Ukrayna, Rusya müdahalesinin ardından NATO’ya hızlandırılmış katılım başvurusunda bulunmuştu, ancak İttifaka ne zaman dahil edilebileceğine dair bir zaman çizelgesi bildirilmeden kapıda beklemesi istenmişti.
Foreign Policy (FP) dergisi, Ukrayna’nın, İttifakın önümüzdeki ay Litvanya’nın Vilnius kentinde yapılacak yıllık zirvesinde, NATO’ya katılmaya davet edilmeyeceğini yazdı. Müttefiklerin bunun yerine, “tam üyelik ve güvenlik güvencelerini” içeren bir paket hazırladığı bildirildi.
NATO ülkelerinin savunma bakanları, Vilnius’ta düzenlenecek NATO Zirvesi’nin hazırlıklarını görüşmek üzere Brüksel’de bir araya geldi.
NATO üyeleri Ukrayna’yı “şimdi ve gelecekte” desteklemek için fikir birliğindeler, ancak bir savaşın ortasında tam NATO koruması sağlama konusunda da temkinliler. Ukrayna ittifaka dahil edilirse, birine yapılan saldırıyı tüm üyelere saldırı olarak kabul eden ve her üye devleti savunmak için silaha sarılmakla yükümlü tutan 5. madde uyarınca Ukrayna birlikleriyle birlikte savaşa aktif olarak katılmak zorunda kalacaklarından korkuyorlar.
İsteksizlik Rusya korkusundan kaynaklı
FP haberine göre, Brüksel’deki söylentiler, Ukrayna’yı gruba dahil etme konusundaki isteksizliğin esas olarak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tırmanışa geçmesinden ve Ukrayna’nın NATO üyeliğini nükleer bir saldırıya dönüşebilecek bir durum için gerekçe olarak kullanmasından kaynaklandığı yönünde.
Estonya’nın NATO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Juri Luik FP’ye verdiği demeçte, “Çok fazla belirsizlik var ve bazı ülkeler kilitlenmek istemiyor” dedi ve ekledi: “Ukrayna’nın NATO’ya tam katılımı dışında hiçbir şey Putin’i caydıramaz.”
İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan başka bir diplomat, “Savaşın nasıl biteceğini bilmiyoruz” ifadesini kullandı.
Bazı Baltık ülkeleri de dahil olmak üzere NATO üyeleri arasında tam üyelik davetinin geri çevrilmesi konusunda geniş bir fikir birliği var gibi görünüyor. Ancak daha büyük devletlerin, Ukrayna’nın savaş bittikten sonra gruba nasıl ve ne zaman katılacağı konusunda bir yol haritası bile vaat etme konusunda isteksiz olmaları eleştirisi var. FP, Ukrayna’ya bir zaman çizelgesi bile teklif edilmeyeceğini yazdı.
Zelenski, üyelik planı çıkarılmazsa toplantıya katılmam dedi
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, Eylül 2022’de hızlandırılmış NATO üyeliği çağrısında bulunmuştu. Zelenski, Ukrayna’ya mevcut çatışma sona erdiğinde katılımın yakın olduğuna dair bir “sinyal” verilmezse, Vilnius zirvesine katılmayacağı tehdidinde bulundu.
NATO diplomatları, Ukrayna’nın endişelerini yatıştırmak için hararetle güvenlik güvencelerini tartışıyorlar ve son sözün Vilnius zirvesinde netleşebileceğini söylüyorlar.
ABD ve Almanya, Rusya’nın gelecekteki bir saldırısından ziyade sürmekte olan savaşa odaklanılması gerektiğini söylerken, Doğu ve Orta Avrupa devletleri Ukrayna’nın dahil edilmesi yönünde tutarlı bir plan için bastırıyorlar. Şu anda sağlanandan biraz daha fazla askeri destek güvencesi yerine NATO ve bağlayıcı güvenlik garantileri istiyorlar.
Gecikme ABD kaynaklı
Ukrayna eski savunma bakan yardımcısı Alina Frolova, Ukrayna’ya bir yol haritası sağlamadaki gecikmenin esas olarak ABD politikasının bir sonucu olduğunu söyledi.
ABD’nin NATO büyükelçisi Julianne Smith, bu hafta İttifakın üzerinde çalıştığı ana hatları açıkladı.
Smith, NATO’nun, Ukrayna için “toprak bütünlüklerini savunmak için mevcut çabalarında onlara yardımcı olacak pratik desteği” değil, “uzun vadeli sorunlara bağlı pratik desteği” içeren bir paket üzerinde çalıştığını söyledi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, Vilnius’un, ülkenin “Sovyet dönemi doktrinlerinden, teçhizatından, standartlarından NATO doktrinlerine, teçhizatına ve standartlarına” geçişine yardımcı olacak çok yıllı bir programın güvenceleriyle Ukrayna’yı İttifaka yaklaştıracağını umduğunu söyledi.
