Çin Halk Cumhuriyeti, “Ortak Geleceğin Küresel Topluluğu” vizyonunu ilkeler ve eylemler düzeyinde açıkladığı beyaz kitap yayımladı. Küresel düzeyde yaşanan büyük değişime atıf yapılan beyaz kitapta Çin’in gelecek için insanlığa önerdiği temel politika önerileri anlatıldı.
Salı günü yayımlanan beyaz kitap Çin Halk Cumhuriyeti’nin küresel değişim ve dönüşüme teorik ve pratik yaklaşımını ayrıntılı bir şekilde ele alıyor. “Ortak Geleceğin Küresel Topluluğu: Çin’in Önerileri ve Eylemleri” başlıklı beyaz kitabın temel felsefesi güç kullanımına dayalı politikayı reddetmeye dayanıyor.
Sıfır toplamlı oyunun başarısız olmaya mahkum olduğu” belirten beyaz kitapta “mutlak güvenlik” ve “tekelci avantajlar” peşinde koşan ülkelerin kendi kalkınma gelişimlerine bir katkıları olmadığı uzun vadede ise dünya için tehdit oluşturduğu değerlendirmesi yapılıyor.
Yeni Soğuk Savaş’a itiraz
Çin’in yayımladığı beyaz kitapta “yeni çağın yeni fikler gerektirdiği” ifade ediliyor ve “üstün güç takıntısının” çağın ihtiyaçlarıyla çeliştiği ifade ediliyor.
Beyaz kitapta, ortak bir geleceğe sahip küresel bir toplum inşa etmek için izlenmesi ve uygulanması gereken ilkeler şu şekilde sıralanıyor: Açıklık, kapsayıcılık, karşılıklı fayda, eşitlik ve adalet ilkesi.
Beyaz kitapta uyğarlık çatışması tezine itiraz edilerek bir sistem ya da uygarlığın yerine bir başkasını koymanın yanlış olduğu vurgulanıyor. Belgede dünyada farklı sosyal sistemlere, ideolojilere, tarihlere, ortak haklara ve küresel meselelerde ortak sorumluluklara sahip ülkeler olduğu belirtiliyor.
Soğuk Savaş’ın ve güç politikalarının modası geçtiği vurgulanan metinde uluslararası ilişkiler için yeni bir yaklaşım gerekiyor.
Beyaz kitaba ilişkin Global Times’te yer alan haberde “Ortak geleceğin küresel topluluğu kavramı, Çin’in derin kültürel mirası ve eşsiz modernleşme deneyiminde derin köklere sahiptir. Beyaz kitapta, Çin’in diplomatik geleneklerini ileriye taşıdığı ve diğer tüm medeniyetlerin olağanüstü başarılarından yararlandığı belirtildi. Aynı zamanda Çin’in zamanın ötesine geçen tarihi geleneklerini, zamanın belirgin özelliklerini ve insani değerlerin zenginliğini de ortaya koymaktadır” ifadeleri yer alıyor.
“Küçük bahçeler yüksek çitler kurmayalım”
Beyaz kitap ayrıca, ekonomide korumacı yaklaşımlar ve politikalar reddedildi. “Ortaklaşa açık bir dünya ekonomisi inşa etmek için” ülkelerin açıklık politikası izlemesi gerektiği belirtildi. Korumacılığa, tek taraflı yaptırımlara ve azami baskı taktiklerine başvurulmayan “yeni bir ekonomik küreselleşme türü” inşa edilmesi gerektiği savunuldu.
Beyaz kitapta, Batı’nın Çin’e yönelik “ekonomik tehdit” değerlendirmelerine de yer verildi. Beyaz kitaba göre bazı ülkeler Çin’den ayrışmaya çalışarak kendilerini “küçük bahçeler, yüksek çitler” ile çevreliyor. Bu politikanın gerei tepeceği belirtiliyor.
Batı’da son dönemde Çin’e yönelik üretilen “bağımlılığı azaltma” ve “riski azaltma” çağrılarının abartılı bulunduğu beyaz kitapta bu politikanın yeni riskler yaratmak anlamına geldiği savunuluyor.
“Kuşak ve Yol jepolitik bir ittifak değil”
2013 yılında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından ilan edilen Kuşak ve Yol İnisiyatifi hakkında yaratılan soru işaretlerine de yanıt verilen metinde Kuşak ve Yol’un “jeopolitik, askeri bir ittifak için değil ekonomik iş birliği için yaratılan bir girişim olduğu” yazıldı.
Kuşak ve Yol’un herhangi bir üçüncü tarafı hedef alınmadığı belirtilen beyaz kitapta, inisiyatifin açık ve kapsayıcı bir süreç olduğu kaydedildi.
Temmuz 2023 itibariyle dünyadaki ülkelerin dörtte üçünden fazlasının ve 30’dan fazla uluslararası örgütün Çin ile Kuşak ve Yol işbirliği anlaşmaları imzaladığı bilgisi verildi.
Global Times’ta yer alan haberde “Kuşak ve Yol Çin’de ortaya çıkmıştır ancak yarattığı fırsatlar ve kazanımlar tüm dünyaya aittir” denilerek projenin bütün insanlığa ait olduğu vurgulandı.
Metinde ayrıca Kuşak ve Yol Girişimi’nin yanı sıra Küresel Kalkınma Girişimi, Küresel Güvenlik Girişimi ve Küresel Medeniyet Girişimi, ortak bir geleceğe sahip küresel bir toplumun inşası için önemli bir mihenk taşı haline geldiği ifade edildi.
“Çin sorumlu büyük ülke rolünü oynayacak”
Beyaz kitapta, Çin’in son dönemde küresel düzeyde artan bir tempoda yoğunlaştığı arabulucuk çabalarına da yer verildi.
Çin’in, Kore Yarımadası, Filistin, İran nükleer sorunu, Suriye ve Afganistan gibi uluslararası ve bölgesel parlama noktalarının çözümü için çaba göstereceği sorumlu bir büyük ülke olarak rolünü yerine getirmeye kararlı olduğu belirtildi.
Çin’in Ukrayna konusunda barış görüşmelerini aktif bir şekilde desteklediği belirtilen metinde Çin’in arabuluculuğuyla Suudi Arabistan ve İran’ın bu yılın başlarında tarihi bir uzlaşmaya vardığı kaydedildi.
