‘Kuzeyin Mekkesi’

Yazar: İlber Vasfi Sel

Rusya Federal Devlet İstatistik Servisi verilerine dayanarak İslam Dünyası içerisindeki birçok ülkeden Rusya’ya gelen turist sayısında gözle görülür bir artış bulunuyor. Geçtiğimiz yıl Türkiye, İran ve Tacikistan’dan gelen ziyaretçi sayısı bir önceki seneye kıyasla neredeyse 2 ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden gelen turist sayısının ise 5,5 kat arttığı belirtiliyor.

*Kaynak: Rusya Federasyonu Federal Devlet İstatistik Servisi (Rosstat)

Rusya Federasyonu içerisindeki federal yapılardan biri olan Tataristan Cumhuriyeti’yle de bağlantılı olarak 20 Milyondan fazla Müslüman Rusya vatandaşı bulunuyor. Bu nüfusun birçok Avrupa ülkesinin genel nüfusundan fazla olduğunu hatırlatmak gerekiyor.

Peki neden Tataristan?

Çünkü Rusya’da Tataristan, Doğu ve Batı medeniyetlerinin kesiştiği noktalardan biri olarak kabul ediliyor. Büyük ölçüde Tataristan sayesinde İslam ülkelerinden Rusya’ya turist akışı gerçekleşiyor. Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakan Yardımcısı Dmitriy Vakrukov, Tataristan’da her sene düzenlenen Uluslararası Rusya – İslam Dünyası Kazan Ekonomi Forumu – KAZAN FORUM’un 2023 yılındaki etkinliğinde bu şekilde Rusya’ya gelen turistlerin oranında 15% artış olduğunu belirtti.

Pekala Müslümanların Tataristan’a olan ilgisi tesadüf değil. Bölgedeki iyi korunmuş Ortaçağ’dan kalma İslam mimarisi, muhteşem doğal güzellikler ve Müslüman turiste uygun Helal altyapıyla Tataristan, iyi bir cazibe noktasıdır.

Öte yandan Tataristan içerisinde Başkent Kazan’dan çok da uzak olmayan Volga Nehri’nin kıyısında “Kuzeyin Mekkesi” Bolgar şehri de bulunuyor. Ortaçağ Müslüman mimarisinin eşsiz eserleri, arkeolojik kazılar sonucu tarihi keşiflerin yapıldığı bu güzide şehirde Kazan Tatarlarının atası Volga Bulgarları 922 yılında İslamiyeti kabul ettiler. Bu tarihi hadise, geleneksel olarak Mayıs ayında Bolgar şehrinde kutlanıyor ve yalnızca Rusya Federasyonu içerisindeki vatandaşlar değil aynı zamanda yurtdışından da binlerce Müslüman antik Bolgar şehrini ziyaret ediyorlar.

Muhteşem Bolgar şehrinde bulunan Ortaçağdan kalma Büyük Cami’nin Büyük Minaresi’nden her yeri görebilir; Doğu ve Kuzey Türbelerini, Han Saray’ın korunmuş kalıntılarını, Han ailesinin hamam ve mezarlarını, Küçük Minare’yi ve 14. YY’dan kalma kireç taşından inşa edilmiş en gizemli ve güzel yapılardan biri olan efsanevi Kara Oda’yı ziyaret edebilirsiniz.

Ayrıca Bolgar’da dünyanın en büyük basılı Kuran-ı Kerim’ini görebileceğiniz İslam Müzesi’de bulunmaktadır. Burada bulunan Kuran-ı Kerim’in boyutları 2×1,5 Metre ve ağırlığı 800 Kg’dir. Kapağı ise değerli metal ve taşlardan yapıldı.

Geleneksel olarak Tataristan’da düzenlenen Uluslararası Rusya – İslam Dünyası Kazan Ekonomi Forumu – KAZAN FORUM’a katılan İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi 57 ülkeden gelen katılımcılar, forum sırasında Bolgar’ı ziyaret ediyorlar. Mevzubahis forum, Mayıs ayında bölgede İslamiyet’in kabulü kutlamaları ile aynı anda düzenlenerek ortaya büyük bir şölen çıkartılıyor. Foruma gelen Müslüman ziyaretçiler için türbelere geziler ve kültürel programlar düzenleniyor.

Tüm bunlara ek olarak dünyanın dört bir yanından pek çok Hacı, Tataristan’ın modern mücevheri olan Beyaz Cami’yi ziyaret etmek için Kuzeyin Mekkesi Bolgar şehrini ziyaret ediyorlar. Bu devasa mimariye sahip cami, bir imam konutu, bir medrese ve görkemli minareleriyle yalnızca Bolgar’ın değil aynı zamanda tüm dünyadaki en önemli İslami ibadet merkezlerin birisidir.

Dünyaca ünlü kültür mirası olan Tac Mahal’a benzeyen Beyaz Cami, 2012 yılında inşa edildi ve o günden bu yana yalnızca Müslüman değil birçok farklı inanca mensup turistin uğrak noktası oldu. Bu cami içerisinde Hz. Muhammed’e (S.A.V.) ait kutsal emanetlerden biri olan Efendimizin saç teli de kalıcı olarak muhafaza ediliyor.

Bolgar Tarihi ve Arkeolojik Yerleşkesi de UNESCO Dünya Mirası Alanları içerisinde bulunuyor.

İslam İşbirliği Teşkilatı, 2022 yılında Kazan şehrini “İslam Dünyası Gençlik Başkenti” ilan etti. Buraya gelen Müslüman turistler ve konuklar, Rusya’da ve dünyada korunmuş tek Tatar kalesi olan Kazan Kremlini’ni görebilirler.

Kazan Kremlini, 10. YY’da inşa edilmiş ve aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Kalenin içerisinde Avrupa’nın en büyük camilerinden biri olan Kul Şerif Camisi de bulunuyor. Ek olarak 16. YY’da Moskova’nın ana katedralinin mimarları tarafından inşa edilen Tataristan Merkez Katedrali, dünyanın en meşhur 10 kulesinden biri olan Suyümbike Kulesi, Han mezarları ve Tataristan Cumhuriyeti Reisi’nin ikametgahı bulunmaktadır.

Kazan Kremlini, geçtiğimiz yıl düzenlenen Kazan Forum sırasında Tatar halkına özgü Geleneksel İslam’ın tarihi çizimlerinin, sembollerinin ve özelliklerinin kalenin duvarlarında gösterildiği muhteşem bir ışık gösterisine ev sahipliği yaptı.

Kazan Forum’un bu sene 15.si düzenlenecek ve bu etkinlik sırasında İslam’ın gelişimine de tanıklık edeceğiz. Foruma katılacak konuklar, eski Tatar şehirlerini, manevi eserleri, dünyadaki en büyük Kuran-ı Kerim’i, Hz. Muhammed (S.A.V.) efendimize ait emanetleri görecek ve Rusya’daki geleneksel İslam’ı keşfedecekler.

Foruma katılacak konuklar artık İslam normlarına uygun hale getirilmiş Rus otellerinde konaklarken, yemek ve hatta tıbbi hizmetlere de Helal yoldan erişmiş olacaklar.