Manila’nın pazar günü yaptığı açıklamaya göre Filipinler, bölgenin en tehlikeli parlama noktalarından biri haline gelen tartışmalı Güney Çin Denizi resifindeki askeri karakoluna ikmal yapılması için Çin ile “geçici bir düzenleme” üzerinde anlaşmaya vardı.
Filipinler Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, iki tarafın diplomatlarının, Filipinler’in İkinci Thomas Sığlığı’nda paslanan bir savaş gemisi olan Sierra Madre’ye ikmal misyonları konusunda son haftalarda yapılan bir dizi istişarenin ardından anlaşmaya vardıkları belirtildi. Çin konuyla ilgili olarak hemen yorum yapmadı.
Anlaşma onaylanır ve yürürlükte kalırsa, bir yıldan uzun süredir devam eden çatışmaların yatıştırılmasına yardımcı olabilir.
Çin sahil güvenliği Filipin silahlı kuvvetleri tarafından görevlendirilen gemilerin resifte konuşlu denizci grubuna malzeme göndermesini kesintiye uğratmak için müdahale ediyordu.
En son Çin sahil güvenlik güçleri haziran ayında Filipin gemilerine müdahale etti, gemilere çıktı ve silahlara el koydu.
Pekin uzun süredir Amerikan yapımı eski savaş gemisinin yeniden canlandırılmaya çalışıldığını ve Amerika’nın bu gemi aracılığıyla resifte yeni bir üs elde etmeye çalıştığını savunuyor. Filipinler ise bugüne kadar ikmal görevlerinin askeri değil, insani amaçlı olduğunu savunuyordu. Ancak uzmanlar ikmal hareketlerinin askeri amaçlı olduğunu doğruladı.
Bu çatışma, Filipinler ‘in müttefiki olan ve Manila’ya karşılıklı savunma anlaşmalarının İkinci Thomas Sığlığı için de geçerli olduğu güvencesini veren ABD ile Çin arasında açık bir çatışmayı tetikleyebileceği endişelerini artırdı.
Resif, Filipinler’in münhasır ekonomik bölgesi içinde yer alıyor ve BM Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca Filipinler’e tek kullanım hakkı veriyor. Pekin ise, bu kayalık üzerinde egemenliği olduğunda ısrar ediyor.
Filipinler Dışişleri Bakanlığı, “Her iki taraf da Güney Çin Denizi’ndeki durumun gerginliğini azaltma ve farklılıkları diyalog ve istişare yoluyla yönetme ihtiyacını kabul etmeye devam ediyor” dedi ve anlaşmanın “birbirlerinin Güney Çin Denizi’ndeki pozisyonlarına halel getirmeyeceğini” sözlerine ekledi.
Çin hükümeti daha önce Sierra Madre üzerindeki düzenlemeler için Filipinli yetkililerle “centilmenlik anlaşmaları” yaptığını söylemiş, ancak daha sonra Manila’yı bu anlaşmalara uymamakla suçlamıştı.
Filipinli yetkililer, Çin tarafının daha önce Manila’nın Pekin’i önceden bilgilendirmesi, paslanan Sierra Madre’yi stabilize etmek için malzeme getirmemeyi taahhüt etmesi ve Pekin’in ikmal gemilerini denetlemesine izin vermesi koşuluyla Filipin ileri karakoluna gıda ve su gibi temel malzemelerin sağlanmasına izin vermeyi teklif ettiğini söyledi.
Geçici düzenlemenin duyurulması, iki ülkenin Güney Çin Denizi’ne ilişkin İkili İstişare Mekanizması kapsamında 2 Temmuz’da Manila’nın ev sahipliğinde gerçekleştirilen görüşmelerin ardından geldi.
