Rusya’nın Türkiye’deki gaz merkezine ilgisi azaldı mı?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Soçi dönüşü uçakta yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Londra ve Hamburg’dakilere benzer bir gaz merkezi kurmayı planladığını ve bu konuyu Rusya ile görüşmek istediğini söyledi.

Rusya’nın hükümete yakın Vzglyad gazetesinde yer alan haberde, Erdoğan’ın söz konusu açıklamasına ilişkin bir yoruma yer verilerek, şu ana dek Türkiye’de kurulacak gaz merkezinin ‘neye benzeyebileceğine dair net parametrelerin söz konusu olmadığı’ belirtildi.

Rusya Federasyonu Hükümeti ve Ulusal Enerji Güvenliği Fonu’na bağlı Finans Üniversitesi uzmanı İgor Yuşkov, gazeteye yaptığı açıklamada “Gaz merkezi kavramı, birçok tedarikçiden büyük miktarlarda gazın merkeze gelebileceği, fiyat düşükse burada depolanabileceği ve daha uygun bir fiyattan satılabileceği anlamına gelir. Türkiye’de bir gaz merkezi kurmanın sorunu, Avusturya’nın Baumgarten’daki gaz merkezi gibi bir depolama sisteminin olmaması. Burada borsa yok ama gaz depolama ve gaz mülkiyeti değişimi sistemi var,” dedi.

‘Türkiye’de gazın alınıp satılacağı bir borsa oluşturmak mümkün’

Yuşkov, “Londra ve Hamburg’dan bahsediyorsak, diğer şeylerin yanı sıra gaz ticaretinin yapıldığı borsalardan bahsediyoruz demektir. Bunlar sadece spot piyasalar, tam teşekküllü bir gaz merkezi değil. Türkiye’de gazın alınıp satılacağı ve mülkiyetinin devredileceği bir borsa oluşturmak mümkün,” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de gaz merkezi oluşturma fikrinin esas amacının ‘Rus gazını anonimleştirmek’ olduğuna vurgu yapan Yuşkov, “Gazı Türkiye’ye göndereceğiz ve burada bu gazın ticaretinin yapılacağı bir ticaret platformu kurulacak. Bu borsada gazı Türk tüccarlara ve hatta doğrudan Avrupalı şirketlere satabileceğiz. Hiç kimse Avrupalılara Rusya’dan gaz aldıklarına dair baskı yapamayacak, zira gaz merkezinde ne tür bir gaz olduğu belli değil,” değerlendirmesini yaptı.

Öte yandan Rusya Enerji ve Finans Enstitüsü Enerji Direktörü Aleksey Gromov, halihazırda Türkiye’ye pek çok doğalgaz tedarikçisinin geldiğini ve bunun da spot borsanın kurulması için iyi bir önkoşul oluşturduğunu belirtti.

‘İstanbul pek çok gaz rotasının geçiş noktası’

Gromov, “İstanbul ilginç bir konuma sahip, aslında enerji hub’ı haline gelebilir. Burası pek çok gaz rotasının fiziksel geçiş noktası. Rusya’dan gelen borular, Trans-Anadolu Boru Hattı buraya geliyor, yakınlarda dünyanın herhangi bir yerinden gaz alabilecek LNG alım terminalleri var. Ve Türkiye’nin fiziksel gaz hacimlerinin -Azerbaycan gazı, hatta gelecekte yıl sonunda üretilecek olan Türk gazı, Orta Doğu LNG’si, Rus gazı- ticaretinin yapılabildiği işleyen bir gaz borsası var. Proje düzgün bir şekilde uygulanırsa, Türkiye pek çok fayda elde edebilir,” dedi.

Ancak bu projede Rusya ile işbirliğinin Türkiye için kilit önemde olmadığını dile getiren Gromov, şöyle devam etti: “Türk liderliğine gaz merkezi oluşturmaya yönelik harika bir fikir ortaya attık. Fakat Rusya’nın bu merkezin kilit ortağı olacağını söyleyemeyiz, daha ziyade çok sayıdaki ortaktan biri olacak.”