Çeviren: Hazal Yalın
Zyuganov’un 9 Kasım tarihli Rusya Federasyonu Komünist Partisi (RFKM) Merkez Komite (MK) Plenumu raporu, benim RFKP metinlerinde aşina olduğum klişelerin dışında, ciddi teorik ve siyasi bir metin.
Birincisi, Ekim Devrimi’nin tarihi önemi ve Sovyetler Birliği’nin gerek savaş öncesi gerek savaş sonrası devasa başarıları üzerinde uzun uzadıya duruyor. Burada Lenin’in dehasının eseri olan üç yapısal dönüşümü özellikle vurguluyor: elektrifikasyon, NEP (Yeni Ekonomi Politikası), SSCB. Elektrifikasyon Sovyet sanayileşmesinin temelidir. NEP (çokça yazdığım gibi) Sovyet entelektüeli için tarihinin asr-ı saadetidir. Üçüncüsü ise Rusya toplumunda sola yöneliş derinleştikçe yükselen antikomünist propagandaya karşı bir savunma çizgisi.
İkincisi, Zyuganov’un raporunun bazı bölümlerinde sözlerine Mao’yu referans göstermesi teorik açıdan önemli; bu aynı zamanda, raporun büyük bölümünde hissedilen ideolojik bir oryantasyona işaret ediyor; Çin adeta küresel bir NEP sayılıyor. Bu öylesine önem taşıyan bir vurgu ki, raporda “Çin’in deniz feneri” başlığı altında özel bir bölüm ayrılmış.
Üçüncüsü, raporda RFKP’nin kendisini uluslararası işçi ve komünist hareketinin bir parçası sayması ve enternasyonalizm üzerine yapılan özel vurgu, sadece retorik bir diskur değil, uluslararası ilişkilere bakışı açısından da önemli. RFKP, Havana’da geçtiğimiz ay yapılan uluslararası toplantıya Rusya Komünist İşçi Partisi ile birlikte sundukları açıklamanın altını çiziyor; bu açıklamada şöyle deniyordu: “Küresel hegemonya kurma çabasındaki ABD ve NATO emperyalizmiyle mücadele, ilerici güçlerin en önemli ödevidir.” Zyuganov ilerleyen satırlarda gündemi şöyle tanımlıyor: “Küresel sermaye ve onun doğurduğu neofaşizm, yeni-sömürgecilik, neoliberalizmle mücadele.”
Dördüncüsü, RFKP’nin tutumunda aslında uzun süredir hissedilen bir tarih perspektifi, çok kalın çizgilerle ifade ediliyor; bu, SBKP’nin “çıkmaz sokağa sokulmasını” Hruşçov yönetimiyle başlatıyor ve “Gorbaçov ihanetinin” (kapitalist restorasyonun) bu çizgiyi sürdürdüğünü vurguluyor.
Beşincisi, kapitalizmin Rusya’daki krizini “sosyal bölünmeden” başka başta adil seçimler olmak üzere siyasi baskı eğilimiyle ilişkilendiriyor. Ukrayna’da NATO’yla savaşın sosyalist tedbirleri kaçınılmaz kıldığını vurguluyor: “Rusya, ekonominin ve bizatihi toplumun seferberliği olmaksızın Batı’nın saldırganlığıyla başa çıkamaz.” Dolayısıyla: “Kapitalizmin krizi Rusya’da iktidarı bir yol ayrımına getirdi. Sistemik bir çatışma iktidarı parçalıyor.”
Altıncısı, aşağıda göreceğiniz gibi, Ukrayna’daki harekâtın oligarkların menfaatleri gereği yapıldığı iddiasına karşı çıkıyor. Bu, benim post-Sovyet Rusya’ya dair yeni bir teorik sorun olarak tanımladığım bonapartizm ile ilişkilendirilmeli; bu soruna teorik bir çözüm bulmak şöyle dursun genellikle üzerinde düşünülmüyor bile.
“Ukrayna’daki kırılma” başlığı, güncel ve yakıcı önemi nedeniyle, eksiksize yakın çeviriyi hak ediyor.
* * *
… Nazizm sadece geçmişin bir görüngüsü olarak kalmadı! 1941 haziranında Hitler Almanya’sı burjuva Avrupa’nın birleşik kuvvetlerinin SSCB’ye karşı seferinin başına geçmişti. Bugün de Rusya’ya karşı Amerikan sermayesi ve onun NATO’daki suç ortakları bir sefer örgütlüyor. Krizin pençesinden kurtulmak zarureti Batı’yı bir kez daha bunu ülkemiz üzerinden yapmaya yöneltiyor.
