Daniel Sneider, Stanford Üniversitesi
Japonya Başbakanı Fumio Kishida’nin 7-8 Mayıs 2023 tarihlerindeki Seul ziyareti, tarihsel adalet arayışı karşısında jeopolitiğin bir zaferini temsil ediyor. Hem Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol hem de Kishida şu anda Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan çatışmanın uluslararası ortamını kullanıyor.
Kishida, Güney Kore’nin Japonya’nın sömürge ve savaş zamanı zorunlu çalıştırma sisteminin mahkumları için özür ve tazminat taleplerine yanıt verirken temkinli davrandı. Bu sorunlar, daha sonraki ticaret ve güvenlik gerilimleriyle birleşti. Ancak Güney Kore-Japonya ilişkilerini normale döndürmek ve çok çeşitli ortak endişeler konusunda iş birliğini sıkılaştırmak için acilen harekete geçme ihtiyacı duyuldu. Bu endişeler, Kuzey Kore’nin füze ve nükleer ilerlemeleri karşısında bölgesel güvenlikten tedarik zinciri esnekliğine ve gelişmiş elektronik teknolojisinin Çin’e akışını kontrol etmeye kadar uzanıyordu.
Hem Japonya hem de Güney Kore, Washington’dan gelen stratejik rotayı benimsiyor. Hem ulusal hem de siyasi olarak hayatta kalma yollarının kendilerini ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin küresel ve bölgesel önceliklerine tabi kılmaya bağlı olduğuna inandırmış durumdalar.
Yoon’un danışmanı eski Dışişleri Bakanı Yu Myung-hwan, “Güney Kore, Japonya ile iyi bir çalışma ilişkisi sürdürmedikçe ve Yoon bunu çok iyi bilmedikçe ABD ile ittifakını güçlendiremez. Çin’in yükselişi ve artan Kuzey Kore nükleer tehditlerinin üçlü güvenlik iş birliğini yeniden tesis etmek için bir motivasyon olabileceğini iyi bir bahane olduğunu” söyledi.
2023 başlarındaki sıkıştırılmış diplomatik takvim, her iki liderin ABD ile olan ilişkilerdeki dramatik değişimi yansıtıyor. Güney Kore-Japonya ilişkilerindeki değişim, Mart 2023’ün başlarında Yoon’un savaş zamanı zorunlu çalıştırma konusunda çıkmaza giren müzakereleri sona erdirme kararıyla başladı. Bunun yerine Yoon, mahkemeye giden ve hayatta kalan mağdur ve ailelerine tek taraflı olarak tazminat teklif etmek için Güney Kore fonunu kullanarak Japon şirketlerinden özür talebini ve ödemeleri kaldırdı. Yoon, kararından birkaç gün sonra Tokyo’yu ziyaret etti ve dönüş yolunda önemli adımlar attı.
Tokyo gezisi, Yoon’un Nisan 2023’te Washington’a yapacağı devlet ziyareti için gerekliydi. İttifakın diplomatik süreci, Güney Kore’nin nükleer emellerinden vazgeçmesi karşılığında genişletilmiş caydırıcılığı güçlendiren bir “Washington Deklarasyonu”nda somutlaştırıldı.
Biden yönetiminin artık üçlü genişletilmiş bir caydırıcılık diyaloğu oluşturmayı hedeflediğine dair bazı göstergeler var. Yoon gazetecilere, Japonya’nın Washington Deklarasyonu kapsamında oluşturulan Nükleer Danışma Grubuna eklenebileceğini dahi dile getirmişti. Yine de Japonya, Güney Kore ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki üçlü bir güvenlik diyaloğu, hem Kuzey Kore’ye hem de Çin’e ve hatta potansiyel bir Çin-Rus askeri eksenine karşı bir yanıt olarak değerlendiriliyor. Ayrıca, savunma bakanları arasında belirlenen ve 2023’te füze savunmasına ilişkin veri paylaşımını resmileştireceği bildirilen bir toplantının haziran ayında düzenlenmesi bekleniyor.
Hem Yoon hem de Kishida, ortak bir basın toplantısında jeopolitik hedeflere bolca atıfta bulundular. Kishida, “ABD’nin Kuzeydoğu Asya’daki kilit müttefikleriyiz” dedi . Ayrıca Japonya ve Güney Kore’nin, ABD arasında bir dizi güvenlik ittifakı yoluyla Kuzey Kore’ye karşı caydırıcılık ve müdahale yeteneklerini güçlendirmeye çalıştıklarını vurguladı.
Yine de muhafazakâr Güney Kore medyası, Kishida’nın önceki açıklamaların ötesine geçip kişisel bir özür dilemesi ve savaş sırasında esir olarak çalıştırılan kurbanlara Japon kurumsal ödemelerinin kapısını açması beklentilerini dile getirdi.
Kishida, o kadar ileri gitmekte tereddüt etti. Ancak kurbanlara duyduğu kişisel sempatiyi netleştirmeye karar verdi ve gazetecilere onların çektiği acılardan dolayı “kalbinin sızladığını” söyledi. Japon medyasına göre Kishida, Güney Kore’deki eleştirilere karşı bazı tavizler sunmak istedi. Yoon’un muhafazakâr destekçileri Kishida’nın görünürdeki samimiyetini takdir etse de yeterli bulmadılar. Eski Dışişleri Bakanı Yu, “Kishida’nın Kore halkından doğrudan özür dilemeyi başaramadığını ve açıkça bunu yapacak siyasi cesaretten yoksun olduğunu ancak Başkan Yoon’un diğer taraftan özür dilemesi için yalvarmanın siyasi olarak doğru olmadığına inandığını” söyledi.
Bu, tarihi mesele kara mayınları gibi gömülü, yüzeyden çok uzak olmayan ve patlamaya hazır olarak bekliyor. Mitsubishi Heavy Industries’e karşı açılan ayrı bir davada zorla çalıştırma kurbanları hakkındaki mahkeme duruşmasının 11 Mayıs 2023’te başlaması planlanıyor. Şimdilik jeopolitik zorunluluklar, 2023 başlarında yaratılan ivmeyi sürdürecek.
