Editörün notu: Aslında “taşralı beyaz Amerikalı kız”ın vücut bulmuş hali gibi görünen country müziğin yeni yüzü Taylor Swift, Demokratlara meyletmesinden bu yana Cumhuriyetçilerin, ama özellikle de Trump’çı “MAGA” yandaşlarının hedefinde. Öyle ki, kimi muhafazakârlar Swift’in bir CIA unsuru olduğunu bile iddia etmişlerdi. Bununla birlikte, aşağıda okuyacağınız çeviri, Swift’in ve Demokrat yönelimli kültür endüstrisi ürünlerinin, kılıçtan keskin bir çizgide yürümek durumunda olduklarını da gösteriyor. Swift, belli ki üzerinde düşünülmüş bir PR kampanyasıyla, aslında Trumpçı-Cumhuriyetçi Amerikalılarla da dostluk geliştirdiğini, Cumhuriyetçilerin de kültür endüstrisinin alımlayıcı olduğunun altını çizerek, kendisini kültür savaşlarının ötesinde konumlandırmaya çalışıyor. Bu, ABD’nin bugünkü eğilimleri ile de tutarlı görünüyor. Son olarak, metindeki köşeli parantezler çevirmene aittir.
Taylor Swift’in politikasının gücü: “Miss Americana” Cumhuriyetçileri yabancılaştırmayı göze alamaz
Sarah Ditum
Unherd
12 Eylül 2024
Çev. Leman Meral Ünal
Politikacılar için önemli bir derstir: Düşmanlarınıza asla isim takmayın. Hillary Clinton bunu yaptı, hem de trajik bir şekilde, “bir sepet zavallı” ifadesini kullandığı o hazırlıksız açıklamasıyla…Peki bu ona seçim kaybettirdi mi? Tek başına hayır, ama kazanmasına yardımcı olmadığı da kesin. Ne var ki Trump destekçileri bunu benimsedi. Kadın hayranları [ufak bir revizyonla] kendilerini “sevimli zavallılar” olarak niteledi ve bu sloganı beyzbol şapkalarına elleriyle işledi.
Sekiz yıl sonra bu kez Cumhuriyetçiler aynı hatadan mustarip, fakat bir farkla: Bu trajik ifade başkanlık kampanyasından yıllar önce ortaya çıktı. 2021 yılında (o zamanlar Senato için yarışıyordu) J.D. Vance, [muhafazakâr kimliği ile bilinen] Fox News sunucusu Tucker Carlson’a verdiği röportajda “çocuksuz sol” olarak tanımladığı kesime açıkça saldırmıştı. Vance, Carlson’a ABD’nin “kendi hayatlarından ve yaptıkları seçimlerden mutsuz olan ve bu yüzden ülkenin geri kalanını da perişan etmek isteyen bir avuç çocuksuz kedili kadın” tarafından yönetildiğini söylemişti.
Çocuksuz kedili kadınlar… Ne yazık ki Vance ve genel olarak Cumhuriyetçiler için bu muazzam bir ifade: Keskin, akılda kalıcı ve yeniden değerlendirilmeye müsait. İşte tam da bu nedenle Taylor Swift geçtiğimiz salı günü Demokratları desteklediğini açıkladığında, bunu Instagram’da üç kedisinden birini (ismi Benjamin Button olan bir ragdoll kedisi) tutarken çekilmiş bir fotoğrafını paylaşarak yaptı. Ve şu sözlerle bitirdi: “Taylor Swift, ‘çocuksuz kedili kadın’.” Elon Musk ise X’te ona hamile kalması yönünde cesur bir teklifle karşılık verdi, ki bu da Trump destekçilerinin “tuhaf” olduğu yönündeki suçlamaları azaltmayacaktır.¹
Aslına bakılırsa Swift’in Harris’e destek duyurusu pek de şaşırtıcı değildi. Swift 2020’de de Biden/Harris’i desteklemiş ve yine daha önceden de silah kontrolü ve kürtaj hakları gibi liberal taleplere destek vermişti. Ancak bu her şeye rağmen merakla beklenen bir açıklamaydı. Nitekim diğer pop yıldızları başkanlık seçimindeki tercihlerini ilan edeli epey uzun bir zaman olmuştu: Charli XCX, Harris Beyaz Saray adaylığını açıklar açıklamaz “Kamala IS brat”² şeklinde bir tweet atmıştı. Swift’in paylaşımından yalnızca birkaç saat önce ise The Guardian, “Taylor Swift gizli bir Trump destekçisi mi?” başlıklı bir yazı yayımladı. Bunu dayandırdığı şey ise Swift’in Instagram’da Trump paylaşımını beğenen bir arkadaşına sarılırken çekilen fotoğrafıydı (McCarthycilik şekil değiştirebilir ama asla ölmez, evet).
