İskandinav ülkeleri, 250 uçaktan oluşan hava kuvvetleri filolarını tek bir çatı altında toplamayı planlıyor. İsveç’in 31 ülkeden oluşan Kuzey Atlantik ittifakına girmesiyle birlikte tüm İskandinav ülkeleri NATO’ya üye olmuş olacak.
Foreign Policy’ye konuşan NATO’nun eski genel sekreter yardımcılarından Camille Grand, “Baltık ülkelerine yakınlığı ya da daha önce Norveç ile Rusya arasında çok kısa bir sınır olması nedeniyle ittifakın kuzey bölümüne ilişkin planları geliştirmek çok daha kolay olacak. Eğer bir çatışma olursa diğer ikisinin çatışmanın dışında kalabileceği varsayılıyordu. Şimdi ise kuzeyde çok çok daha tutarlı bir grup var,” ifadelerini kullandı.
Uçak filosunun en önemli parçalarından birinin F-35 savaş uçağının olması bekleniyor. Finlandiya 2021’de bu uçaklardan 64 tane, Danimarka ise 27 tane sipariş etti ve Norveç önümüzdeki yıllarda F-35 filosunu 52 adede çıkaracak.
Bu uçaklar Doğu Avrupa semalarında devriye geziyorlar ve ABD yapımı F-16’ların eskiyen filolarını yenilemeye çalışan ülkeler için Avrupa’da üretilen uçaklardan daha iyi bir seçenek olarak görülüyorlar. Askeri açıdan tarafsız İsviçre bile 2021 yılında F-35 için 5,5 milyar dolarlık bir anlaşma yaptığını duyurdu.
NATO dışındaki Kuzey Avrupa ülkelerinin daha önce batılıların operasyonlarına katıldığı da biliniyor. İsveç daha önce 2011’de Libya’ya yönelik NATO öncülüğündeki hava harekâtına katılmış, Finlandiya ise bu ayın başlarında gerçekleştirilen devasa Air Defender tatbikatı için hava rotasyonlarını göndermeye başlamıştı.
Mart ayında dört ülke İsveç, Norveç, Finlandiya ve Danimarka hava kuvvetlerini birbirine bağlama planlarını açıklamıştı. Bu tür planlar 1990’ların ortalarından beri değerlendiriliyor olsa da İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyesi olmamaları bu fikrin daha fazla ilerlemesini engellemişti çünkü iki ülke ittifak standardında komuta ve kontrol sistemleri üzerinde çalışmıyordu.
FP’deki habere göre bu hamle aynı zamanda NATO’nun Baltık Denizi bölgesindeki hava kapsama alanındaki boşlukları telafi etmesine de yardımcı olacak. Sovyetler Birliği’nin dağıldıktan sonra batı bloğuna dahil olan Estonya, Litvanya ve Letonya çok daha küçük hava kuvvetlerine sahip ve son yirmi yıldır hava polisliği misyonu için NATO’ya muhtaçtı.
Finlandiya ve İsveç NATO’nun ‘Federated Mission Networking’ (Federe Misyon Ağı) olarak adlandırılan ve NATO üyesi olmayan altı ülkenin de kullanabildiği bilgi paylaşım platformunun bir parçasıydı. Buna rağmen sensörleri ve kontrol mekanizmalarını tek bir hava sahası olarak işleyen ittifakla entegre etmek için kapsamlı bir çalışma gerekiyor.
Dörtlü hava kuvvetleri komutasının kurulması durumunda NATO içinde yeni ve daha küçük bir ittifak oluşturulacak.
