Bizi Takip Edin

AMERİKA

ABD, Hollandalı çip devi ASML’nin Çin’e yeni ekipman göndermesini engelledi

Yayınlanma

Hollandalı çip üretim ekipmanı üreticisi ASML, lisansların kısmen iptal edilmesinin ardından Çin’e yapılan bazı sevkiyatları iptal etmek zorunda kaldı.

Şirketten Pazartesi günü yapılan açıklamada, “2023 yılında NXT:2050i ve NXT:2100i [derin ultraviyole (DUV)] litografi sistemlerinin sevkiyatı için verilen lisans kısa süre önce Hollanda hükümeti tarafından kısmen iptal edildi ve bu durum Çin’deki az sayıda müşteriyi etkiledi” denildi.

Salı günü Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, ABD’nin “hegemonik ve zorba davranışını” kınayarak Hollanda’yı adil piyasa ilkelerine uymaya ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı.

ABD’nin baskısı altındaki ASML, Çinli müşterilerinin dünyanın en ileri teknolojili çiplerini üretmek için kullanılan daha gelişmiş aşırı ultraviyole (EUV) litografi sistemlerini satın almalarını zaten kısıtlıyor. ASML bu makineler üzerinde neredeyse tekel konumunda.

Ancak eylül ayından itibaren Hollandalı ekipman üreticisi, 1 Ocak’ta yürürlüğe giren yeni kısıtlamalar öncesinde daha az gelişmiş DUV sistemlerinden bazılarını Çin’e göndermek için lisans başvurusunda bulunabildi. Hollandalı üretici bu türden üç lisans aldı.

Litografi araçları, entegre devrelerin üretilmesi sürecinde ihtiyaç duyulan en önemli ekipman olarak kabul edilen karmaşık projeksiyon sistemleridir.

Hollanda’nın kısıtlamaları öncesinde ve ekim ayında ABD’nin DUV makinelerine yönelik ihracat kısıtlamalarını genişletmesinin ardından Çinli üreticiler yurtdışından rekor sayıda çip üretim ekipmanı ithal ediyor ve stokluyor.

Çin kasım ayında 816,8 milyon ABD doları karşılığında 42 litografi sistemi ithal ederken, Hollanda ve Japonya’daki şirketler bu tür ithalatlar için harcanan miktarın neredeyse tamamını oluşturdu.

Çin’in özellikle Hollanda’dan yaptığı kritik çip yapım litografi sistemleri ithalatı o ay değer olarak yüzde 1.050 arttı. Hollanda, neredeyse tamamı ASML’den gelen litografi makinelerinin en büyük ihracatçısı – ancak şirket DUV pazarında EUV’de olduğu kadar söz sahibi değil.

Huawei Technologies’in en son 5G akıllı telefonu Mate 60 Pro’da yapılan bir incelemede,

Biden yönetimi baskı yaptı

Çinli çip üreticisi Semiconductor Manufacturing International Corp’un (SMIC) cihazın gelişmiş 7 nanometre çipini DUV litografi makineleri kullanarak ürettiği sonucuna varılmasının ardından, bazı uzmanlar Çin’in bu teknolojiye erişimini kısıtlamak için daha fazlasının yapılacağını öngördü.

Bloomberg’in salı günü anonim kaynaklara dayandırdığı haberine göre ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetimi, ASML’den bu ay yürürlüğe girecek yeni kurallardan haftalar önce Çin’e yapılan birkaç DUV sistemi sevkiyatını iptal etmesini istedi.

ASML’den bir sözcü bu zaman çizelgesi hakkında yorum yapmayı reddetti, ancak şirketin 2024 yılında NXT:2050i ve NXT:2100i DUV makineleri için yeni lisanslar almasının olası olmadığını belirtti.

Ekipman üreticisi pazartesi günü yaptığı açıklamada, “ABD hükümeti ile yapılan son görüşmelerde ASML, ABD ihracat kontrol düzenlemelerinin kapsamı ve etkisi hakkında daha fazla açıklama elde etti” dedi.

