The Washington Post’tan David Ignatius’un haberine göre, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Orta Doğu’dan sorumlu yardımcısı Brett McGurk geçtiğimiz hafta sonu Suudi Arabistan ve İsrail’e yaptıkları ziyarette İsrail’in savaş operasyonlarının kademeli olarak sona ermesi ve “ertesi gün” sürecinin başlatılması üzerine bazı görüşmeler yaptı.
Ignatius, perde arkası görüşmelerden yola çıkarak savaşta sona doğru gelindiğini yazdı. İlk olarak İran ve ABD arasındaki görüşmelere işaret eden Ignatius, geçen hafta Umman’da McGurk ve İran’ın yeni Dışişleri Bakan Vekili Ali Bagheri Kani arasında yapılan toplantıdan bahsetti. Bu toplantılarda İran’ın uranyum zenginleştirmesini yüzde 60’ta tutmayı ve bu seviyeye kadar zenginleştirilmiş yakıt stokunu sınırlamayı özel olarak kabul ettiğini söyleyen Ignatius, Raisi’nin helikopteri düştüğünde İran’ın ABD’den helikopterin yerini tespit etmek için acil yardım talep etmesinin de İran-ABD diyaloğunun bir işareti olduğunu belirtti.
İkinci olarak İsrailli liderlerin Hamas’ın Refah’ta kalan dört taburuna yapılacak son saldırı konusunda görüş birliğine vardığından ve İsrail’in birkaç hafta önce düşündüğü iki tümenli ağır saldırıdan vazgeçtiğinden bahsetti. Ignatius, ABD’li yetkililerin daha az sivil kayıpla sonuçlanacak ve bu nedenle Biden’ın karşı çıkmayacağı daha sınırlı bir saldırı öngördüğünü söyledi. ABD’li yetkililere göre Refah’ta toplanan yaklaşık 1,5 milyon Filistinlinin en az 800,000’inin bölgeyi terk ettiğini yazdı.
Hamas Gazze’de varlığını sürdürecek olsa da İsrailli liderler Hamas’ın organize askeri kapasitesinin yaklaşık yüzde 75’inin yok edildiğini ve Refah operasyonunun kalan kapasitenin çoğunu ortadan kaldıracağını iddia ediyor.
İsrail savunma yetkililerinin “ertesi gün” için, kısmen Filistin Yönetimi’nin Gazze’deki idari personelinden oluşacak bir Filistin güvenlik gücü içeren bir strateji üzerinde anlaştığını yazan Ignatius, ayrıca bu Filistin gücünün, Mısır, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi ılımlı Arap devletleri tarafından desteklenen Filistin ileri gelenlerinden oluşan bir yönetim konseyi tarafından denetleneceğini belirtti. Bazı İsrailli yetkililer bu yönetim biriminin Ramallah’taki Filistin Yönetimi ile bağları olacağını kabul ediyor.
Ignatius’un haberinde konuyla ilgili bilgi sahibi bir yetkiliden aktardığına göre Hamas müzakerecileri Mısır’a, ABD’nin müzakere ettiği ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının son taslağında yer alan “geçiş dönemi düzenlemesi”nin bir parçası olarak Gazze’deki bu yönetim birimini kabul edebileceklerini söylediler.
Ayrıca Suudi Arabistan’ın da, ABD ile birlikte İsrail’le ilişkilerin normalleştirilmesini de içeren bir güvenlik anlaşmasının “neredeyse nihai” taslağını kabul ettiği kaydedildi. Sullivan’ın pazar günü Veliaht Prens Muhammed bin Salman ile yaptığı görüşmelerin özetinde, bu anlaşmanın bir parçası olarak, krallığın Filistin sorununa iki devletli bir çözüm için “güvenilir bir yol” üzerinde anlaşmaya varılmasını beklediği ve bunun daha önceki Suudi söyleminin yumuşatılması anlamına geldiği belirtildi. ABD’li yetkililer Gazze çatışmasının nihai çözümünde Suudilerin rolünü vurguluyor.
Savaşın sona ermesinin ise, ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşması ile başlayacağı ifade edilen haberde, bu konuda da bazı ilerlemeler kaydedildiği öne sürüldü. ABD’li yetkililer, İsrail Refah’a saldırmayı planlasa da görüşmelerin bu hafta içinde yeniden başlayabileceğini düşünüyor.
Ignatius öte yandan, Netanyahu’nun sağcı koalisyonu ayrıntıların çoğuna karşı çıktığı için nihai anlaşmayı yapmanın gelecekteki bir İsrail hükümetine kalabileceğini yani İsrail hükümetinin düşebileceğini belirtti.
