından ise İran’la bu noktada bir anlaşma imzalamak, Batı’ya olduğu kadar Körfez ve Ortadoğu’daki stratejik ortaklarına da yanlış sinyaller verir. Bu, kayda değer bir ekonomik teşvikten daha çok, jeopolitik risk taşıdığı anlamına geliyor.”
Quamar bununla birlikte, Trump yönetiminin Hintli petrol kuruluşlarına İran’la işbirliği muafiyetini kaldırmasından dolayı petrol şirketlerinin kötü etkilendiğini kaydetti.
İran’ın, Hindistan’a petrol tedarik etmeye oldukça istekli olduğu görülüyor. İki ülke arasındaki bir anlaşma, Ukrayna krizinin ortasında, Hindistan’ın yüksek enerji fiyatlarıyla başa çıkmasına yardımcı olabilir.
