İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Tel Aviv ile Hamas arasında Gazze’de yeni bir ateşkes ve esir takası mutabakatının yeniden gündeme geldiği süreçte taleplerini ağırlaştırması dikkati çekiyor.
ABD’li ve İsrailli yetkililer görüşmelerin kısmen Hamas’ın bazı tutumlarını yumuşatması nedeniyle ilerleme kaydettiğini söylüyor. Ancak sık sık siyasi kariyerini korumak için Gazze’deki saldırıları sonlandırmaya yanaşmamakla eleştirilen Netanyahu, taraflar arasında Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatına varılması için umutların yeniden yeşerdiği bir dönemde anlaşmayı kabul etmek için yeni talepler ortaya attı.
Netanyahu, uzun zamandır “Hamas’ın yok edilmesi, esirlerin tamamın geri getirilmesi” gibi hedeflerine ulaşmadan Gazze’ye saldırıların devam edeceğini dile getiriyor.
Geçen hafta İsrail ile Hamas arasında ateşkes ve esir takası mutabakatı için yeniden müzakerelerin başlaması üzerine Netanyahu yeni taleplerde bulundu.
Bunlardan en dikkat çekicisi, Gazze’nin Mısır sınır ve buraya açılan Refah Sınır Kapısı’na ilişkin oldu.
Netanyahu, “Philadelphia Koridoru” olarak bilinen Gazze’nin Mısır sınırındaki İsrail işgali devam etmesini ve Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafından kalan kısmının İsrail güçlerince kontrol edilmesini istedi.
İsrail Başbakanı ayrıca, ateşkes olsa dahi “Hamas üyelerinin” Gazze’nin kuzeyine dönüşüne de karşı olduğunu kaydetti.
Bunlara ek olarak Netanyahu, Gazze’de varılacak ateşkes ve esir takası mutabakatının “savaşın hedeflerini gerçekleştirene kadar İsrail’in yeniden Gazze’ye saldırabilme hakkını güvence altına alması gerektiğini” savundu.
Netanyahu’nun bu talepleri, “İsrail Başbakanı esir takasını zora sokmaya mı çalışıyor?” sorusunu gündeme getirdi.
Axios’a konuşan müzakerelerde yer alan İsrailli bir yetkili, “Netanyahu bu sert taleplerde bulundu çünkü Hamas’ın zayıflığını kullanarak müzakerelerden alabileceği kadarını almaya çalışıyor. Ancak çok ileri gitmesi ve müzakerelerin çökmesi riski var” dedi.
Üst düzey ABD’li ve İsrailli yetkililere göre ABD ve İsrail istihbaratı, bölgedeki ortakları da dahil ağır askeri ve uluslararası baskının Hamas’ı bir anlaşma için daha istekli hale getirdiğini söylüyor. Bu yetkililere göre, Gazze’deki bazı üst düzey Hamas komutanları Katar’daki üst düzey Hamas yetkililerine Gazze’deki askeri durumun vahim olduğunu ve ateşkes istediklerini ve buna ihtiyaç duyduklarını belirten mesajlar gönderdi.
İki İsrailli yetkiliye göre müzakerelerde “Mısır-Gazze sınırındaki güvenlik düzenlemeleri” konusunda ilerleme kaydedildi. Mısır, tünelleri engellemek için sınırın kendi tarafında bir yeraltı “duvarı” inşa edilmesini kabul etti. Projeyi ABD’nin finanse etmesi kararlaştırıldı.
İsrail ayrıca duvar projesinin bir parçası olarak Gazze sınırının Mısır tarafına yerleştirilecek sensör ve kameralara erişim talep ediyor. Netanyahu’nun sınır boyunca İsrail güvenlik kontrolüne ilişkin diğer taleplerine bağlı kalması halinde bunun mümkün olup olmayacağı net değil.
Axios’a göre Netanyahu’nun yerinden edilmiş Filistinlilerin Gazze’nin kuzeyine geri dönüşüne ilişkin koşulları, taraflar arasında kilit bir anlaşmazlık noktası olmaya devam ediyor. İsrailli yetkililere göre mevcut taslak anlaşma silahsız ve yerinden edilmiş Filistinlilerin engelsiz geri dönüşüne izin veriyor ancak bunu doğrulayacak bir mekanizmadan bahsetmiyor. Yetkililer, İsrailli, Mısırlı, Katarlı ve ABD’li yetkililerin bu konuya metnin dışında bir çözüm bulmaya çalıştıklarını söylüyor.
Bir diğer soru da İsrail’in anlaşma kapsamında serbest bırakılacak bazı Filistinli mahkûmların salıverilmesini veto etmeye çalışıp çalışmayacağı.
Netanyahu’yu eleştirenler gerçekten ateşkes isteyip istemediğini sorguluyor, ancak hem kendisi hem de Beyaz Saray anlaşma yapmaya hazır olduğunda ısrar ediyor. Görüşmelerde yer alan İsrailli bir yetkili, başbakanın bir anlaşma istediğini ancak görüşmeleri uçurumun kenarına kadar zorlamaya istekli olduğunu söyledi.
