Nuland Wagner gündemiyle Nijer’de

Nijer’de yönetimi ele geçiren askerlerin, olası bir dış müdahaleye karşı Wagner’le iş birliği ihtimali artarken ABD, “darbeci”lerle görüşmek üzere Dışişleri Bakan Yardımcısını Nijer’e gönderdi. Batı Afrikalı liderler de Nijer’e nasıl müdahale edeceklerini değerlendirmek üzere perşembe günü bir araya gelecek.

ABD’de temmuz sonundan beri vekaleten Dışişleri Bakan Yardımcılığı görevini yürüten ve aynı zamanda Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı olan Victoria Nuland, Nijer’i ziyaret ederek bazı askeri yetkililerle bir araya geldi. Nijer’in başkenti Niamey’de Nuland, telekonferans yöntemiyle gerçekleştirilen toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtladı. Nuland, Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın talebi üzerine Nijer’i ziyaret ettiğini belirterek “Demokratik düzene yönelik bu meydan okumadan sorumlu olan kişilerle açık bir şekilde konuşmak, bu sorunları diplomatik olarak çözmeye çalışıp çalışamayacağımızı, bazı müzakereleri başlatıp başlatamayacağımızı görmek ve ayrıca ilişkimizde neyin tehlikede olduğunu kesinlikle netleştirmek istedik” ifadesini kullandı.

“Samimi ancak zorlu görüşmeler”

ABD ile “uzun yıllar yakın çalışmış biri olduğunu” söylediği ve cunta yönetiminin “Genelkurmay Başkanı” olarak atadığı General Moussa Salaou Barmou ve onu destekleyen üç askeri yetkiliyle görüştüğünü kaydeden Nuland, görüşmelerin “son derece samimi, zaman zaman da oldukça zor” geçtiğini bildirdi. Nuland, askeri yetkililerin nasıl ilerlemek istedikleri konusunda oldukça katı olduklarını ancak bunun Nijer anayasasına uymadığını, kendilerinin müzakere yoluyla çözüm için bastırdıklarını belirtti

Bazum ve Tchiani ile görüşemedi

Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum ile de görüşmeyi talep ettiklerini ancak bunun kabul edilmediğini bildiren Nuland, Bazum ile telefonda görüştükleri bilgisini paylaştı. Nuland, Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) liderliğini üstlenen ve geçiş hükûmetinin başına geçen Abdurrahman (Ömer) Tchiani ile de görüşme fırsatı elde edemediklerini belirtti. General Barmou ve ekibiyle iki saatten fazla görüştüklerini kaydeden Nuland, diplomasi kapısını açık tutma teklifinde bulunduklarını ve bu kapsamda bir dizi seçenek sunduklarını anlattı.

“Wagner tehdidi” gündemde

Nuland, temaslarda Rus güvenlik şirketi “Wagner tehdidini” de gündeme getirdiğini belirterek görüşmelerde askeri yetkililerin, Wagner’in kendi egemenliklerine yönelik oluşturabileceği riskleri “çok iyi anladıklarını” hissettiğini ifade etti. Gelişmeleri yakından izleyeceklerini dile getiren Nuland, “yasal sorumluluklarının” farkında olduklarının ve bunu da sorumlulara net bir şekilde anlattıklarının altını çizdi.

Soufan Center bölge uzmanlarından Wassim Nasr, Associated Press’e yaptığı açıklamada, CNSP Başkan Yardımcısı General Salifou Modi’nin, Mali’de Wagner temsilcileriyle görüştüğünü ve Nijer’e olası askeri müdahaleye karşı Wagner’den destek istediğini iddia etmişti.

ABD, Nijer’deki gelişmeleri henüz “darbe” şeklinde nitelemiyor. Darbe nitelemesi yapılırsa yasal olarak ABD’nin Nijer hükûmetine yaptığı yardımları kesmesi gerekiyor. Dışişleri Bakanı Blinken, cuma günü Nijer’e yapılan bir dizi yardımın durdurulduğunu duyurmuştu. ABD’li yetkililer Nijer’de diplomasi kapısının daralsa da hala açık olduğunu belirterek anayasal düzene dönülmesi çağrısında bulunmaya devam ediyor.