“ASML, faaliyet gösterdiğimiz ülkelerdeki ihracat kontrol mevzuatı da dahil olmak üzere yürürlükteki tüm yasa ve yönetmeliklere uymaya tamamen kararlıdır” diye ekledi.

Çin, ASML’nin en büyük pazarıydı

Son yıllarda Çin, Güney Kore’nin ardından ASML’nin ikinci en büyük pazarı konumundaydı, 2023’ün üçüncü çeyreğinde satışların yüzde 46’sını oluşturarak birinci sıraya yükseldi. Bu oran bir önceki çeyrekte yüzde 24, ilk çeyrekte ise yüzde 8’di.

South China Morning Post’un haberine göe, kasım ayında, ASML’nin kıdemli başkan yardımcısı ve Çin kolunun başkanı Shen Bo’nun, şirketin DUV makinelerine olan talebi karşılamak için Çin’e teslimatları hızlandırmaya çalıştığının sinyalini verdiği bildirildi. O sırada şirketin 2021 ve 2022 yıllarında verilen siparişlerden oluşan 35 milyar Euro’luk (37 milyar ABD Doları) bir birikimi olduğunu ve bunun Çin’den gelen siparişleri de içerdiğini sözlerine ekledi.

Habere göre, ASML CEO’su Peter Wennink, önceki ay yaptığı bir yatırımcı görüşmesinde, şirketin önceki iki yılda Çinli müşterilerin siparişlerinin yüzde 50’sinden azını karşıladığını, ancak diğer müşterilerden gelen talebin değişmesinin ülkede daha fazla sipariş karşılama fırsatı yarattığını söyledi.

ASML en son yaptığı açıklamada, lisans iptalinin veya ABD’nin son ihracat kontrollerinin 2023 mali görünümü üzerinde önemli bir etkisi olmasını beklemediğini belirterek, en son mali raporunda ifade edilen benzer şeyleri tekrarladı.

AMERİKA

ABD Gizli Servisi’nde büyük istifa dalgası

Yayınlanma

ABD Gizli Servisi’nde 2022-2023 döneminde 1400’den fazla personelin istifa ettiği belirtilirken, kurumun son 20 yılın en büyük personel kaybıyla karşı karşıya olduğu bildirildi.

The New York Times’ın federal verilere dayandırdığı haberine göre, 2022 ve 2023 yılları arasında ABD Gizli Servisi’ndeki 7 bin 800 çalışandan en az 1400’ü kurumdan ayrıldı.

Bu rakam, kurumun son 20 yılda yaşadığı en büyük personel kaybına işaret ediyor.

Gazete, 20’den fazla mevcut ve eski Gizli Servis çalışanıyla gerçekleştirdiği görüşmelerde, ayrılan personelin çoğunlukla “en iyi eğitimli mensuplar” olduğunu ortaya koydu.

İstifaların başlıca nedenleri arasında karşılığı ödenmeyen fazla mesailer, terfi ve işe alımlardaki kayırmacılık ile insansız hava araçları gibi yeni teknolojilerin kullanımında yaşanan sorunlar yer alıyor.

Uzmanlar, Gizli Servis’in işe alım standartlarında da düşüş yaşandığına dikkat çekiyor.

Kurum, 2024 yazı itibarıyla 8 bin 100 personele ulaşmış olsa da bu sayı 2026 yılına kadar sorunsuz operasyon yürütebilmek için gerekli görülen 10 bin hedefinin oldukça altında kalıyor.

Kurum Geçici Müdürü Ronald L. Rou Jr., NYT‘ye verdiği demeçte bu zorlukları kabul ederek, kurumun eğitimli ajan sayısını artırması ve teknolojik altyapısını güçlendirmesi gerektiğini vurguladı.