NATO ülkelerinin yönetici çevrelerinin Rusya’ya düşmanlığını, Moskova’nın bağımsızlık göstermesi ve Washington’un hâkimiyetine direnmesi de artırıyor. Bu, SSCB’nin hesabını gören küreselleşmecilerin yeni-sömürgeci modelini parçalıyor.
Küreselleşmecilerin hedefi ülkemizin işini bitirmek, zengin kaynaklarını gasp etmek. Rusya’ya karşı enformasyon hücumları ve iktisadi mücadele, günümüzde hibrit savaşın ayrılmaz bir parçası. ABD bunun daha da keskin, “yakıcı” evresini Rusya’ya karşı faşist banderacıların eliyle başlattı.
Rusya toplumunda ve dünyada, Ukrayna’daki özel askeri operasyonun niteliğiyle ilgili tartışmalar yapılıyor. Operasyona Rusya’nın ülke dışındaki açık ve gizli düşmanları olan sağ liberal kuvvetler, bunların Rusya’daki sinsi vasalleri ve samimi batıcı liberaller geniş bir spektrum halinde karşı çıkıyorlar. Diğer yandan eleştiriler arasında, sosyalizm idealinin biricik taşıyıcısı olma iddiasındaki aşırı “sol” ile de karşılaşılıyor.
ABD ve müttefikleri Kiev’deki banderacı yönetimi Rusya’ya karşı bir saldırganlık silahı olarak kullanıyorlar. Batı ülkeleri Zelenskiy rejimini doğrudan doğruya finanse ediyor, onu modern silahlarla teçhiz ediyor ve ordusunu eğitiyor. NATO karargâhları neonazilerin operasyonlarını planlıyor, istihbarat temin ediyor. NATO uzmanları yüksek hassasiyetli silah sistemlerinin kumandaları başında oturuyor, Rusya kıtalarında, sivil halkın yaşadığı şehirler ve köylerde vurulacak hedefleri tespit ediyorlar. Askeri harekâtlara binlerce paralı asker katılıyor.
Buna paralel olarak Rusya’ya karşı emsalsiz yaptırımlar uygulanıyor. İftirayla dolu bir propaganda kampanyası başlatıldı. Hasımlarımız, Rusya toplumundaki antifaşist ruh halini değiştirme şansı bulamadıkça ona pasifizm düşüncelerini telkin etmeye çalışıyorlar.
Aşırı sağ, aşırı solla iç içe geçiyor. Bunların yaklaşımlarının esası şu: Ukrayna’da Rusya oligarklarının menfaatleri gereği emperyalist bir savaş var. Savaşta böyle bir nitelik üzerinde ısrar ederken Lenin’in bilinen değerlendirmelerine dayanıyorlar, ama o zaman söz konusu olanın Birinci Dünya Savaşı, yani gerçekten de tam bir emperyalist savaş olduğunu “unutuyorlar”.
Her somut savaşın doğasını kolaylıkla tespit etmek için tutarlı marksist-leninist olmak gerekir. Evet, emperyalist savaşlar vardır, ama başka savaşlar da vardır: kurtuluş savaşları, haklı savaşlar, antifaşist savaşlar, sömürgecilik karşıtı savaşlar, vatan savaşları. Bu türden savaşlar 20’nci yüzyılda nazizmin bozgununda ve sömürge imparatorluklarının yıkılmasında özel bir rol oynamışlardır.
RFKP, kendi tutumunu belirlerken Ukrayna’daki krizin somut tarihi şartlarından yola çıkıyor. Rusya İmparatorluğu’nun bu bölümü 1917’ye kadar tamamen tarıma dayanıyordu. Şubat Devrimi’nden sonra bu topraklarda kendinden menkul burjuva hükümetleri ortaya çıktı. Ayrılıkçılıktan beslenen ve Alman işgalcilerle ilişkili olan bu hükümetler Rusya’dan ayrılma yolunu tuttular. Ekim Devrimi’nden sonra emekçi kitleler bu milliyetçi rüzgârların üstesinden geldi.
