Türkiye, Möntrö Boğazlar Sözleşmesine dayanarak, Birleşik Krallık’ın Ukrayna’ya gönderdiği iki mayın tarama gemisinin Boğazlardan geçişine izin vermedi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, NATO üyesi Türkiye’nin, Ukrayna’daki savaş devam ettiği sürece gemilerin İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanmasına izin vermeyeceğini müttefiklerine bildirdiğini belirtti.
Londra geçen ay yaptığı açıklamada, Rusya ile savaşında Ukrayna’nın deniz operasyonlarını güçlendirmeye yardımcı olmak için iki Kraliyet Donanması mayın avlama gemisini Ukrayna’ya devredeceğini söylemişti.
The Times’ta yer alan habere göre, İngiliz Savunma Bakanlığı bunun bir sorun olabileceğini uzun zamandır biliyor ve gemileri Ukrayna’ya götürmenin başka bir yolunu bulmak alternatif arıyordu. Fakat askeri personel gemilerin büyüklüğü göz önüne alındığında bir çözüm bulamadı.
Bir Başbakanlık kaynağına göre bu, hükümetin gemilerin savaş sonrasına kadar Ukrayna’ya ulaşmayacağını özel olarak kabul ettiği anlamına geliyor. Girişime doğrudan dahil olan ikinci bir kaynak, “Tek gerçek, [gemilerin] oturup beklemek zorunda olmaları,” dedi.
Öte yandan habere göre İngilizler, Montrö Sözleşmesinin Ukrayna’ya Rusya’dan daha fazla fayda sağladığını, çünkü Rusya’nın Karadeniz’e yeni savaş gemileri gönderemeyeceği ve dolayısıyla batık gemilerin yerini alamayacağı anlamına geldiğini öne sürdüler.
Kiev, mayın avcılarının savaş sırasında Karadeniz’e atılan yüzlerce deniz mayınının temizlenmesine yardım etmesini istiyor. Böylece tahıl ihracatını yerine getiren sivil gemilere güvenli geçiş sağlayabileceğini de ileri sürüyordu.
Ukraynalı bir askeri kaynak, Ukrayna’nın tahıl koridorunu korumak için kullanılacakları ve dolayısıyla tahılın dünyanın ‘en yoksullarına’ ulaştırılmasına yardımcı olacakları gerekçesiyle Türkiye’nin gemilerin geçişine izin vermesini beklediklerini öne sürdü. Kaynak, “Mayın avcıları için boğazı engellemeye ahlaken hakları yok, çünkü bu küresel güvenlik meselesi,” iddiasında bulundu.
Başka bir savunma kaynağı ise, Ukrayna’nın gemileri bir süredir İngiltere sularında işlettiğini ve tamamen Ukrayna’nın komutası ve kontrolü altında olduğunu söyledi.
The Telegraph ise, Savunma Bakanlığı’nın, gemileri bağışlarken Boğazlardan geçişinin engellenmesini beklediğini ileri sürdü.
Haberde, gemilerin, Ukrayna’nın Karadeniz’deki varlığına yönelik uzun vadeli İngiliz taahhüdünün bir parçası olduğu ve Rusya ile savaşın ötesine geçtiğinin anlaşıldığı belirtiliyor. Ukrayna birliklerinin hâlâ gemilerde eğitilebileceği de haberde vurgulananlar arasında.
