5 Kasım’da Amerikalılar Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile eski Başkan Donald Trump arasında seçimini yaptı, Amerika Birleşik Devletleri’nin 47. Başkanı 45. Başkan Donald Trump. Daha önceki başkanlık döneminde Trump ile iyi bir kimya yakalayan Hindistan Başbakanı Narendra Modi Trump’ı ilk tebrik edenlerden ve seçilen kişi ile telefon görüşmesi yapan ilk kişilerden biriydi.
“Bütün dünya Başbakan Modi’yi seviyor”
“Hindistan muhteşem bir ülke”
“Başbakan Modi muhteşem bir adam”
“Başbakan Modi ve Hindistan gerçek bir dost”
Trump telefon görüşmesinde Başbakan Modi’ye bunları söyledi…
Trump’ın yeniden göreve gelmesi ile Amerika-Hindistan ilişkileri —çoğunlukla ticaret tarafında— bazı sarsıntılar ile karşılaşabilir, ancak Trump ve Modi arasındaki kimya ve politik/ideolojik yakınlaşmalar istikrar sağlayıcı da olabilir ki diplomaside kişisel ilişkiler önemlidir. Modi’nin geçmişte de kendisini öven Trump ile oldukça iyi bir ilişkisi var ve bu, önümüzdeki 4 yıl boyunca Hindistan-Amerika ilişkilerinin istikrarlı kalmasına yardımcı olabilir.
Donald Trump 2024 seçimlerinde Harris’i yenerek Ocak 2025’te yeniden Amerika Başkanı olarak Başkan Joe Biden’dan görevi devralmaya hazırlanırken gelin biz de Trump’ın geri dönüşünün Hindistan için hem iyi hem de kötü yönlerini masaya yatıralım ve genel bir Asya değerlendirmesi yapalım ve sonra tekrar Hindistan’a dönelim:
Şimdi kötüden başlayalım:
Ticaret söz konusu olduğunda Trump Hindistan için bir kaygı kaynağı: Ticarette istikrar önemli çünkü Hindistan-Amerika ticareti yaklaşık 200 milyar dolar. Trump Hindistan’ı ticaret sisteminin büyük bir “istismarcısı” olarak görüyor, Amerikan ithalatına uygulanan yüksek Hint tarifelerinden hoşlanmıyor, bu da Amerika iş dünyasına dezavantaj sağlıyor ve Trump Amerika’ya gelen tüm ithal mallara yüzde 20 oranında gümrük vergisi uygulanmasını istiyor ANCAK Bazı Hint ekonomistler Trump’ın tarifelerinin uygulanması halinde Hindistan’ın GSYİH’sının 2028 yılına kadar yüzde 0,1 oranında küçülebileceği tahmininde bulunuyor.
Trump ayrıca Çin mallarına yüzde 60 oranında bir tarife de öneriyor ki bu da istikrarsızlaştırıcı bir küresel ticaret savaşını tetikleyebilir ve Hindistan bundan kaçınmayı tercih eder.
Bir de son birkaç yıldır Biden yönetimi Hindistan’ın yarı iletkenler ve diğer ileri teknoloji alanlarında temel üretim yeteneklerini geliştirmesine yardımcı olmayı destekliyor ancak Trump’ın bu öncelikleri aynı şekilde destekleyip desteklemeyeceği de henüz belli değil.
Bu arada özellikle Hindistan’da Trump’ın “işlemsel doğasında” olumlu yönler görme eğilimi çok, ancak Trump’ın derin korumacı içgüdüleri ve Amerika-Çin ilişkilerindeki olası çalkantılar özellikle ekonomileri ticarete bağımlı Asya’daki pek çok devlet için zorluk anlamına gelebilir…
Bir başka “kötü” de göç konusu:
Milyonlarca Hint çalışma vizesi ile Amerika’da. Ve Amerika’nın göçmenlik sisteminin sorunları var: H1B çalışma vizelerini almak zor ve genellikle çok esnek değil, ayrıca çok sayıda Hint kendilerine daimi ikamet statüsü veren Yeşil Kart almak için beklemek zorunda. Ve Şimdi Trump Hint göçmenler için aslında bir sorun: H1B’yi Amerikan refahının “hırsızlığı” olarak nitelendirmişti ve Başkan olarak yabancı işçilerin H1B çalışma vizesine erişimini kısıtlamıştı. Trump şimdi tutumunu biraz değiştirmiş ve göçü kolaylaştırmanın sinyallerini vermiş gibi görünse de bazen gerçeği deneyimlemeden asla bilemezsiniz… Trump’ın “öngörülemez” bir doğası da var çünkü…
O zaman buradan bir başka “kötüye” geçelim: öngörülemezlik:
Doğrusu Trump son derece öngörülemez bir figür. Bunun Hindistan açısından iki önemli örneği var: Keşmir konusunda Hindistan ve Pakistan arasında arabuluculuk yapmayı teklif etti ki Hindistan bundan hoşlanmadı. Amerika birliklerini Afganistan’dan çekmek için Taliban ile bir anlaşma yaptı ve bu Hindistan’ın çıkarlarına aykırıydı.
