Kremlin’de yeniden yapılanma

Kremlin’in iç politika bloğunda, Devlet Başkanlığı İdaresi Birinci Başkan Yardımcısı Sergey Kiriyenko’nun dış politikada yeni görevler üstlenmesiyle bağlantılı olası yapısal değişiklikler tartışılıyor. Devlet Başkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dmitriy Kozak’ın bazı yetkilerinin Kiriyenko’ya devredilmesi de değerlendirilen seçenekler arasında yer alıyor.

Rusya Devlet Başkanlığı İdaresi’nin iç politika bloğunda, Birinci Başkan Yardımcısı Sergey Kiriyenko’nun “dış hatta” yeni görevler üstlenmesiyle bağlantılı olası yapısal değişiklikler değerlendiriliyor.

Vedomosti gazetesinin üç federal yetkili ve Kremlin’e yakın dört kaynağa dayandırdığı haberine göre, Devlet Başkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dmitriy Kozak’ın bazı yetkilerinin Kiriyenko’ya devredilmesine yönelik çeşitli seçenekler masada bulunuyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Vedomosti‘ye yaptığı açıklamada, görevlerin “bir başkan yardımcısından diğerine devredilebileceğini” belirtti.

Yeniden yapılanma için üç senaryo masada

Gazeteye konuşan dört kaynak, son aylarda herkesin bloğun yapısının nasıl olacağını beklediğini ifade etti. İki kaynak, seçeneklerden birinin Kiriyenko’nun yönetiminde dış politika görevleriyle ilgilenecek yeni “siyasi” bir daire başkanlığının kurulması olduğunu belirtti.

Ancak kaynaklardan biri, idarenin yapısındaki değişikliklerin genellikle devlet başkanlığı seçimlerinden hemen sonra (en son 2024’te) yapıldığını hatırlattı, ancak geçmişte istisnalar da yaşanmıştı.

İkinci seçenek, Kiriyenko’nun halihazırda yönettiği dört Kremlin daire başkanlığına, şu anda da “dış hatta çalışan” bir veya iki daire başkanlığının eklenmesini içeriyor.

Vedomosti‘ye konuşan üç kaynak, Devlet Başkanlığı Bölgelerarası ve Yabancı Ülkelerle Kültürel İlişkiler Dairesi ile Devlet Başkanlığı Sınır Ötesi İşbirliği Dairesi’nin devredilmesi seçeneklerinin tartışıldığını söyledi.

Bu daireler şu anda Başkan Yardımcısı Dmitriy Kozak’a bağlı. Kaynaklardan birine göre, büyük ihtimalle Sınır Ötesi İşbirliği Dairesi’nin devri söz konusu.

Üçüncü ve bu aşamada en gerçekçi seçenek olarak görülen ise, Kiriyenko’ya devredilen yeni konularla ilgilenecek mevcut iç politika bloğu dairelerinin yapısında yeni departmanların oluşturulması.

Kaynaklar, “Herkes beklemede,” diyerek nihai yapının henüz bilinmediğini kaydetti. Fakat bu tür konuların en üst düzeyde karara bağlandığı vurgulandı.

Peskov’dan kısmi doğrulama

Öte yandan Kremlin Dmitriy Peskov, Kozak ile Kiriyenko arasında yetki devri olup olmadığı sorusuna, “Belirli bazı ince ayarlar her zaman oluyor. Devlet Başkanlığı İdaresi oldukça hareketli bir mekanizma. Bu nedenle evet, gerçekten de farklı konular belirli aşamalarda bir başkan yardımcısından diğerine devredilebilir,” yanıtını verdi.

Peskov, daire başkanlıklarının yönetimiyle ilgili soruya ise, “Henüz [yetki devri] olmadı. Olursa bilgilendiririz,” dedi.

Kiriyenko’nun genişleyen etki alanı

Sergey Kiriyenko halihazırda Kremlin’de dört birimi yönetiyor: Devlet Başkanlığı İç Politika Dairesi, Sosyal Süreçleri İzleme ve Analiz Dairesi, Kamu Projeleri Dairesi ve Bilgi ve İletişim Teknolojileri ve İletişim Altyapısını Geliştirme Dairesi.

İlk üç daire, ülkedeki çeşitli siyasi konularla doğrudan ilgileniyor.

Kaynaklardan biri, Kiriyenko’nun yapısında yeni daireler oluşturulursa, bunların büyük ihtimalle yeni görevlerden ilk etkilenen İç Politika Dairesi veya Sosyal Süreçleri İzleme ve Analiz Dairesi bünyesinde olacağını belirtti.

Kremlin’in iç politika bloğuna yeni görevler 2024 sonu ve 2025 başından itibaren verilmeye başlandı.

Mart ayında Kiriyenko ilk olarak devlet başkanlığı seçimlerinin yapıldığı Abhazya ile ilişkileri yönetmeye başladı.