Ukrayna devlet olarak egemenliğini tarihte ilk defa Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak kazandı. Onu geliştirmek ve milliyetçi eğilimlerin üstesinden gelmek için Ukrayna toplumunun proleter niteliğini takviye etme kararı alındı. Ukrayna SSC’ne sanayileşmiş altı oblast verildi. 1939’da Galiçya da ona katıldı. Ukrayna’nın mevcut toprakları, onun SSCB bünyesinde devlet inşasına katılımının neticesidir. …
SSCB’nin canice yıkılmasından sonra Ukrayna bağımsızlığını ilan etti, ama emperyalist Batı’nın ağına düştü. Sanayisizleştirme süreci başladı. Rusya ile entegrasyon ilişkileri kopartıldı. Hayat seviyesi düştü. Yolsuzluk bütün sınırları aştı. Ukrayna, Avrupa’nın en fakir ülkelerinden biri haline geldi. Soygundan farksız özelleştirmeler zemininde ABD ve AB sermayesiyle sıkı ilişki içinde bir oligarşik klan doğdu.
SSCB’nin yıkılmasından herkes, Rusya ve diğer Birlik cumhuriyetleri, ağır acılar çekti. Ama Ukrayna, sosyal-iktisadi bir yozlaşmanın, sosyal ve kültürel-beşeri gerilemenin en parlak sembolü oldu. Ülke, yıllarca geriye atıldı. Bu geriye doğru derin yuvarlanış, işçi sınıfının, köylülüğün ve emekçi entelijansiyanın sosyalizmin geçici yenilgisi anlarında kaçınılmaz olarak yaşadığı devasa kayıpların bir örneği oldu.
Ukrayna’da 2014’te bir devlet darbesi gerçekleşti. ABD açıkça, darbeye 5 milyar dolar yatırdığını açıkladı. İktidara neonaziler geldiler. Bu, Donbass’ta güçlü bir direnişe neden oldu. 2014 mayısında burada bir referandum yapıldı ve yüzde 87 bağımsızlıktan yana oy kullandı. Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri, halk kitlelerinin inisiyatifinin cisimleşmesi olarak doğdular. Neonaziler teröre başladı. 8 yıl bombalamalarla Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinden 14 bin sivil öldürüldü.
Hitler’in SSCB’ye saldırısından sonra Batı Ukrayna’da SS tümenleri kurulmuştu. Yerli milliyetçiler, Stepan Bandera’nın öncülüğünde partizanları öldürdüler, Ukrayna’da ve Belarus’ta çocukları, kadınları ve ihtiyarları kitleler halinde yaktılar. 1945’den 1953’e kadar Batı Ukrayna’da Sovyet karşıtı terör, ABD ve Britanya’nın desteğiyle devam etti. Yaklaşık 50 bin sivil yok edildi. 1991’de banderacı alçakların takipçileri hareket serbestisi kazandılar, 2014’te de iktidarı tamamen aldılar. …
Bugünkü banderacılar da hitlerci SS’çiler gibi büyük sermayenin şok müfrezeleridir. Fark sadece, Zelenskiy ekibinin yerli oligarşiyle sınıf ittifakı kurarak antisemit saldırganlıktan geri duruyor olmasında. …
Ukrayna’ya nazi ideolojisi telkin edildi. Faşizme karşı Zafer Bayramı iptal edildi. Lenin’in, antifaşist kahramanların, ortak kültürümüzün önde gelenlerinin anıtları yok ediliyor. Kanlı cellâtlar kahraman ilan ediliyor. Sembolleri devlet tarafından tanınıyor. Onlar için yürüyüşler yapılıyor. Adları caddelere ve meydanlara veriliyor.
RFKP, bugünkü Ukrayna devletini büyük sermaye, yüksek bürokrasi ve açıktan faşistlerin ittifakı olarak tanımlıyor. Bu devletin faaliyetleri ABD’nin emperyalist çevrelerinin tam siyasi ve mali kontrolü altında gerçekleştiriliyor.
Ukrayna’da çatışma doğrudan doğruya NATO’nun eylemlerinin sonucudur. RFKP, özel askeri operasyona yönelik tutumunu derhal tespit etti. Operasyon, Rusya için antifaşist ve Ukrayna halkı için de kurtuluş niteliği taşıyor. Donbass’taki durum Rus nüfusunun milli kurtuluş ayaklanmasıyla destekleniyor. …
Moskova NATO’culara güvenlik meselelerinde mutabakata varmayı teklif etti. Washington geri çevirdi. Dolayısıyla, Ukrayna’daki askeri çatışma Rusya için zaruri bir nitelik taşıyor. Özünde NATO ülkemize karşı Ukrayna askerlerinin eliyle ve hayatları pahasına bir mücadele yürütüyor.
