İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları sürdükçe İsrail’in en güçlü müttefiki ABD ile Hamas’a destek veren İran daha sık ve her geçen gün dozajı artan bir biçimde karşı karşıya geliyor.
ABD, İsrail’i desteklemek için Orta Doğu’ya ilave savaş gemileri, uçak ve asker gönderdi ve mühimmat sevkiyatını hızlandırdı. İran ise İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarına kendine yakın grupların çeşitli saldırıları üzerinden yanıt veriyor. Hamas ile İsrail arasındaki savaş şimdiden Orta Doğu’nun diğer bölgelerinde gerilimi ve savaşın yayılma riskine ilişkin endişeleri artırdı.
Irak’ta ABD güçlerinin bulunduğu askeri üslere yönelik İran’la yakın ilişkileri bulunan bazı milis grupların saldırıları ve ABD’nin bu gruplara karşılık vermesi bölgedeki gerginliği tırmandırmaya devam ediyor.
Şii milislerin içinde yer aldığı “Irak İslami Direniş” adlı grup, “Gazze’deki saldırılara yanıt olarak”, ABD ve öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyon güçlerinin bulunduğu üslere saldırılarda bulunduğunu duyuruyor.
Bu çerçevede Anbar’daki Ayn el-Esad Askeri Üssü, Erbil’deki Harir Hava Üssü, Bağdat’taki Victory Askeri Üssü ve Erbil Uluslararası Havalimanı yakınındaki ABD üssü defalarca bomba yüklü insansız hava araçları ile hedef alındı. Milis gruplar tarafından 18 Ekim’den bu yana, ABD’nin Irak ve Suriye’de bulunan üslerine yaklaşık 100 İHA saldırısı gerçekleştirildi. Bu saldırılarda 60’tan fazla ABD askerinin yaralandığı belirtildi.
ABD’nin karşı saldırıları
ABD ise Irak’taki askeri üslerine saldırıları gerekçe göstererek son bir ay içerisinde Irak’taki milis gruplara yönelik 3 saldırı gerçekleştirdi. Beyaz Saray’dan dün yapılan açıklamada, Irak’ta koalisyon üssüne bomba yüklü İHA ile saldırı gerçekleştiren Babil vilayetindeki Kataib Hizbullah örgütüne ait 3 tesisin hedef alındığı belirtilmişti. Açıklamada, konuyla ilgili bilgilendirilen ABD Başkanı Joe Biden’ın ‘mütekabil’ saldırı emri verdiği de kaydedilmişti.
ABD’nin saldırısından hemen önce de 25 Aralık’ta Erbil Uluslararası Havalimanı yakınındaki ABD öncülüğündeki koalisyon üssüne bomba yüklü İHA ile saldırı gerçekleştirildiği duyurulmuştu. Erbil Havalimanına yönelik saldırıda 2 ABD askeri ile bir servis görevlisinin yaralandığı aktarılmıştı. ABD’nin saldırısını kınayan Irak hükümeti ise bu saldırıda 1 askerin öldüğü ve aralarında sivillerin de bulunduğu 18 kişinin yaralandığını bildirmişti. Açıklamada, ABD’nin saldırısının “açıkça düşmanca bir eylem” olduğu belirtilerek, “(Saldırı) ABD tarafıyla uzun vadeli güvenlik ve istikrarın sağlanması noktasında ortak çıkarların korunmasına hizmet etmez” ifadelerine yer verilmişti.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) 4 Aralık’ta da Irak’ın Kerkük kenti yakınlarında, “İHA saldırısı hazırlığındaki 5 militanın, meşru müdafaa amacıyla” öldürüldüğünü açıklamıştı.
“Irak İslami Direniş” ise 5 üyesinin ABD saldırısında öldürüldüğünü belirterek, “ABD güçleri ülkeden çıkarılana kadar Amerikan hedeflerine saldırılarının devam edeceğini” duyurmuştu.
İran destekli Haşdi Şabi’den 22 Kasım’da yapılan açıklamada da ABD’nin Babil vilayetindeki Curf el-Sahar bölgesindeki saldırısında 8 Haşdi Şabi üyesinin öldüğü, 4 kişinin de yaralandığı belirtilmişti.
Irak hükümeti de Haşdi Şabi üyelerinin öldürüldüğü ABD saldırısını “egemenlik ihlali” şeklinde nitelendirerek kınamış ve bunun “tehlikeli bir tırmanış” olduğunu bildirmişti.
Gerilimin tırmandığı diğer cepheleri Bloomberg şöyle özetledi:
Suriye
Suriye’de halen terörle mücadele misyonuyla bulunan 900 kadar ABD askeri de İran’la müttefik milisler tarafından defalarca saldırıya uğradı. Bu saldırılar da ABD’nin sınırlı misilleme saldırılarına yol açtı. ABD ile İran arasında doğrudan bir çatışma riski taşıyan 12 Kasım’daki bir saldırı, Suriye’nin doğusunda İran Devrim Muhafızları tarafından kullanılan ve yurtdışındaki milisleri örgütleyip silahlandıran tesisleri vurdu. Suriye aynı zamanda İran ve İsrail arasında da bir çatışma alanı. İran 25 Aralık’ta İsrail’in Şam’da düzenlediği bir hava saldırısında üst düzey bir Devrim Muhafızı komutanının öldüğünü açıkladı. Daha önce de İsrail, Suriye’de İsrail sınırına yaklaşan İran destekli milislere yönelik saldırılarını artırmıştı.
Lübnan
Hamas’ın 7 Ekim’deki operasyonundan sonra Lübnanlı Hizbullah, Hamas’la dayanışma içinde İsrail’in kuzeyine füze, havan topu ve roket saldırıları düzenlemeye başladı. Hizbullah ile İsrail arasındaki sınır ötesi ateş günlük bir olay haline geldi ve savaşın ikinci bir cepheye sıçrama ihtimali sürüyor. Hizbullah, Hamas’tan daha büyük ve daha profesyonel bir savaş gücüne ve İsrailli yetkililerin tahminlerine göre neredeyse 10 kat daha fazla füzeye sahip. İsrail ve Hizbullah 2006’daki savaş da dahil defalarca karşı karşıya geldi.
Kızıldeniz
İran’a yakın bir başka grup olan ve Yemen’in kuzeybatısını kontrol eden Husiler de Kızıldeniz’de seyreden ve İsrail limanlarına rotasını çeviren gemilere saldırılar düzenlemeye başladı. İsrail’i de füze ve insansız hava araçlarıyla vurmaya çalışan Husiler, İsrail’le bağlantısı olan gemileri hedef alarak Hamas’a karşı yürütülen askerî harekâtı protesto ettiklerini söylüyorlar. Kızıldeniz saldırıları, nakliye şirketlerini gemileri daha uzun ve daha maliyetli bir yolculuk olan Ümit Burnu’na yönlendirmeye sevk etti. ABD ve müttefikleri Husilere karşı askerî harekâta geçmeyi tartışıyor ancak böyle bir harekâtın daha geniş çaplı bir bölgesel çatışmaya yol açmasından endişe ediliyor.