Ayrıca Güney Osetya, Moldova ve Transdinyester ile ilişkileri de yönetmeye başladı. Bu alanla özellikle Sınır Ötesi İşbirliği Dairesi ilgileniyordu.

Ancak Vedomosti‘nin kaynakları, şu anda bu görevleri İç Politika Dairesi veya Sosyal Süreçleri İzleme ve Analiz Dairesinin de yürüttüğünü söyledi.

Daha sonra Kiriyenko idarede Ermenistan ile ilişkileri de yönetmeye başladı.

Kremlin’de çalıştıkları dönemde iç politikadan sorumlu olan Vladislav Surkov veya Vyaçeslav Volodin’in benzer yetkileri bulunmuyordu.

Surkov, Ukrayna ve sınır bölgelerinden sorumlu olmaya Devlet Başkanlığı İdaresi Birinci Başkan Yardımcısı (1999–2012) olarak değil, Devlet Başkanı Yardımcısı (2013–2020) olarak başlamıştı. Volodin ise idarede bu tür konularla hiç ilgilenmemişti.

Kiriyenko’ya Kozak yerine emanet edilen “dış hattaki” ilk alan Donbass oldu (ilkbahar 2022). Ukrayna’ya dönük askeri müdahalenin başlamasının ardından, 23–27 Eylül 2022’de düzenlenen ve daha sonra Rusya’ya katılan dört bölgedeki referandumların hazırlığını iç politika bloğu yürüttü ve Kiriyenko bu bölgeleri düzenli olarak ziyaret ediyor.

‘Kiriyenko’nun statüsü güçleniyor’

Bunun yanı sıra Petersburg Politikası Vakfı Başkanı Mihail Vinogradov, yeni yetkilerin Kiriyenko’nun kurumsal statüsünün güçlendiğini gösterdiğini söyledi.

Uzman, “Temel performans göstergesinin ne olacağı sorusu önemli; Rusya yanlısı güçlerin seçim zaferleri mi, yoksa bu ülkelerdeki varlığın sürdürülmesi mi? Bu da bir zafer olarak yorumlanabilir,” diye konuştu.

Vinogradov, “Uluslararası konular bir kriz içinde: 2000-2010 yılları arasında popüler olan ‘yumuşak güç’ kavramı gayri resmi olarak ‘yenilgiye uğratıcı’ olduğu gerekçesiyle bir kenara atıldı. Ukrayna ile yaşanan çatışma, Sovyet sonrası alanda Rusya çevresinde bir boşluk yarattı. Bu nedenle, temel görev varlık göstermek ve bazen seçimlerde yardımcı olmaksa, burada başarıdan bahsetmek daha kolay,” değerlendirmesinde bulundu.

Kozak’ın yönettiği daireler

Devredilmesi gündemde olan dairelerden Bölgelerarası ve Yabancı Ülkelerle Kültürel İlişkiler Dairesini İgor Maslov yönetiyor.

Daire, devlet başkanının uluslararası ilişkilerin geliştirilmesine yönelik faaliyetlerini destekliyor ve temel görevi, dış politika stratejisinin uygulanması için yabancı ülkelerle bölgelerarası ve kültürel ilişkiler alanında projeler geliştirmek ve uygulamak olarak öne çıkıyor.

Sınır Ötesi İşbirliği Dairesinin başında ise Aleksey Filatov bulunuyor. Görevleri arasında, devlet başkanının Avrupa yönündeki sınır ötesi işbirliği konularındaki faaliyetlerini sağlamak, farklı düzeylerdeki yetkili makamların faaliyetlerini koordine etmek ve dairenin yetki alanındaki konularda devlet başkanına bilgi-analitik destek sağlamak yer alıyor.

Kremlin’in iç politika bloğundaki son değişiklikler, 2024 yazında, devlet başkanının yemin töreninin ardından idaresinin yeni yapısına ilişkin kararnameyi imzalamasıyla gerçekleşti.

O dönemde beş yeni daire başkanlığı kuruldu. Aleksandr Hariçev’in başkanlık ettiği ve Sergey Kiriyenko’nun yönettiği Devlet Konseyi Faaliyetlerini Destekleme Dairesi lağvedildi.

Bunun yerine, Hariçev’in başına geçtiği Sosyal Süreçleri İzleme ve Analiz Dairesi ve eski Uzmanlık Dairesi başkanı Vladimir Simonenko’nun yönettiği ve yeni Devlet Başkanı Yardımcısı Aleksey Dyumin’in denetlediği Devlet Konseyi Oluşumu ve Faaliyetleri Dairesi kuruldu.

Aynı dönemde idarede Ulusal Denizcilik Politikası (başkan Sergey Vahrukov, denetleyen Devlet Başkanı Yardımcısı Nikolay Patruşev), İnsani Alanda Devlet Politikası (başkan Vladimir Boçarnikov, denetleyen Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskiy) ve Savunma Sanayii Alanında Devlet Politikası (başkan Viktor Yevtuhov, denetleyen Dyumin) gibi birkaç yeni daire daha oluşturuldu.