Pakistan’da Ulusal Meclis ve eyalet meclisleri için dün yapılan seçimlere ilişkin ilk sonuçlar gelmeye başladı. İlk sonuçlara göre, Ulusal Meclis sandalyelerinin dağılımında rekabet göze çarpıyor.
Oy sayımları hükümetin cep telefonu hizmetlerini askıya almasına bağlı olarak gecikmeye uğrasa da, yerel medya hapisteki eski Başbakan İmran Han’ın destekçilerinin 100’den fazla sandalyeden gelen seçim sonuçlarında üstünlük sağladığını söyledi.
Geo News, çoğunlukla Han’a sadakat borcu olan bağımsızların, sonuçlarına ulaşılan 106 sandalyeden 47’sini kazandığını söyledi. Perşembe günkü seçimlerde toplam 265 sandalye için yarışıldı.
Saat 08:00 itibariyle Pakistan Seçim Komisyonu 70 resmi sonuç açıklarken, bağımsızlar 24 sonuç elde etti. Suikaste kurban giden başbakan Benazir Butto’nun oğlu Bilawal Butto Zardari’nin Pakistan Halk Partisi 24, eski Başbakan Navaz Şerif’in Pakistan Müslüman Ligi-Navaz’ı (PML-N) ise 18 sandalye kazandı.
Geri kalanlar ise küçük partiler tarafından kazanıldı.
Han’ın hapiste olması ve Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) partisinin seçimlere katılmasının yasaklanması nedeniyle destekçileri bağımsız olarak yarıştı.
Eyalet meclislerinde ilk sonuçlar
Hayber Pahtunhva’da eyalet meclisi için açıklanan sonuçlara göre, PTI 49 sandalye kazandı, PML-N 4, PPP ise 1 sandalye elde etti. PTI, Hayber Pahtunhva eyaletinde açık ara önde görünüyor.
Pencap eyalet meclisinde, PML-N ile PTI arasında Ulusal Meclis’teki rekabete benzer bir durum göze çarpıyor. PML-N, Pencap eyalet meclisindeki sandalyelerden 45’ini kazanırken, PTI 39 sandalye elde etti.
Sind eyalet meclisinde, PPP’nin önde olduğu görülüyor. Eyalet meclisinde PTI 5, PPP ise 63 sandalye kazandı.
Belucistan eyalet meclisinde, PTI 1, PML-N 2 ve PPP 3 sandalye elde etti.
Seçime katılım oranına ilişkin henüz bir veri paylaşılmadı.
Pakistan’da 2013’te seçime katılım yüzde 55,02, 2018’de ise yüzde 51,7 olarak gerçekleşmişti.
Pakistan’da 5 yıl yasama görevini yürütecek Pakistan Ulusal Meclisi ve eyalet meclislerinin seçimi için yerel saatle dün 08.00’de başlayan oy verme işlemi, 17.00’de sona ermişti.
Analistler seçimin net bir galibinin çıkmayabileceğini, bunun da bir yandan ekonomik krizden çıkmaya çalışan, diğer yandan da derin bir kutuplaşmanın yaşandığı siyasi ortamda artan terör eylemleriyle boğuşan ülkenin sıkıntılarını artıracağını tahmin ediyor.
Moody’s Investors Service, “Sonuçların zamanında açıklanması ve yeni hükümetin sorunsuz bir şekilde kurulması, politika ve siyasi belirsizliği azaltacaktır. Bu, çok zorlu makroekonomik koşullarla karşı karşıya olan ülke için hayati önem taşıyor” dedi.
Sonuçların açıklanması olağandışı gecikti
Sonuçların açıklanmasındaki gecikme ise dikkat çekti. Karaçi’nin borsa endeksi ve Pakistan’ın devlet tahvilleri belirsizlik nedeniyle düştü.
Seçim Komisyonunun özel sekreteri Zafar Iqbal, ayrıntı vermeden gecikmenin nedeninin bir “internet sorunu” olduğunu söyledi.