Nijer’de yaklaşık 1000 Amerikan askeri bulunuyor. Sahra Çölü’nün güney ucundaki Agadez kenti yakınlarında ise “Niger Air Base 201” isimli bir İHA üssü yer alıyor. Niger 201, ABD’nin Cibuti’deki daimî üssünden sonra İHA operasyonlarını da yürüttüğü Afrika’daki en büyük ikinci üssü konumunda bulunuyor.

Haftasonu Niamey’deki bulunan bir stadyumda toplanan Nijerliler askeri yönetime destek verdi. Etkinliğe Vatanı Koruma Ulusal Konseyi’nin önde gelen isimlerinden Muhammed Toumba da katıldı. Foto: Balima Boureima / AA

Perşembe günü toplanacaklar

Öte yandan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Nijer’deki darbe için yeniden toplanıyor.

ECOWAS’tan yapılan açıklamada, Nijerya Devlet Başkanı ve aynı zamanda ECOWAS Başkanı olan Bola Ahmed Tinubu’nun Nijer’deki darbe ile ilgili 10 Ağustos’ta yeniden bir olağanüstü zirve düzenleyeceği belirtildi. Açıklamada, ECOWAS liderlerinin zirvede Nijer’deki siyasi durumu ve son gelişmeleri ele alacakları ifade edildi.

Nijer’de 26 Temmuz’daki askeri darbenin ardından ECOWAS, 30 Temmuz’da askeri cuntaya Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un serbest bırakılması ve yeniden görevine dönmesi için 7 günlük süre vermişti. ECOWAS’ın askeri cuntaya verdiği bir haftalık süre gece yarısı itibarıyla dolmuştu. Bu sürede taleplerinin karşılanmaması durumunda askeri müdahale dahil her seçeneği değerlendireceklerini bildiren ECOWAS, beklenenin aksine sürenin dolmasıyla askeri operasyon başlatmadı. ECOWAS şu ana kadar Nijer’e ekonomik yaptırımlar uygulayıp sınırlarını kapatırken, Nijerya da ülkeye giden elektriği kesti.

Sürenin dolmasına birkaç saat kala CNSP tarafından yayımlanan bildiride, muhtemel bir saldırıya karşı Nijer hava sahasının ikinci emre kadar kapatıldığı duyuruldu. Bildiride, yabancı bir ülkenin ECOWAS iş birliğinde Nijer’e operasyon hazırlığında olduğu iddia edildi ve ECOWAS’ın halihazırda 2 Orta Afrika ülkesine asker konuşlandırdığı kaydedildi.

Tinubu’nun tehdidi kendi ülkesinde de tepki çekti

ECOWAS’ın şu anki başkanı da olan Nijerya Devlet Başkanı Tinubu askerî harekât tehdidinin arkasındaki itici güç olarak görülüyor. Ancak Tinubu askeri güç tehdidi nedeniyle kendi ülkesinde büyük bir tepkiyle karşı karşıya. Nijerya senatosu Nijer’e asker gönderilmesine karşı çıktı ve Tinubu’ya diplomatik çözüm aramasını tavsiye etti. BBC’nin haberine göre, Nijerya’nın kuzeyindeki Müslüman din adamlarından oluşan etkili bir grup da Tinubu’nun tehdidini eleştirerek, “küresel siyasetin emriyle bir komşuyla önlenebilir bir çatışmaya girmemesi gerektiğini” söyledi.

Askeri müdahale ihtimali, Batı Afrika’daki diğer hükümetlerin tepkisini de çekti. Yönetimde askerlerin olduğu Burkina Faso ve Mali, yayımladıkları ortak bildiride, Nijer’e askeri müdahalenin kendilerine savaş açmak anlamına geldiği konusunda ECOWAS’ı uyarmış, Gine de Nijer’e destek açıklamasında bulundu. Ayrıca, Mali ve Burkina Faso CNSP’ye destek için Nijer’e heyet gönderdi.