Hindistan’da 19 Nisan’da başlayan genel seçimler hâlâ sürerken halk 1 Haziran’a kadar sandık başına gitmeye devam edecek. 4 Haziran’da sonuçlanacak bir ulusal seçim sürecinde olan ülkede iki dönemdir iktidarda olan Modi hükümeti üçüncü dönemi de alacağından emin görünüyor. 2014’ten bu yana Hindistan politikasına inovatif bir biçimde yön veren Başbakan Narendra Modi son 10 yılda bazı büyük küresel zaferler elde etti. Yakın ülke ilişkileri Amerika’ya kadar uzandı, Quad’ı kurdu ve G-20 dönem başkanlığı sürecini başarılı bir biçimde yürüttü. Ama Çin politikası başarısız oldu.
Narendra Modi, 2014’ten bu yana dış politikayı hükümetinin odak noktası haline getirdi. Bunun hakkında çokça konuştuk. Şimdi – hâlihazırda ülkede bir genel seçim süreci yaşanıyorken – 10 yıllık Modi hükümetinin ardından Modi’nin dünya sahnesinde neyi başardığına ve neyi başaramadığına bir bakalım. O halde onun büyük dış politika kazanımları ile başlayalım…
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)
Modi döneminde ABD, Hindistan’ın en önemli ilişkisi haline geldi. 2014’te birçok kişi Modi’nin ABD ile zor bir ilişkisi olmasını bekliyordu. Çünkü bir zamanlar ABD, 2002 Gujarat ayaklanmalarındaki şüpheli rolü nedeni ile ona vize vermemişti. Buna karşın Modi ısrarla ABD ile daha yakın ilişkileri destekledi.
Modi, ülke içindeki tartışmalara karşın ABD ile 4 temel savunma anlaşmasını imzaladı. Bu, Hindistan’ın ABD ile savunma bağlarının temelini oluşturdu. Hindistan’ın en büyük ticaret ortağı ve Çin ile rekabette yakın bir ortak. Ve en can alıcı nokta: ABD algısı bir zamanlar Hindistan’da toksik iken Modi bunun değişmesine yardımcı oldu.
Quad (Quadrilateral Security Dialogue – Dörtlü Güvenlik Diyaloğu)
Modi, Quad’ın yeniden canlandırılmasına yardımcı olduğu için övgüyü paylaşıyor. Doğrusu birkaç nedenden dolayı bu büyük bir başarıydı:
– Hindistan’ın ciddiye alınması elzem bir güç olduğunu gösterdi,
– Japonya ve Avustralya gibi hayati önemde olan ülkeler ile güven inşa edildi,
– Çin’in Asya’daki nüfuzu dengelendi.
Sonuç olarak – Quad’ın etkinliğine ilişkin sorgulamalar ve getirilen eleştiriler göz önünde bulundurularak ifade etmek gerekirse – Hindistan için bu büyük bir ilerleme…
G-20
Bu, iki nedenden dolayı büyük bir kazançtı. Birincisi, – bu noktada aslında oldukça ilgisiz olan – Hindistan halkının dış politika ve diplomasiye yatırım yapmasını sağlamayı başardı. Ki eğer büyük bir güç olmak istiyorsanız buna ihtiyacınız var. Ve ikincisi, Hindistan Ukrayna konusunda Rusya ve Batı’nın işine yarayacak bir uzlaşmaya vardı; her ne kadar az etkili, geçici ve deklarasyondaki ifadeler yumuşatılmış da olsa…
Körfez
Modi’nin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan’a erişimi büyük bir başarıydı. Hindistan onlarca yıldır bazı Körfez ülkelerine kuşkuyla yaklaşan bir aktördü. Bunlar genellikle ABD ile müttefik olan muhafazakâr, dini monarşilerdi. Ancak Modi yönetiminde Körfez ülkeleri Hindistan için büyük ortaklar haline geldi.
BAE ve Suudi Arabistan yatırım olarak Hindistan’a milyarlarca dolar akıttı. Ayrıca her ikisi de Hindistan’ın bölgedeki nüfuzunu artıracak Hindistan Orta Doğu Avrupa Ekonomik Koridoru (IMEC) gibi planların birer parçası. Dolayısıyla bu ülkeleri güvenilir ortaklara dönüştürmek Başbakan Modi için büyük bir başarıydı.
Bangladeş
Modi’nin komşuluk politikasının göze çarpan başarısı Bangladeş oldu. Her iki taraf da bir serbest ticaret anlaşması imzalıyor, demiryolu ve karayolu bağlantısı artıyor ve siyasi güven yüksek. Bunların çoğu Modi’nin Bangladeş Başbakanı Sheikh Hasina ile olan ilişkisi üzerine inşa edildi.
