Polonya Dışişleri Bakanı Radosław Sikorski, Başbakan Donald Tusk’ın yeni hükümetinin, önceki hükümeti tarafından gündeme getirilen Almanya’dan II. Dünya Savaşı tazminatı taleplerini bırakacağını ve bunun yerine tarihi binaları restore etmek veya karşılıklı savunmaya yatırım yapmak gibi ‘başka bir tazminat biçimi’ arayacağını duyurdu.
Geçen aralık ayında iktidarı kaybeden muhafazakâr Hukuk ve Adalet (PiS) hükümeti, 2022’de Berlin’e diplomatik bir nota göndererek II. Dünya Savaşı’ndan 1,3 trilyon avro tazminat talep etmişti.
Fakat Donald Tusk’ın yeni koalisyonu, yasal sorunları gerekçe göstererek artık bu eylem çizgisini sürdürme niyetinde değil.
Bakan Sikorski: Tazminat yasal olarak mümkün değil
Sikorski, gazetecilerden birinin konuyu gündeme getirmesinin ardından İngiliz mevkidaşı David Cameron’un katıldığı basın toplantısında, “Selefim Anna Fotyga, yıllar önce bir parlamento soru önergesine, Polonya’nın Potsdam’da tazminatın zaten tanındığı yönündeki tutumunu yanıtladı. Ne yazık ki, [tazminat] Sovyetler Birliği tarafından ele geçirildi. Ne yazık ki, yasal durum tazminat alınamayacağı yönünde,” dedi.
1953’te, Sovyetler Birliği’nin telkini ile, Polonya’daki sosyalist iktidar, Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin de varlığı nedeniyle, savaş tazminatı taleplerinden vazgeçmişti.
PiS hükümeti, ‘Polonya’nın SSCB’ye bağımlı olduğu bir dönemde adil tazminat müzakere edemediği’ için anlaşmanın geçersiz olduğunu savundu.
Yine de Sikorski, Polonya’nın Almanya’dan ‘mümkün olanı’ almaya çalışması gerektiğini, bunun da II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali için başka bir tazminat biçimi anlamına geldiğini söyledi.
‘Varşova, Almanların II. Dünya Savaşı’nda yaptıklarını unutmadı’
Polonyalı bakan, Der Spiegel’e verdiği son röportajda Berlin’in II. Dünya Savaşı’nda verdiği telafi etmesinin, yeni Polonya hükümeti için ‘önemli bir konu’ olduğunu vurguladı.
Sikorski, “Polonya, II. Dünya Savaşı’nın iki kez kurbanı oldu: bir kez Almanya tarafından ve daha sonra Sovyet birlikleri bize (savaştan sonra) komünizmi dayattığında,” iddiasında bulundu ve bunun Polonya’yı büyük maddi kayıplar ve onlarca yıllık yoksullukla baş başa bıraktığını da sözlerine ekledi.
Ayrıca, Berlin’in Varşova’ya savaş tazminatı konusunu ‘kapanmış’ olarak görürken, Polonya’nın işgali sırasında işlenen savaş suçları için ‘ahlaki sorumluluğunu’ kabul ettiğini vurguladı.
Başka hangi tazminat biçimini görmek istediği sorulduğunda Sikorski, ‘Polonyalıların acılarını tanıyan ve aynı zamanda bir anma yeri olan bir dokümantasyon ve diyalog merkezi’ olarak ‘görünür bir işaretten’ bahsetti.
Sikorski, “Ne de olsa Almanların kusurlu hafızaları var. Holokost’u biliyorlar, Leningrad ve Stalingrad ablukasını hatırlıyorlar ama Polonyalı sivil nüfusa yaptıklarını unuttular,” dedi.
Bunun, Polonya’nın tazminat taleplerinden resmen vazgeçtiği anlamına gelip gelmediği sorulduğunda, “Berlin bu parayı transfer etmek istiyorsa sorun değil! Para yıl sonuna kadar alınırsa indirimi bile kabul edeceğiz,” dedi.
Bina restorasyonu ve savunma yatırımı talebi
Bununla birlikte Sikorski, Alman hükümetinden Polonya kamuoyunu ikna etmek ve Almanya’nın konuyla ilgilenmeye hazır olduğunu göstermek için ‘bir paket hazırlamasını istediklerini’ söyledi.
Sikorski, örneğin Almanya’nın Varşova’daki yıkılan binalardan birinin, belki de II. Dünya Savaşı’ndan sonra yeniden inşa edilmeyen Piłsudski Meydanı’ndaki Sakson Sarayı’nın yeniden inşasına yardım edebileceğini savundu.
Berlin’in ayrıca savaştan kurtulanlar için tıbbi bakımı finanse edebileceğini veya hem Polonya hem de Almanya’nın savunma yeteneklerine yatırım yapabileceğini belirtti.