Bu önemli bir adımdı. Swift’in “kültürel” etkisi, onu korkutucu bir siyasi güç haline getiriyor. Swift 2023 yılında bir seçmen kayıt sitesinin linkini paylaştığında, o gün 35,252 yeni kayıt yapılmıştı; özellikle de Demokratlara oy verme olasılığı daha yüksek olan 18 yaşındakilerde yüzde 115’lik bir artış olduğunu söylemek gerek. Swift’in kitlesi çoğunlukla kadınlardan oluşuyor, bu da Yüksek Mahkeme’nin “Roe vs Wade” kararının³ iptali gölgesinde yapılan bir seçim için oldukça önemli. Daha açık bir ifadeyle, ne kadar fazla kadın oy kullanırsa, Trump’ın kazanma şansı o kadar azalacaktır.
Swift her ne kadar şu anda bir politik gücü elinde tutuyor olsa da, geçmiş yıllar düşünüldüğünde aslında bugüne kadar epey temkinli davrandı. Nashville sahnesinden genç bir şarkıcı-söz yazarı olarak genel hatlarıyla apolitik bir duruş sergiledi. Çocukken ilham aldığı country gruplarından Dixie Chicks (şimdi kısaca Chicks deniyor) 2003 yılında, grubun bir üyesinin konser sırasında George W. Bush’u eleştirmesinin ardından grubun o güne dek inşa ettiği tüm kariyerin ayağına sıkmıştı. Swift 2019’da bu olaya atıfla “Onlar öyle bir örnek oldular ki, onlardan sonra gelen her country sanatçısı ya da her plak şirketi size ‘Ne olursa olsun bu meselelere bulaşmayın’ mesajı veriyor” demişti.
Fakat aradan geçen beş yılda Swift, siyasi duruşunu sergileme konusunda artık çok daha rahat. Ne var ki hâlâ, 2020 yapımı belgeselin adındaki gibi, bir nevi “Miss Americana” olmanın getirdiği yükü taşıyor. Belki Nashville artık geride kalmış olabilir, ancak bu kez de muhafazakâr eğilimli Ulusal Futbol Ligi [National Football League, NFL] hayatında önemli bir yer teşkil ediyor. Kuşkusuz bunun ardında önceki partnerlerinin hepsinden daha fazla göz önünde olan futbolcu erkek arkadaşı Travis Kelce var. Hayranlık uyandırıcı bir ikili onlar: Aralarında spor ve pop müzik dünyalarını, erkek ve kadın olmayı, sağ ve sol eğilimleri bölüşüyor gibiler adeta.
Ama Swift bir kişiden daha fazlası. O bir işletme. Michael Jordan’ın “Cumhuriyetçiler hâlâ spor ayakkabı satın alıyor” sözü müzik endüstrisi için de geçerli: Cumhuriyetçiler de şarkı dinliyor, konser bileti ve daha başka ürünler satın alıyor. Swift için sanat, kendini gerçekleştirirken potansiyel ABD pazarının yarısını yabancılaştırmadan bunu yapabilmek biraz da. Bu, Swift’in siyasi çıkışından beri, daha açık bir biçimde politik meselelere dahil olmuş olan/olacak diğer sanatçıların da nasıl denge kuracaklarını öğrenmeye çalıştıkları bir alan. Örneğin Chappell Roan, LGBTQ davasını sonuna kadar destekliyor. Ancak röportajlarında sık sık Ortabatı’dan gelen kökenlerini ve karşıt görüşlü insanlarla kurduğu empatiyi de vurguluyor: “Onların nereden geldiğini biliyorum. Mesele o kadar da siyah-beyaz değil.”
Swift’in kullanabileceği “zavallılar” minvalinde bir ifadenin bedeli muhtemelen Clinton için olduğundan daha ağır olurdu. Bu nedenle, Demokratlar’a verdiği destek duyurusunun dikkatlice kurgulandığı görülüyor. Peki ya Trump yanlısı olduğu bilinen futbolcu eşi Brittany Mahomes ile sarılması? Kehanet okurları bu sarılmayı Mahome’nin siyasi aidiyetinin bir onayı olarak görürken yanılmışlardı, ancak bunun kasti olarak duyurulduğunu düşünmekte haklılar. Sarılmanın verdiği mesaj dostluğun partizanlıktan önce geldiğiydi. Swift’in dünyasında farklı inançlara sahip oldukları için insanları hayatımızdan çıkarmaya gerek yok, çıkarmadan da bu ilişkiler pekâlâ sürdürülebilir.
Bir paparazzi fotoğrafından çok fazla anlam çıkarmaktan çekiniyorum fakat belki de bu Amerikan demokrasisi için iyiye işarettir. Swift’in sessiz kaldığı dönemlerde, üzerinde siyasete dair konuşma baskısını çok da hissetmiyordu, zira 2000’lerin başında genç bir pop yıldızının siyasi görüşlerini açıklamasına dönük güçlü bir beklenti de yoktu. Onların işi sadece güzel görünmek ve kafa karıştırmayacak şekilde tehlikesiz olmaktı: Diğer bir deyişle, kimse Britney Spears’ın kime oy vereceğini merak etmiyordu.
