Görüşmelerde yer alan üç yetkilinin CNN’e verdiği bilgiye göre NATO yetkilileri, kıtanın doğusunda Rusya ile daha geniş çaplı bir çatışma çıkması halinde Avrupa’da Çin’e ait bazı altyapı projelerini geri almak için harekete geçmeyi tartışıyor.
CNN’e göre on yıl önce, Avrupa küresel mali krizin yol açtığı ekonomik krizden çıkmaya çalışırken, Çin’in sahip olduğu yatırım şirketlerinin altyapı finansmanı vaadi büyük bir “talih kuşu” gibi görünüyordu.
Yetkililer, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da en büyük kara savaşının yaşandığı ve Batının Pekin’in Rusya’ya savaşta destek verdiği uyarısında bulunduğu bugünlerde, NATO ülkelerinin bu yatırımları bir “yükümlülük” olarak gördüğünü ve müttefiklerin bu projelerden bazılarını geri almanın yollarını tartışmaya başladığını söyledi.
Bir ABD’li yetkiliye göre, Pekin’in Avrupa’da sahip olduğu altyapıyı çatışmanın genişlemesi halinde Rusya’ya maddi yardım sağlamak için kullanmasından korkuluyor. Yetkililer, amacın olası bir çatışmadan çok önce ileriye dönük bir yol bulmak olduğunu söyledi.
Tartışmalar henüz başlangıç aşamasında
Tartışmalar NATO ittifakının Çin’e giderek daha fazla odaklandığını da gösteriyor. Geçen çarşamba günü Washington’da düzenlenen 75. yıldönümü zirvesinde 32 lider tarafından yayınlanan ortak bildiride Çin Halk Cumhuriyeti güçlü bir şekilde hedefe konmuştu.
Konuyla ilgili üç yetkiliye göre altyapı konusunda harekete geçilmesine yönelik tartışmalar henüz başlangıç aşamasında ve NATO üyesi ülkeler arasında farklı düzeylerde katılımlar görülüyor. Bir NATO diplomatı görüşmelere öncülük eden ABD’nin gerekli desteği sağlamak için görüşmeleri iki taraflı olarak sürdürmesi gerektiğini söyledi.
Çin, Doğu Avrupa’yı Çin’e bağlayan demiryolu hatlarından Kuzey Denizi ve Baltık Denizi’nde bulunan limanlara kadar, Avrupa ülkelerinin 2013 yılında imzalamaya başladığı Kuşak ve Yol Girişimi (KYG) kapsamında on milyarlarca dolarlık altyapı yatırımını finanse etti.
Savaş halinde altyapı mutlaka devletleştirilecek
Bir NATO yetkilisi, bir savaşın patlak vermesi halinde altyapının “neredeyse kesinlikle devletleştirileceğini ya da ulusların acil güvenlik önlemleri altında geçici olarak işletme kontrolünü üstleneceğini” söyledi. Çin’in bu durumda el koyan ülkeleri mahkemeye verebileceği belirtiliyor.
ABD’li yetkililer, Ukrayna savaşının ardından Avrupa ülkelerinin Rusya’yı varlıklarını satmaya zorlama hamlelerinin bu tür devralma ya da satışlar için bir emsal teşkil ettiğini düşünüyor. Finlandiya bir yıldan uzun bir süre boyunca, bir zamanlar bir Rus kuruluşuna ait olan buz kırma gemileri üreticisi Helsinki Tersanesi’nin faaliyetlerini, Rusya 2023’ün sonlarında şirketi Kanada merkezli bir kuruluşa satana kadar defalarca engellemişti.
Üst düzey bir ABD’li yetkili, görüşmelerin düşük teknolojinin ötesine geçerek kuantum bilişim, yarı iletkenler ve telekom altyapısı gibi yüksek teknoloji alanlarını da içerecek şekilde genişlediğini söyledi.
Blinken, Çin’e karşı Pasifik ittifakına işaret etmişti
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Avrupa ve Asya ülkelerinin güvenliklerinin birbirlerine bağlı olduğu konusunda netleşmelerinin nedeninin Ukrayna savaşı olabileceğini söylemişti.
Blinken, “Japonya Başbakanı Kishida bugün Avrupa’da yaşananların yarın Doğu Asya’da da yaşanabileceğini söyledi ve belki de bu durum Ukrayna’da kristalize oldu. Rusya Ukrayna’ya karşı saldırganlığını yenilediğinde Japonya ayağa kalktı, Güney Kore ayağa kalktı, Avustralya, Yeni Zelanda ayağa kalktı, bu da bu sorunların birbiriyle bağlantılı olduğunun kabulünün bir yansımasıydı,” demişti.
Fransa, Çin’e karşı NATO’nun kullanılmasında tereddüt ediyor
NATO üyesi ülkelerin çoğu Çin’in sahip olduğu altyapı konusunda belli düzeyde endişelerini dile getirirken, tartışmalara katılan iki yetkili CNN’e, özellikle Fransa’nın altyapı konusundaki tartışmaları diğer ekonomik konularda yetkisi olan Avrupa Birliği’ne kaydırmaya çalıştığını söyledi.
Yetkililere göre Fransa ve diğer ülkelerle yaşanan gerilim, NATO’nun Çin’e meydan okumak için en iyi platform olmadığını savunan ülkelerin deklarasyondaki dili etkiledi.
Fakat CNN’e göre pek çok üye ülke Pekin’in gelecekte ittifaka karşı bu varlıkları kullanabileceğine dair çok gerçek bir korku taşıyor ve ittifakın bu tehdide karşı savunma yapması için baskı yapmaya devam ediyor.