Moskova’nın Ukrayna’yı ele geçirmeyi kendi oligarklarının menfaatleri için önceden planladığı iddiası olgulara dayanmıyor. 2014 baharında Rusya Federasyonu yetkilileri referandumu ve Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinin kuruluşunu desteklememişti. Minsk 2 mutabakatı da Donbass’ın Ukrayna bünyesinde kalması anlamına geliyordu.
Rusya oligarşisi komprador bir nitelik taşır. Bu, dünya sermayesine göbekten bağımlıdır. Özel operasyonu bugün, yani Batı yaptırım getirir, onların saraylarını ve yatlarını çekip alır, banka hesaplarını dondururken bile desteklemek için acele etmiyorlar. Bu, Rusya zenginlerinin planları arasında kesinlikle bulunmuyordu. RFKP, Rusya’yı soyanların şimdi soyduklarından olmasına en ufak acıma beslemiyor. Ama bu “mülksüzleştirme” emekçiler için yapılıyor değil. Başlıca küresel soyguncular daha da zenginleşiyor.
Ülkemizdeki bir dizi sosyal-sınıfsal gruplar Ukrayna’da özel operasyona karşı çıktılar. Öncelikle de büyük tekelci sermaye ve onun liberal çevrelerdeki kozmopolit temsilcileri. Bunlara enformasyon sektörü ve şov dünyasının bir kısmı da dâhil.
Özel askeri operasyonu yurtsever güçlerin (fikir olarak heterojen ama çoğunlukla anti-oligarşik) geniş bir spektrumu desteklemekte. Yeni zenginlerin menfaatleri canlarını veren gönüllülere karşı. Askerlerimiz için kurşungeçirmez yelek almak üzere ailelerinden para alan insanlar büyük sermayenin unsurları değil. Donbass’a insani yardım kortejleri gönderen komünistler, kapitalizmin en başta gelen hasımları. Bütün bu insanlar faşizme, yani tekelci sermayenin bu meşum yavrusuna karşı mücadeleye katkıda bulunmayı amaçlıyorlar. …
Tarihin amir hükmü Rusya yetkililerini RFKP’nin ısrar edegeldiği yolda yürümek zorunda bıraktı. Partimizin Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinin tanınması inisiyatifi Duma ve Başkan tarafından kabul edildi. Ama eğilip bükülmeden diyoruz ki: Ukrayna meselesi RFKP için yönetici grupla dayanışma bahanesi olmadı. Faşizmle hesaplaşmanın neticelerinin iktidar tarafından burjuva rejiminin güçlendirilmesi, baskıya gerekçe ve bu kısır iktisadi modelin korunması için kullanılmasının Rusya’nın emekçilerine sadece zarar vereceğini düşünüyoruz. Bu balçık öyle bir emer ve dibe çekebilir ki, artık yüzemez olursunuz.
RFKP ile yönetici grup arasında “sınıf uzlaşması” olmadı ve olamazdı. Parti, sosyalizm mücadelesine devam ediyor. İktidarın sosyal-iktisadi rotası ilkesel olarak değişmedi. Bütçedeki [eski maliye bakanlarından, şimdiki Sayıştay Başkanı] Kudrin ve [Maliye Bakanı] Siluanov’un izini taşıyan yaralar silinmiş değil. İktidar komünistleri ve taraftarlarımızı soruşturuyor. Komünist Partisi seçmenlerinin oylarını başkalarına vermek için çalıyorlar.
Dosdoğru beyan ederiz ki, RFKP Rusya’nın öncü yurtsever gücü olma rolünden gurur duyuyor. Rus, Ukraynalı ve coğrafyamızdaki diğer halkların menfaatlerinin savunulmasını yurttaş ve enternasyonalist olarak görevimiz sayıyoruz. Komünist Partisi, çokuluslu Rusya topluluğunun meydana gelişinde Rus halkının rolünü mistifiye etme girişimlerine olduğu gibi, reddetme girişimlerine de karşı çıkıyor. …