Tüm bu manzara, 2000’li yılların ortalarında meydana gelen her şeyin büyük ölçüde politikleşmesiyle değişti. İlk olarak, “feminist” kavramı endişe verici derecede çatışmacı bir kadın imajından hızla uzaklaşarak, heyecan verici, hatta seksi bir anlama kavuştu: Hatırlayın, Beyoncé 2013 yılında bu kelimenin önünde dans bile etti. “Sessizlik şiddettir” türünden sloganlar popüler hale geldi ve bırakın kampanya örmeyi, aksi her şeyin kötülükle suç ortaklığı anlamına geleceği konusunda uzlaşıldı. Belki de daha önemlisi sosyal medyanın “sessizliği tespit etmeyi” kolaylaştırmasıydı. Örneğin “Siyah Hayatlar Önemlidir (Black Lives Matter)” hareketine destek vermek, Instagram hesabınıza bir siyah kare koymak kadar kolay, peki ya bu kadarını dahi yapmıyorsanız? Belki de gizli bir ırkçısınız.
Kişisel ilişkiler bir savaş alanı olarak görülüyor artık. Trump’ın başkan seçilmesi sonrası Şükran Günü’nün nasıl kutlanacağına dair sol eğilimli rehberler çoğalmaya başladı: Mic adlı internet sitesinde yayımlanan bir makalede “Eve gidip aile üyelerimizle zor konuşmalar yapmak bizim sorumluluğumuzda, çünkü sadece biz, onlara ulaşma ve toplumdaki bağnazlığın kökünü kazıma işine başlama kudretine sahibiz” deniyordu. Bunların benzeri sağdan da geliyordu: Muhafazakâr Heritage Foundation’ın bir yan kuruluşu olan Daily Signal, “liberal akrabalarınızı siyaseten nasıl ikna edebileceğiniz” konusunda ipuçları sunuyordu.
Swift’in geçmişi onu dilini tutmaya zorluyordu, fakat yeni düzen ona konuşmasını salık veriyor. Nitekim kendisini ilk kez 2014 yılında “feminist” olarak tanımladı. Oysa bundan sadece iki yıl kadar önce, feminist olup olmadığı yönündeki bir soruya “Ben olaylara pek de erkekler ve kadınlar arasındaki karşıtlık üzerinden bakmıyorum” yanıtını vermişti. Belki de daha önemlisi, bu iki uç nokta arasında, bir DJ tarafından cinsel saldırıya uğraması ve sonrasında bu kişiye karşı açtığı davayı kazanması da var. Swift’in siyasi evrimi işte tam da bu noktadan sonra istikrarlı şekilde gelişti ve bugün Trump’ın Swift’in desteğini aldığını ima eden sahte görüntüler paylaşacak kadar onun onayını arzuladığı bir noktaya gelindi.
Vance’in “çocuksuz kedi kadınlar” ifadesi her şeyin ama her şeyin – evcil hayvan sahibi olmaktan çocuk sahibi olup olmamaya dahi uzanan- politize edildiği bu dönemin en saçma ve en tepe noktasıdır. Anti-feminist sloganlar Tucker Carlson gibi [Cumhuriyetçilerin] sadık izleyici kitlesine iyi gelebilir, fakat dışarı dünyada pek çok kadın bunu Cumhuriyetçilerin kendilerini reddetmesi olarak algılayacaktır: eğer “çocuksuz kedili kadın” olmak onları liberal yapıyorsa, haydi öyle olsun – oylarını emin olun ki buna göre kullanacaklardır.
Swift’in yanıtı dikkatli, ağırbaşlı ve pek kararlı gibi görünüyor. Vance ve ekibinin yanına dahi yaklaşamadığı bir politik mesaj anlayışını ortaya koyuyor: Pop yıldızları geniş kitlelerin gücünü öğrenirken, sağcı politikacılar hayran kitlelerini hoşnut edebilmek için çırpınıyorlar. Bu elbette olması gerekenin tam tersi, ancak Swift tarzı siyaset ABD için umudu içinde barındırıyor. Belki de insanları artık sepetlere doldurmayı bırakmanın zamanı çoktan gelmiştir.
¹ Daha önce ABD başkanlık yarışında Trump’ı destekleyeceğini duyuran Musk, sahibi olduğu sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda Swift’e dönük, “Tamam Taylor… sen kazandın… sana bir çocuk vereceğim ve kedilerini hayatım pahasına koruyacağım” ifadelerini kullanmıştı. (ç.n.)
² İngiliz şarkıcı Charli XCX, “brat” albümü ile geri döneceğini duyurmuş, yeni albümü ile medyanın ilgisini kendisine çekmeyi başarmıştı. Charli, Harris’I ve yeni albümü eş zamanlı imleyen şekilde, “Kamala IS brat” paylaşımını yaptı. (ç.n.)
³ ABD Yüksek Mahkemesinin Texas eyaleti mevzuatının yasakladığı kürtaj uygulamasını kaldıran ve böylece tüm ülkede kürtajı yasallaştıran 22 Ocak 1973 tarihli sembolik önemi büyük olan kararı. (ç.n.)
