Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bir devlet ziyareti için Vietnam’a geldi.
Putin’in perşembe günü Hanoi’de, kökleri Soğuk Savaş’a dayanan askeri, enerji ve ticari ilişkileri ele alması bekleniyor. Nikkei Asia’ya konuşan bazı analistlere göre Rusya ve Vietnam, Çin ve ABD’ye karşı güvenlik alternatifleri olduğunu göstermeye hevesli.
Öte yandan analistlere göre bu toplantılar, hem diğer Asyalı devletlerle hem de Batılı rakipleriyle ilişkilerini dengelemeye çalışan Hanoi’nin “benzersiz” konumunun altını çiziyor.
Gerçekten de Vietnam, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Putin hakkında tutuklama emri çıkarmasının ardından ve ABD liderliğindeki müttefikler lideri izole etmeye çalışırken, Putin’in nadir bir dış gezisine ev sahipliği yapacak kadar Rusya’ya yakın olan birkaç ülkeden biri. Ancak Güneydoğu Asya ülkesi aynı zamanda bu müttefiklere Ukrayna’ya yardım sağlayacak ve Pekin’in yaptığı gibi yaptırımlarını kınamayacak kadar da yakın.
ABD ile ilişkiler, Vietnam’ın en büyük ihracat noktası olduğu için özellikle önemli. Hanoi geçtiğimiz eylül ayında ABD’nin diplomatik statüsünü iki kademe artırarak en üst seviyeye yükseltmişti.
Gelişmekte Olan Ekonomiler Enstitüsü’nde araştırmacı olan Futaba Ishizuka, “Batılı ülkelerin Vietnam’ın dış duruşuyla ilgili endişelerinin artma riski var” dedi.
Vietnam, Moskova’yla ilişkisi sebebiyle Ukrayna’dan bahsederken “savaş” kelimesini kullanmayı tercih etmiyor ve aynı zamanda kendi savunma ihtiyaçları için Rus silahlarına büyük ölçüde güveniyor.
ISEAS-Yusof Ishak Enstitüsü kıdemli araştırmacılarından Ian Storey, “Vietnam’ın Rus silahlarının bedelini ödemek için Batı’nın Rusya’ya yönelik mali yaptırımlarını nasıl aşabileceği ana tartışma konusu olacak” dedi.
Putin’i ağırlayan Asya’nın üçüncü komünist ülkesi
Kuzey Kore ve Çin, Rusya ile ticaret yapmak için yaptırımları çiğnemekle suçlanıyor. Bu iki ülkeden sonra Vietnam, savaşın ardından Putin’i ağırlayan Asya’nın üçüncü komünist ülkesi olurken, ziyaret G7’nin daha fazla yaptırımı değerlendirdiği ve Çin’e baskı uyguladığı bir döneme denk geliyor.
Dış İlişkiler Konseyi’nde kıdemli araştırmacı olan Josh Kurlantzick, Vietnam’ın Rusya ve Batı destekli Ukrayna ile Sovyetler Birliği dönemine dayanan derin bağları nedeniyle “ikilemde” olduğunu söyledi.
Notre Dame Uluslararası Güvenlik Merkezi’nden Khang Vu ise, “Rusya ne Çin gibi Vietnam’ın dış güvenliğini ne de ABD gibi iç güvenliğini tehdit ediyor,” diyerek Moskova’nın süper güçlere bir alternatif olduğu yorumunu yaptı.
Rusya, Vietnam’ın Pekin ve Washington ile diplomatik ilişkilerini dengelemesinde yardımcı olarak görülüyor.
Ziyaret ekonomik ağırlıklı
Ziyarette Putin’in devrimci kurucu Ho Chi Minh’e saygılarını sunması, Hanoi’de çeşitli ikili anlaşmalar imzalaması ve Vietnam’ı yöneten dört “sütun” ile (parlamento başkanı, cumhurbaşkanı, başbakan ve Komünist Parti başkanı) bir araya gelmesi planlanıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Nikkei’ye yaptığı açıklamada “Rusya’nın Ukrayna’da işlediği açık uluslararası hukuk ihlallerini görmezden gelemeyiz” dedi ve “hiçbir ülke Bay Putin’e saldırganlık savaşını desteklemesi için bir platform vermemelidir” uyarsında bulundu.
Rus dış politika analisti Nikola Mikovic, Moskova’nın Ukrayna nedeniyle Hanoi’ye “büyük silahlar sağlayabilecek durumda olmadığını” söyledi.
Mikovic, “Putin’in ziyareti askeri değil, daha ziyade ekonomik işbirliği amaçlı gibi görünüyor” dedi ve ekledi: “Ayrıca son iki yılda Rusya’nın dış politika vektörü doğuya doğru döndü ve Batılı olmayan tüm büyük aktörlere yöneldi.”
Kurlantzick, ise Rusya’nın bu ziyaretle yalnız olmadığını göstermek istediğini söyledi ve;
“Vietnam, o zamanlar Sovyetler Birliği’nin uzun Çinhindi savaşlarında Vietnam güçlerine verdiği büyük destek için hala olağanüstü minnettar. Vietnam’ın Ukrayna’daki savaşı nasıl ele alacağı konusunda kararsız kalmasının başlıca nedeni bu ama aynı zamanda zor durumdaki bir Putin’e ev sahipliği yapmaktan da rahatsız” yorumunu yaptı.
Öte yandan uzmanlara göre, “iki toplumun iç içe geçmiş durumda”: “Vietnam ve Rusya sosyalizm sonrası dönemin karmaşıklıklarını aşarken, bu uzun vadeli ve sürekli insanlar arası etkileşimler, dostluklarının dayanıklılığının ve derinliğinin bir kanıtı olarak duruyor.”
