Suriye’nin Arap ülkeleriyle normalleşme gündemi hız kazandı. Suriye Dışişleri Bakanı resmi ziyaret kapsamında Mısır’a gitti. ABD medyası Suriye Cumhurbaşkanı Başar Esad’ın yakın zamanda Mısır’a gideceğini yazdı. Bu yılki Arap Birliği toplantısına ev sahipliği yapacak olan Suudi Arabistan ise Suriye’yi zirveye davet etmeyi gündemine aldı.
Suriye’nin Arap dünyasıyla diplomatik ilişkileri yeniden tesis etmesi yönünde gelişmeler ivme kazanıyor. Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Miktad 10 yıldan uzun bir aranın ardından Mısır’a ilk diplomatik ziyaretini yaptı.
Miktad’ın Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri ile görüşmesine ilişkin Suriye Dışişleri Bakanlığından “kardeşlik ilişkilerini güçlendirmenin yollarını” ele aldık açıklaması yapıldı. Mısır Dışişleri Bakanlığı ise “iki ülke arasındaki iletişim kanallarını farklı düzeylerde yoğunlaştırma konusunda mutabık kaldıklarını” duyurdu.
Esad – Sisi görüşmesi kapıda
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri, Mart ayının sonunda Suriye’yi ziyaret etmiş, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad tarafından kabul edilmişti.
Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayid Al Nahyan ve beraberindeki heyet Ocak ayının başında Şam’da Beşar Esad ile bir araya gelmişti. Mart ayında ise Beşar Esad, BAE’ye resmi bir ziyarette bulunmuştu.
The Wall Street Journal’a konuşan kaynaklar Ramazan ayından sonra Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah es-Sisi ile bir görüşme gerçekleştireceğini yazdı. Bu görüşmede Suriye’nin Arap Ligi’ne dönüşü gibi hassas konuların ele alınması bekleniyor.
Irak Başbakanı: Suriye Arap Ligi’ne dönmeli
Öte yandan Irak Başkanı Muhammed Şiya es-Sudani, Suriye’nin Arap Ligi’ne dönmesi gerektiğini söyledi. Sudani’nin açıklamalarını aktaran Iraq News Agency (INA), Irak Başbakanının “Suriye çok acı çekti, diyalog zorunlu” dediğini aktardı.
Suriye’deki güvenlik durumuna işaret eden Sudani, “Karşılaştığımız ciddi güvenlik sorunu, Suriye’deki güvenlik durumudur” ifadelerini kullandı.
Suudi Arabistan’dan Esad’a davet hazırlığı
Yeni yıla Arap dünyasıyla normalleşme gündemiyle giren Suriye’nin önündeki kritik adımların başında 2012 yılında atıldığı Arap Ligi’ne geri dönüşünün sağlanması geliyor.
Konuya ilişkin Reuters’e bilgi veren kaynaklar, Suudi Arabistan’ın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı Arap Birliği zirvesine çağırmaya hazırlandığını söyledi.
Mayıs ayında Suudi Arabistan’da yapılacak zirveye Beşar Esad’ın olası katılımı 2023 yılında Arap dünyasını ilgilendiren en önemli gelişme olarak değerlendiriliyor. 2022 yılında Arap Ligi zirvesine ev sahipliği yapan Cezayir, Beşar Esad’ın zirveye katılımı konusunda çok sayıda girişimde bulunmuş ancak bütün pürüzleri giderememişti.
Öte yandan Şam’daki Büyükelçiliğini yeniden faaliyete geçirmeye hazırlanan Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan’ın da önümüzdeki günlerde resmi bir ziyaret kapsamında Şam’a gitmesi bekleniyor. Bu ziyarette Faysal’ın Esad’a Arap Birliği için resmi davette bulunması bekleniyor.
İsrail Suriye’nin normalleşmesini yakından izliyor
İsrail’de güvenlik bürokrasinin görüşlerini yansıtan Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde (INSS) Suriye’nin Arap dünyası ile normalleşmesi ve Riyad – Tahran ilişkilerindeki yumuşamayı İsrail açısından analiz eden bir makale yayınlandı.
Yoel Guzansky ve Carmit Valensi imzalı makalede şu görüşe yer verildi:
“Arapların Esad’ı tanıması, ABD’nin Esad rejiminin tecrit edilmesinde ısrar eden resmi duruşuna karşı çıkıyor. Bu nedenle Riyad’ın Şam’la bölgesel bir yakınlaşma sürecine katılması, Washington’a yeni bir bir meydan okuma olarak algılanabilir. Özellikle Rusya ve Çin’in Suudi diplomatik hamlelerine birlikte arabuluculuk yapması ABD’nin bölgedeki imajında daha fazla düşüşe işaret edebilir.”
Gelişmenin Tel Aviv’e etkilerini de inceleyen makalede “Körfez ülkeleri ile İran ve Suriye arasındaki yakınlaşma İsrail’in İran karşıtı bir kamp kurma ve İran’ı tecrit etme çabalarını muhtemelen daha da zayıflatacaktır” tespitine yer verildi.
Suriye’de “İran hedefleri” olarak ilan ettiği askeri ve sivil noktaları bombalayan Tel Aviv’in hareket alanının kısıtlanacağı görüşü de makalede yer buldu:
“İsrail’in Suriye’deki saldırılarına ilişkin olaraksa Esad’la ilişkilerin yenilenmesine ilişkin genişleyen bölgesel süreç, muhtemelen bölge devletlerinin rejimin sivil altyapısına yönelik (uluslararası havalimanı gibi) Suriye’nin egemenlik ve istikrarını baltalayan saldırılardan kaçınması yönünde İsrail’e yönelik baskıyı artırmasına yol açacaktır.”
