Rusya’nın Ukrayna’ya dönük askeri müdahalesi sonrasında NATO ve Avrupa Birliği’ndeki (AB) önemi artan Polonya’da Brüksel ile çatışma halindeki iktidar partisi Hukuk ve Adalet (PiS) ile eski AB Komisyonu Başkanı Donald Tusk’ın liderlik ettiği Sivil Koalisyon (PO) arasında şiddetli tartışmalara sahne olan seçimler 15 Ekim Pazar günü gerçekleşti.
Sandık çıkış anketlerine göre, sekiz yıldır ülkeyi yöneten ve Jaroslaw Kaczynski’nin liderlik ettiği PiS, oyların yüzde 36.,8’ini alarak (200 sandalye) birinci sırada yer alsa da bu oran iktidar çoğunluğunu oluşturmak için yeterli olmadı.
Potansiyel koalisyon ortakları arasında yer alan sağçı Konfederasyon partisi yüzde 6,2 (12 vekil) oy alsa da durumun fark yaratması bekleniyor.
PO ise oyların yüzde 31,6’sını (163 vekil), merkez parti Üçüncü Yol yüzde 13’ünü (55 vekil) ve Sol Parti yüzde 8,6’sını (30 vekil) elde etti. Söz konusu partiler, birlikte 460 sandalyeli parlamentoda 248 sandalyeye sahip olacak.
Öte yandan Merkezi Seçim Komisyonu nihai resmi seçim sonuçlarını 17 Ekim’de açıklamayı planlıyor.
Anayasaya göre, resmi seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Polonya Cumhurbaşkanı’nın kazanan partiye hükümeti kurma yetkisini vermesi gerekiyor.
Daha sonra yeni kabine kurma önerisinin parlamentoda oylamaya sunulması, muhalefetin çoğunluğa sahip olması ve partilerin anlaşmayı başarması halinde hükümeti kurulması öngörülüyor. Bunun başarısız olması halinde ülke, erken parlamento seçimleriyle karşı karşıya kalacak.
‘Hukuk ve Adalet’in iktidar dönemi sona erdi’
Öte yandan muhelefet lideri Tusk, iktidar döneminin sona erdiğini ve demokratik muhalefetin zaferini ilan ederek resmi sonuçların açıklanmasının ardından iktidar koalisyonu kurma görüşmelerine başlamak niyetinde olduğunu belirtti.
TVN24 kanalının aktardığına Tusk, yaptığı açıklamada “Bu kötü zamanların sonu, PiS iktidarının sonu. Onları iktidardan uzaklaştırdık. Bugünün PiS iktidarının sonu olduğunu söyleyebiliriz. Demokrasiyi, özgürlüğü, Polonya’mızı kazandık,” vurgusunu yaptı.
Tusk, “Nihai sonucun ne olacağını göreceğiz, ancak şimdiden hayal ettiğimiz değişimin geldiğini kesin olarak söyleyebiliriz. Resmi sonuçlar için birkaç saat bekleyeceğiz, oturup konuşacağız ve mutlaka anlaşacağız,” ifadelerini kullandı.
Mevcut durumda, genel ahlak ilkesine göre hareket edilmesi ve Merkezi Seçim Komisyonu’nun açıklayacağı sonucun beklenmesi gerektiğini dile getiren Tusk, “Neye güvendiğimizi, kimin kaç mazbatası olduğunu bilmemiz gerekiyor,” diye konuştu.
Tusk, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın muhalefet ittifakının önüne engeller koymamasını ve adayına derhal hükümeti kurma talimatı vermesini beklediğini ifade ederek “Kendisi uzun yıllardır cumhurbaşkanlığı yapıyor. Mantıklı ve sorumlu bir şekilde hareket edeceğini düşünüyorum,” değerlendirmesini yaptı.
Başbakan Morawiecki: Yeni kabineyi kurmaya hazırız
Polonya’nın görevdeki Başbakanı Mateusz Morawiecki ise ülkedeki parlamento seçimlerinde muhalefetin çoğunluğu kazanmasına rağmen yeni bir hükümet kurmaya hazır olduklarını belirtti.
Morawiecki, dün düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin kabineyi kurmak için cumhurbaşkanından yetki almayı bekleyip beklemediği yönündeki sorusuna “Büyük olasılıkla öyle olacak. Polonya’daki siyasi gelenek budur,” dedi.
Morawiecki, iktidar partisinin kendi döneminde koronavirüs, Ukrayna’daki çatışma ve enerji krizi gibi zorlu meselelerle karşılaştığını ancak yine de üst üste üçüncü seçim zaferini kazandığını kaydederek, “Ülkeyi zor zamanlardan geçirebilecek istikrarlı bir hükümet kurmaya çalışacağız,” diye konuştu.
Göç konulu referanduma katılım yüzde 50 barajını aşamadı
Seçimlerde Polonyalıların oy pusulalarına ek olarak büyük oranda PiS’in göç krizi konusundaki tutumunu yansıtan bir referandum yapılması kararı alındı.
Referandumda “Ekonominin stratejik sektörlerinde kamu varlıklarının devlet ve Polonyalıların kontrolünü kaybetmesine neden olacak şekilde yabancı kuruluşlara satılmasını destekliyor musunuz?”, “Emeklilik yaşının kadın ve erkekler için 67’ye yükseltilmesi de dahil olmak üzere emeklilik yaşının yükseltilmesini destekliyor musunuz?”, “Polonya Cumhuriyeti ile Belarus Cumhuriyeti arasındaki sınır tellerinin kaldırılmasını destekliyor musunuz?” ve “AB tarafından dayatılan zorunlu yer değiştirme mekanizması kapsamında Orta Doğu ve Afrika’dan binlerce yasa dışı göçmenin kabul edilmesini destekliyor musunuz?” şeklinde dört soruya yer verildi.
Fakat referandum, geçerliliği için mecburi olan yüzde 50 katılım barajını aşamadı.
Ülke yasalarına göre bir referandum, seçmenlerin yüzde 50’sinden fazlasının katılımı halinde geçerli sayılıyor ve mevcut oylamada seçmenlerin yüzde 40’ı oy kullandı.
Rusya: Seçim sonuçlarının Polonya’nın Ukrayna konusundaki tutumunu etkileme ihtimali düşük
Bununla beraber Rusya’nın Varşova Büyükelçisi Sergey Andreyev, Rossiya 24 televizyonuna verdiği mülakatta, seçim sonuçlarıyla birlikte Varşova’nın Ukrayna meselesine ilişkin tutumunun değişmesinin pek mümkün olmadığına dikkat çekti.