***
Evet, bunlar Modi’nin başbakan olarak kazandığı 5 büyük diplomatik zafer iken şimdi de sırada onun Hindistan’ın başbakanı olarak geçirdiği 10 yıldaki başarısızlıkları yer alıyor…
Çin
Hindistan ve Çin dört yıl boyunca Fiili Kontrol Hattı konusunda gergin bir çıkmaza girdiler. Siyasi ilişkiler 2020’den bu yana berbat durumda. Aynı zamanda Hindistan’ın Çin’e ekonomik bağımlılığı da arttı. Bu, Çin ile etkileşime geçmek için çok zaman ve enerji harcayan Modi için kötü bir sonuç.
Oysaki bir zamanlar özellikle Hindistan çevrelerince ikili ilişkilerde ve hatta genel diplomaside dahi çığır açıcı bir yenilik getireceği beklenen Modi ve Xi’nin gayriresmi zirvelerinden söz ediyorduk… Modi, 2018 gibi yakın bir tarihte dahi aralarındaki farklılıkları çözmek için Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’i sözünü ettiğimiz gayriresmi bir zirve için Hindistan’a davet etmişti. Ancak gelinen gerçek şu ki Modi’nin Hindistan’ın en güçlü komşusu ile yapıcı bir ilişki kurma umudu suya düştü. Ve Hindistan için bu, güvenlik ve politik açıdan sürekli ve kritik bir baş ağrısı anlamına geliyor.
Pakistan
Modi göreve geldiğinde bir kez daha Pakistan ile bir anlayış kurmaya çalıştı. Ve 10 yıl sonra çok az şey değişti. Her iki taraf da rakip olmaya devam ediyor. Ve terörizm gibi sorunlar hâlâ söz konusu. Ancak Pakistan politikası söz konusu olduğunda iç politikada Modi’nin iki başarısı dikkate alınıyor. Örneğin, Hindistan’ın 2019’da Pakistan’a yönelik gerçekleştirdiği nokta operasyon yurt içinde popüler oldu. Ve diğeri, 2021’de Hindistan ve Pakistan, Kontrol Hattı’nda ateşkes konusunda anlaşmaya vardı. Ancak daha geniş anlamda bir ilişki ciddi anlamda düşük noktada kalıyor.
Demokrasi ve Azınlıklar
Modi bazı ülkelerde Hindistan’ın imajını olumsuz etkiledi. Modi’nin Hindistan demokrasisini zayıflattığı ve azınlıklara karşı ayrımcılık yaptığı yönünde ciddi eleştiriler gündeme geliyor. Ancak Modi’nin destekçilerinin çoğu, bunun küresel medyanın Başbakan’a karşı önyargısını yansıttığına inanıyor.
Ama ne olursa olsun bunun Hindistan’a olumsuz etkisi yurt içinde, en azından iktidar çevrelerinde odada duran büyük bir fil… Ancak yurt dışındaki üst düzey diplomatların çoğu Modi’nin azınlıklara yönelik politikaları hakkındaki kaygılarını defalarca dile getirdiler. Hindistan’ın etkileşimleri sırasında satır aralarında bu politikaların Hindistan’ın küresel imajına ve yurt dışındaki ilişkilerine zarar vereceğinden kaygı duyduklarına ilişkin pek çok ifade yakalanabilir.
Suikast Tartışması
Geçen yıl Kanada ve ABD, Hindistan hükümetinin yabancı topraklarda düzenlenen suikastlara karıştığını savundu. Açık olmak gerekirse perde arkası bilinmiyor.
Kanada gibi vakalarda Hindistan güçlü bir biçimde karşı çıktı. Ancak Modi hükümeti 2023 yılının ikinci dilimini bu gibi suikast iddialarına karşı koymakla enerji tüketerek geçirmiş olsa da gerçek şu ki her şeyden önce Hint hükümetinin bazı unsurlarının dost ülkelerdeki cinayetlere karıştığı yönündeki algı Hindistan için utanç verici. Ve günün sonunda her ne kadar bu davalar Modi’ye kendi ülkesinde zarar vermeyecek veya büyük Batılı güçler ile işbirliğini durdurmayacak olsa da güveni ve kamuoyunun algısını olumsuz yönde etkiliyor oluşu uzun vadede yeri geldiğinde bizatihi başlı başına bir mesele olabilir…