Trump’ın ayrıca Japonya ve Güney Kore dahil olmak üzere ya da başta olmak üzere Amerika’nın müttefikleri ile kavga etme alışkanlığı da var.
Ayrıca Tayvan’ı Çin “saldırganlığına” karşı savunup savunmayacağı da belirsizliğini koruyor.
Bu, Amerika’nın Asya’daki ittifaklarını zayıflatabilir ve bu da yalnızca Çin’in konumunu güçlendirecektir. Bu da aslında Hindistan’ın çıkarına değil…
Şimdi de Trump’ın Hindistan’a yönelik politikalarına iyi taraftan bakalım:
Trump her zaman Hindistan-Amerika arasında güçlü bir ilişki kurulmasını çok daha baskın ve net bir biçimde savundu. Başkan olarak Hindistan ile büyük savunma anlaşmaları imzaladı ve Quad gibi grupların yeniden canlanmasına yardımcı oldu. Ayrıca Çin konusunda da güçlü bir tutum sergiledi ki bu Hindistan için bir açıdan iyi oldu ve muhtemelen bu tutumunu sürdürecektir.
Trump Rusya için de iyi haber olabilir. Ukrayna savaşının başladığı 2022’den bu yana Hindistan’ın tarafsız duruşu ve Rusya ile bağları Batı ile gerginlik yarattı. Ancak Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de bağları var ki Bu, Rusya ile ilişki kurma olasılığının daha yüksek olduğu anlamına geliyor. Trump ayrıca Ukrayna’daki savaşın da hızlı bir şekilde sona ermesini istiyor – Hindistan gibi. Yani Trump’ın Moskova ile bağları Rusya ile yakın bağları nedeni ile Hindistan üzerinde Batı baskısının azalması anlamına gelebilir. Bütün bunlar Yeni Delhi’de memnuniyetle karşılanacaktır. Ancak bu anlama gelmeyebilir de…
Olumlu başka bir nokta, Hindistan Amerikalı liderlerin demokrasi ve dini özgürlükler üzerine verdiği derslerden sıklıkla rahatsız oluyor, ancak Trump’ta bunun pek az örneği var. Başkan olarak Hindistan’daki iç politika hakkında pek bir şey söylemedi (örneğin, 2019’da Keşmir’de 370. maddenin kaldırılması söz konusu olduğunda)…
Trump’ın temsil ettiği Cumhuriyetçilere karşı rakibi Harris’in temsil ettiği Demokratlar genellikle insan hakları ve dini azınlıklar ile ilgili sorunlara ilişkin Hindistan’ın iç siyasetine müdahale etmeleri ile tanınırlar.
Hindistan’ın Bangladeş konusunda da Biden-Harris yönetimi ile sorunları vardı: Doğrusu Amerika’nın Sheikh Hasina hükümetinin düşmesine yönelik yaklaşımı Hindistan’ın çıkarlarına karşı duyarsızdı.
Gelelim Khalistan davasına: Bu bence olumsuz bir nokta… (Khalistan davasını gelecek yazıda işleyeceğiz…)
(Amerika’da – Hindistan’ın sorumlu tutulduğu – başarısız suikast girişimine uğrayan Khalistan / Sih ayrılıkçılık hareketi liderlerinden) Gurpatwant Pannun davası Hindistan’ın Batı ülkelerindeki Khalistan yanlısı gruplar hakkındaki kaygılarını artırdı. Ve Hindistan’daki pek çok kişi Trump’ın Hindistan’daki hak sorunları konusunda bu kadar yaygara çıkarmayacağını düşünüyor. Genel olarak doğru ama yönetiminin kiralık katil iddiasını yumuşatacağı akla pek yatkın gelmiyor. Dolayısıyla Amerika topraklarında ve doğduğu şehirde bu kadar ciddi bir olay ikili bir gerginlik noktası olmaya devam edecektir.
