Suudi Arabistan, BRICS zirvesine katılmayı reddederek Rusya ile olan ilişkilerinde dikkat çekici bir adım attı. Riyad’ın, petrol üretimini artırma planı da Rusya için ciddi ekonomik sonuçlar doğurabilir ve iki ülkenin petrol piyasasındaki ittifakını sarsabilir.
Moskova’nın petrol piyasasındaki önemli ortağı Suudi Arabistan ile Rusya arasındaki ilişkilerde bir dönüm noktasına gelinmiş olabilir.
Suudi tahtının fiili sahibi Veliaht Prens Muhammed bin Selman, 22-24 Ekim tarihlerinde Kazan’da düzenlenecek olan BRICS zirvesine katılma davetini geri çevirdi.
Moskova’nın bu zirveyi “Rusya tarihinin en önemli dış politika olayı” olarak gördüğü ve bin Selman’ı burada görmek istediği, eylül ayında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov tarafından açıklanmıştı.
Fakat Riyad’dan gelen ret yanıtı, iki ülke arasındaki ilişkilere dair soru işaretleri uyandırdı.
Geçen hafta zirve hazırlıklarını değerlendiren Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Yuriy Uşakov, Suudi Arabistan’ın bir dışişleri bakanı göndereceğini belirtti.
Uşakov, prensin kararına dair ayrıntı vermezken, Batılı ülkelerin baskısı altında olan bazı ortakların Kazan’a gelmeleri durumunda tepkiyle karşılaşacakları yönünde tehditler aldığını ifade etti.
Yaptırımlara katılmayan Suudi Arabistan, savaşın başından bu yana Moskova’nın petrol piyasasındaki en önemli müttefiklerinden biri olmayı sürdürdü.,
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, 2022 sonbaharında Suudi Arabistan’ı Rusya’ya uygulanan ambargolar sonrası petrol üretimini artırmaya ikna etmeye çalışsa da bin Selman, Moskova ile ittifakını bozmadı ve aksine üretimi günde 2 milyon varil azalttı. Bu hamlenin amacı, petrol fiyatlarını varil başına 100 dolara yakın tutmaktı.
Fakat aradan geçen iki yılın ardından Riyad’daki hava değişmeye başladı. Eylül ayı sonunda Financial Times’a konuşan kaynaklara göre, Suudi Arabistan, azalan pazar payından endişe ediyor ve düşük fiyatlara daha uzun süre katlanmak zorunda kalsa bile üretimi artırma politikasına geçmeyi planlıyor.
Suudi Enerji Bakanı Prens Abdülaziz bin Selman, başta Kazakistan ve Irak olmak üzere bazı OPEC+ ülkelerinin üretim kotalarını doldurmadığını vurgularken, varil fiyatlarının 50 dolara kadar düşebileceği uyarısında bulundu.
London School of Economics’te araştırma görevlisi olan Luke Cooper, bu durumun Rusya için en kötü senaryo olabileceğini belirtiyor: Petrol fiyatlarının 2014-2016 seviyelerine gerilemesi, Putin’in savaş çabalarını finanse etmesini çok daha zor hale getirecek.
Rusya hükümeti bu yılın bütçesinde petrol fiyatını 70 dolar olarak öngördü ve gelecek yıl da yaklaşık olarak 69,7 dolar seviyesinde kalmasını bekliyor.
Cooper, Rusya’nın aksine, Suudi Arabistan’ın düşük maliyetli petrol üretme kapasitesine sahip olduğunu belirtiyor: Suudi yatakları, Sibirya’nın buzlu arazilerindeki rezervlere kıyasla çok daha sığ ve bu nedenle Suudi varillerinin üretim maliyeti daha düşük.
Diğer yandan, Riyad üretimi hızlıca artırabilir ve hacim artışıyla fiyat düşüşlerini telafi edebilir.
Bin Selman, Rusya’nın 2020’de pandemi sırasında OPEC+ anlaşmasından çekilme kararı aldığında, Moskova’ya nasıl bir hamle yapılabileceğini net bir şekilde göstermişti.
Suudi Arabistan üretimi günde 12 milyon varile çıkardı, 30 yılın en büyük indirimlerini açıkladı ve petrol fiyatlarını varil başına 10 doların altına düşürdü.
Cooper’a göre, Suudi petrolünün aksine Rus petrolü üretimi ucuz değil. Bu nedenle Rusya, düşük fiyatlı bir piyasaya hazırlıklı değil. Bu durum da Rusya’nın, petrol fiyatları düşmeden önce savaş alanında hızlı başarılar elde etmeyi zorunlu kılan askeri stratejisini açıklıyor.
Suudi Arabistan şu anda günde 8,9 milyon varil petrol üretiyor ve bu, 2011’den bu yana en düşük seviyeye işaret ediyor. Krallık, aralık ayından itibaren piyasaya her ay 83 bin varil daha eklemeye başlayacak ve 2025 yılı sonuna kadar günlük üretimi 1 milyon varil artırmayı hedefliyor.
Financial Times (FT) gazetesinin kaynaklarına göre, OPEC+ ülkelerinin kotalara uymaması durumunda bu artış daha da hızlanabilir.
