İspanya’da haftasonu yapılan genel seçimlerden muhafazakâr Partido Popular (Halk Partisi – PP) zaferle ayrıldı. PP’nin parlamentoda 136 temsilci elde etmesi ve sağcı Vox’un 33 vekil almasıyla birlikte bir milliyetçi-muhafazakâr koalisyon ihtimali şimdilik ortadan kalktı. İki partinin nitelikli çoğunluk için toplamda 176 vekil elde etmesi gerekiyordu.
Neredeyse tüm anketler Alberto Núñez Feijóo liderliğindeki PP’nin ezici bir zafer kazanacağını öngörse de, muhafazakâr partinin PSOE (122 sandalye) karşısındaki farkı 14 sandalye ile beklenenden çok daha az.
Seçimlerdeki ilk dört partinin oy oranları şöyle sıralandı: PP yüzde 33,1; PSOE yüzde 31,7; Vox yüzde 12,4; Sumar yüzde 12,3.
İspanya Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve yeni sol platform Sumar’dan oluşan blok ise, eğer Bask ve Katalan partilerinin desteğini alabilirse hükümet kurabilecek. PSOE ve Sumar toplamda 153 milletvekili elde etti. İkilinin gidebileceği örgütler Bask partileri PNV ve EH-Bildu ve Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC).
Katalanlar karşılıksız destek vermeyecek
2019’daki seçimlerin aksine, Katalan bağımsızlık yanlısı Junts per Catalunya (Katalonya için Birlikte) ve onların yedi sandalyesi istikrarlı bir hükümeti garantilemek için çok önemli. Fakat Katalanlar bir bağımsızlık referandumu talep etmeye hazırlandıkları için onların desteğini almak sosyalistler için zor bir görev olacak.
Junts per Catalunya’nın baş adayı Miriam Nogueras seçim sonuçlarının ardından düzenlediği basın toplantısında, “Pedro Sánchez’i [PSOE lideri ve son başbakan] hiçbir şey karşılığında başkan yapmayacağız. Bizim önceliğimiz Katalonya’dır, İspanyol devletinin yönetilebilirliği değil; bir milimetre bile kıpırdamayacağız,” dedi. Nogueras, Pedro Sánchez’in Katalonya’ya ‘ödenmemiş pek çok borcu olduğunu’ da ekledi.
Díaz zafer ilan etti
“İspanyollar, Yoldaşlar. İspanya’nın ilerlemesini isteyen çok daha fazla sayıda insan var ve biz bunu yapmaya devam edeceğiz,” diyen Sánchez, PSOE’nin Madrid’deki genel merkezi önünde bir konuşma yaptı.
Sumar’ın lideri Yolanda Díaz ise, “Endişeli pek çok insan vardı ve bugün daha huzurlu uyuyacaklar,” dedi.
Díaz, ‘ilerici bloğun’ zaferini ilan ederken ve 24 Temmuz Pazartesi gününden itibaren ‘İspanya hükümetini garanti altına almak’ için tüm ilerici güçlerle görüşmelere başlayacağını duyurdu.
Soldaki iyimserliğe rağmen, Katalanlar bağımsızlık referandumu talep edeceğinden ve sosyalistler de buna yanaşmayacağından siyasi bir çıkmaz ve yeni seçimlerin çok muhtemel olduğuna dikkat çekiliyor.
Bunun yanı sıra, sosyalistlerin oyların yarısını milliyetçi partilerden kaptığı tahmin ediliyor. Katalan milliyetçi partilerinin, referandum olmadan sosyalistlerin liderliğindeki bir hükümeti desteklemeye yanaşması pek mümkün görünmüyor.
PP başarısız oldu
Erken seçimlerde amacı sadece kazanmak değil, aynı zamanda başbakan ve PSOE lideri Pedro Sánchez’i ‘devirmek’ ve ‘sanchismo’yu ortadan kaldırmak olan PP için de hesaplaşma vakti gelmiş görünüyor.
Sumar ve PSOE bugün itibariyle koalisyon görüşmelerine başlarken, PP adayı ve lideri Alberto Núñez Feijóo, “En çok oy alan partinin adayı olarak görevimin bu diyaloğa öncülük etmek ve ülkemizi yönetmeye çalışmak olduğuna inanıyorum,” diyerek sosyalistlere ve Sumar’a ‘İspanya’yı bloke etmemeleri’ ve en çok oy alan partinin yönetmesine izin vermeleri çağrısında bulundu.
PP’nin hükümete girebilmesi için PSOE ya da Sumar’ın çekimser kalması ya da Feijóo’nun başbakan olarak göreve başlaması lehinde oy kullanması gerekiyor ki her iki parti de bunu reddetti.
Fakat aynı zamanda PP, İspanya’nın üst meclisi olan Senato’da mutlak çoğunluğu elde etti ve bu da partiye olası bir ‘ilerici hükümet’in yasama gündemini engelleme şansı veriyor.
Vox da geriledi
Seçimlerin bir diğer sürprizi de ‘Önce İspanya’ sloganını kullanan sağcı-milliyetçi Vox’un gerilemesi oldu.
Vox, 2019 seçimlerine kıyasla 19 sandalye kaybetti ve PP’nin 47 sandalyelik önemli artışına rağmen, milliyetçi-muhafazakâr hükümet için gerekli çoğunluk sağlanamadı.
Vox’un adayı ve lideri Santiago Abascal, Feijóo’yu önemli tartışmalara katılmadığı için sağ seçmenlerin ‘demobilizasyonu’ ile ve sosyalistleri ‘aklayarak’ olası bir sağ koalisyonu baltalamakla suçladı.
