ABD’nin Ukrayna’ya yönelik stratejisi, savaşın devam eden maliyetleri ve zorlukları karşısında yeni bir değerlendirmeye tabi tutuluyor. Dünyanın en önemli düşünce kuruluşlarından olan Council on Foreign Relations’ın (CFR) eski başkanı Richard Haass, Foreign Affairs dergisinde yayımlanan analizinde, Washington’un Ukrayna’ya yönelik hedeflerini yeniden tanımlaması gerektiğini savunarak, “Mükemmeli ararken iyiyi kaybediyoruz,” ifadelerini kullandı.
Haass, ABD’nin “mutlak zafer” tanımının, Ukrayna’nın tüm topraklarını geri almasını içerdiğini, ancak bu hedefin artık gerçekçi olmadığına dikkat çekti.
Ukrayna’nın 1991 sınırlarına dönmesi mümkün mü?
Haass, Ukrayna’nın 1991 sınırlarına dönmesinin askeri ve iktisadi olarak sürdürülemez bir hedef olduğuna vurgu yaptı. Ukrayna’nın elindeki insan gücü ve askeri altyapı, Rusya gibi büyük bir ülkeyle doğrudan savaşı kaldırabilecek kapasitede değil.
Öte yandan Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore gibi müttefiklerinden destek alırken, Batı’nın Ukrayna’ya sağladığı yardımların kapasitesi de sınırlı. “Ukrayna, ülkenin mevcut topraklarının yüzde 80’ini savunmak için bile büyük bir güç harcamak zorunda kalıyor,” diyen Haass, bu nedenle ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’nın zafer tanımını yeniden belirlemesi gerektiğini belirtti.
Diplomasi ve gerçekçi bir ‘zafer’ tanımı
Haass, ABD ve Avrupa’nın, Ukrayna’nın bağımsızlığını ve güvenliğini koruyacak bir zafer tanımı benimsemesi gerektiğini savundu.
Ukrayna’nın topraklarının tamamını geri alması yerine, ülkenin özgür, bağımsız ve ekonomik olarak sürdürülebilir kalmasının, Batı’nın uzun vadeli hedeflerine daha uygun bir tanım olacağını kaydeden Haass, bu bağlamda ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’ya, Rusya ile bir ateşkesi kabul etmesi yönünde teşvikte bulunması gerektiğini vurguladı.
“ABD’nin Ukrayna’ya silah yardımı devam etmeli ancak destek, yalnızca savunma amaçlı kullanılacak silahlarla sınırlanmalı,” diyen Haass, bu şekilde ABD’nin Rusya’ya caydırıcı bir mesaj verebileceğine dikkat çekti.
İki aşamalı diplomasi planı
Haass, bu stratejinin diplomatik bir çözümle desteklenmesi gerektiğini ve bunun iki aşamalı bir planla yapılabileceğini ifade etti. İlk aşamada, çatışmaların sonlandırılmasına yönelik bir ateşkesin sağlanması gerektiğini belirtti. Ateşkes, mevcut cephe hatları veya küçük düzenlemelerle sağlanarak kan dökülmesini durdurabilir ve Ukrayna’nın yeniden inşasını başlatabilir.
İkinci aşamada ise uzun vadeli diplomatik görüşmelerin başlaması gerektiğini söyleyen Haass, Rusya’nın bu süreçte Ukrayna üzerindeki bazı taleplerini gevşetebileceği değerlendirmesini yaptı. Bu aşamada, Ukrayna’nın sınırlarının belirlenmesi gibi konuların zamanla ele alınması gerektiğini öne sürdü.
‘Sürdürülebilir ve gerçekçi’ bir strateji
ABD’nin Ukrayna’da hedef belirleme konusunda gerçekçi adımlar atması gerektiğine inanan Haass, mevcut stratejinin hem Ukrayna hem de Batı açısından yıpratıcı olduğuna dikkat çekti.
Uzman, savaşın askeri, iktisadi ve insani maliyeti arttıkça, Washington’ın daha sürdürülebilir bir yaklaşımı benimsemesinin kaçınılmaz hale geldiğine işaret etti.
“ABD, Ukrayna’nın zafer tanımını 1991 sınırlarına dönme zorunluluğundan çıkararak, daha gerçekçi bir noktaya taşımak zorunda,” diyen Haass, aksi takdirde bu politikanın başarısızlığa mahkûm olacağına vurgu yaptı.