Sonuç olarak Hindistan-Amerika ilişkileri altın çağına girmek üzere mi? Hayır. Bu, “duyarsız karşılıklılıkların” altın çağı da olabilir… Belki de Hindistan çok taraflılık oynamak için daha az alana sahip olacak Belki de Amerika ve Çin arasında çok daha zorlu bir denge rotasında yürümek zorunda kalacak.
Dış politikada Trump’ın ticaret savaşlarını sevdiğini, gerçek savaşlardan pek hoşlanmadığını ve sıfır toplamlı bir dünya görüşüne sahip olduğunu biliyoruz. Yönetim yaklaşımı kaotik ve belirsizliği/öngörülemezliği kendi yöntemi olarak benimsiyor. Trump’ın yeniden seçilmesi daha çekişmeli, daha kaotik ve çok kutuplu – çok merkezli bir dünyaya doğru geçişin sembolü olarak da görülebilir ve muhtemelen bu yönde geçişi de hızlandıracaktır. Acaba Trump’ın yeniden seçilmesi Amerika’nın bir süper güç olarak zirve noktasına ulaştığının bir semptomu olarak görülebilir mi? Bilirsiniz, zirveyi görmek çoğu zaman düşüşün habercisidir. Ve içe dönüşün bir semptomu mu acaba? Belki de yapılacak en iyi şey Amerika’nın içe dönüşü yoğunlaştıkça Amerika’ya bel bağlamaktan daha çok istenilen dünya için ne tür bedellerin ödenebileceğini dikkatlice hesaplamak olacaktır. Bu noktada Amerikan stratejisinin bir merkez olarak kabul edilmesinden çok bir değer olarak sorgulanmasına yönelik bir geçiş işbirliği eğilimlerini hızlandırabilir, Amerika’nın kendi müttefikleri başta olmak üzere özellikle Asya ülkelerinde ortaklıkların güçlendiği ve derinleştiği görülebilir, beklenmedik stratejik uzaklaşmalar da görülebilir örneğin Amerikan köprüsüne gereksinim duyan Japonya ile Güney Kore…
Bu, Putin’e verdiği destek nedeni ile Hindistan üzerinde bir baskı anlamına da gelebilir… Ayrıca Trump yönetimi ticaret ve göç konularında daha sıkı pazarlıklar yapabilir.
Genel olarak konuşursak Amerika’nın Güney Asya’daki politikasının devamlılığı beklenebilir. Bunun büyük bir nedeni Amerika Hint-Pasifik politikasının artık Asya genelinde Amerika politikasını yönlendirmesi. Özellikle belirli ülkelere yönelik yaklaşımlar açısından mevcut politikadan elbette sapmalar olacak çünkü öyle ya da böyle yeni bir başkan olacak ancak daha geniş bölgesel yaklaşımın değişmesi pek olası görünmüyor. Yani Trump büyük olasılıkla Hint-Pasifik stratejisini sürdürecektir.
Trump’ın alışılmışın dışında düşünme ve işlemsel yaklaşımı dikkate alınırsa, Hindistan genelde Trump’ın Hint-Pasifik bölgesine yaklaşımını dikkatle gözlemleyecektir. Özelde de Çin ve İran’a yönelik politikalarını dikkatle izliyor olacak. İran Hindistan’ın Avrasya’daki bağlantı girişimleri açısından kritik öneme sahip.
Ve Çin ile istikrar istiyor…
İstikrarlı bir ilişkinin her iki ülke için de değeri var: Hindistan’ın, Çin’in 1. kuşakta üçüncü dünya ülkesinden küresel bir güç merkezine nasıl dönüştüğünün teknolojik bilgisine, ölçeğine ve uzmanlığına ihtiyacı var; Çin’in ise tüketimi artırmak için devasa bir pazar olan Hindistan’a ihtiyacı var. Ki Jeopolitikte dostlar ya da düşmanlar yoktur, yalnızca çıkarlar vardır. Ancak kaybedilen güvenin de geri kazanılması güven fıtratında yoktur… (1962 savaşı nedeni ile Hindistan asla Çin’e güvenmez – bir de Hindistan’a göre Çin’in saldırgan ve yayılmacı mantalitesi de dikkate alınırsa – bu nedenle istikrar da barış da koşullu olacaktır…)