Hükümet, seçim öncesinde perşembe günü güvenlik önlemi olarak cep telefonu hizmetlerini askıya aldığını ve sonra kısmen geri yüklendiğini söyledi.
Ordunun rolü
Asıl mücadelenin, Han’ın desteklediği adaylar ile Şerif’in PML-N’si arasında geçmesi bekleniyordu. Han, ordunun partisini ortadan kaldırmak için baskı uyguladığına inanırken, analistler ve muhalifler Şerif’in generaller tarafından desteklendiğini söylüyor.
Ordu, nükleer silahlara sahip ülkenin 76 yıllık bağımsızlığı boyunca doğrudan ya da dolaylı olarak hakimiyet kurdu ancak birkaç yıldır siyasete müdahale etmediğini savunuyor.
Birçok gözlemci tarafından güçlü bir aday olarak görülen Şerif, sonucun belirsiz olduğu yönündeki söylentileri reddetti ancak yakın bir yardımcısı olan Ishaq Dar, GEO TV’ye yaptığı açıklamada partinin bağımsızların desteğiyle bir koalisyon kurabileceğini söyledi.
Dar, “Bir hükümet kuracağımızdan eminim” dedi.
Sonuçlar sonrası ülkeyi bekleyen zorluklar
Analistlerin tahmin ettiği gibi, seçim sonucunda hiç kimse net bir çoğunluk elde edemezse, mevcut düzenlemenin üç hafta içinde sona ermesinin ardından ülkeyi, Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) yeni bir kurtarma programı talep etmek başta olmak üzere birçok zorluk bekliyor.
Bir köşe yazarı Abbas Nasir, “Belirleyici faktör, güçlü ordu ve güvenlik kurumlarının hangi tarafta yer aldığıdır,” diyerek hiçbir partinin net bir kazanan olarak ortaya çıkmayacağı olasılığını yorumladı: “Ekonomik zorluklar o kadar ciddi, vahim ve çözümler o kadar acı verici ki, iktidara gelen herhangi birinin gemiyi nasıl yürüteceğinden emin değilim.”
Güvenlik durumu
Perşembe günkü oylama öncesi ülke genelinde binlerce asker sokaklarda ve seçim merkezlerinde konuşlandırılmıştı. Güvenlik artırılırken İran ve Afganistan ile olan sınırlar geçici olarak kapatılmıştı.
Ordudan yapılan açıklamada, artırılan güvenliğe rağmen, çoğu batı illerinde olmak üzere militanlar tarafından gerçekleştirilen 51 bombalı patlama, el bombası saldırısı ve silahlı saldırıda ikisi çocuk 12 kişinin öldüğü belirtildi.
Geçici İçişleri Bakanı Gohar Ejaz yaptığı açıklamada “Birkaç münferit olaya rağmen genel durum kontrol altında kaldı ve bu da güvenlik önlemlerimizin etkinliğini gösteriyor” dedi.
Son genel seçimler 2018’de yapılmıştı
Pakistan’da son genel seçimler 25 Temmuz 2018’de yapılmış ve İmran Han hükümeti göreve gelmişti.
Pakistan Ulusal Meclisinde 10 Nisan 2022’de yapılan güven oylamasında, 174 “hayır” oyuyla İmran Han hükümeti düşmüştü.
Üç dönem başbakanlık yapan Navaz Şerif’in kardeşi Şahbaz Şerif, 11 Nisan 2022’de Meclis’te düzenlenen seçimde 174 oyla çoğunluğun desteğini alarak Başbakan seçilmiş ve ülkeyi Ağustos 2023’e kadar yönetmişti.
Ülkeyi genel seçimlere kadar yönetecek geçici hükümetin Başbakanı Anvarul Hak Kakar ise 14 Ağustos 2023’te yemin ederek göreve başlamıştı.