Bu toplu istifalar, siyasi kampanyalar ve çok sayıda kongrenin düzenleneceği yoğun 2024 takvimi öncesinde gerçekleşiyor. Son aylarda başkan adayı Donald Trump’a yönelik iki suikast girişiminin yaşanması durumun ciddiyetini artırıyor.

Trump, temmuz ayında Pennsylvania’daki seçim kampanyası etkinliğinde kulağından yaralanmış, eylül ayında ise Trump International Golf Club’da bir Gizli Servis görevlisi, çit dışında dürbünlü tüfek tespit etmişti.

Şüpheli şahıs, Trump’tan 270-460 metre uzaklıkta yakalanmış, üzerinde dürbünlü bir AK-47, iki sırt çantası ve bir GoPro kamera ele geçirilmişti.

İlk saldırı girişiminin ardından Gizli Servis, Trump’ın güvenlik önlemlerini artırdığını açıklamıştı. İç Güvenlik Bakanı Alejandro Mayorkas olayı güvenlik zafiyeti olarak değerlendirerek bağımsız soruşturma sözü vermişti.

Fakat ikinci saldırı girişimi sonrasında, ajanların golf kulübü arazisinde önceden gerekli aramaları yapmadığı ortaya çıktı. Gizli Servis bu hatayı kabul ederek, sorumlu personel hakkında işlem başlatılacağını duyurdu.

FBI, Florida’daki olayı “Trump’a suikast girişimi” olarak soruşturuyor

Okumaya Devam Et

AMERİKA

CIA, Çin, İran ve Kuzey Kore’de casus ağını genişletiyor

Yayınlanma

CIA, Rusya’daki ‘başarılı uygulamasının’ ardından, Çin, İran ve Kuzey Kore’deki potansiyel muhbirler için güvenli iletişim talimatları yayımladı.

Associated Press‘in haberine göre, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), Rusya’da gizli bilgi paylaşmak isteyenlere yönelik bir kullanım kılavuzunu ‘başarıyla test ettikten sonra’, diğer ülkelerdeki potansiyel muhbirlere de ulaşmaya karar verdi.

Kurum, internette Korece, Farsça ve Mandarin Çincesi dillerinde, potansiyel muhbirlerin ABD istihbaratıyla güvenli bir şekilde irtibata geçebilmeleri için gerekli adımları detaylandıran talimatlar yayımladı.

Kuzey Kore, İran ve Çin’de yaşayanları hedef alan bu talimatlar, kullanıcının kimliğini gizlemek için tasarlanmış özel araçlar kullanarak CIA ile internet sitesi veya dark web üzerinden iletişim kurmanın yollarını sunuyor. Teşkilat, benzer bir talimatı Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesinin ardından Rusça olarak yayımlamıştı.

CIA, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Dünyanın dört bir yanından insanlar bizimle temas kurmaya çalışıyor ve biz de onlara bunu nasıl güvenli bir şekilde yapabileceklerini öğretiyoruz. Bu yöndeki çabalarımız Rusya’da başarılı oldu ve diğer otoriter ülkelerdeki insanların da iş yapmaya açık olduğumuzu bilmelerini istiyoruz.”

Talimatlar Telegram, YouTube, X, Facebook, Instagram ve LinkedIn gibi sosyal medya platformlarında yayınlanıyor. CIA, kısıtlamaları aşmak ve gözetlemeyi önlemek için potansiyel muhbirlere sanal özel ağlar (VPN’ler), özel tarayıcılar kullanmalarını ve internet tarama geçmişini silmelerini öneriyor.

Teşkilat, güvenliğin, diğer faktörlerin yanı sıra, belirli bir programın seçimine bağlı olduğu konusunda uyarıda bulunuyor: “Merkezi Rusya, İran, Çin veya ABD’ye dostça davranmadığı düşünülen başka bir ülkede olmayan bir VPN sağlayıcısı kullanın.”

The Wall Street Journal‘ın geçen yıl mevcut ve eski Amerikan istihbarat yetkililerine dayandırdığı haberine göre, savaştan ve Rusya’daki gelişmelerden duyulan memnuniyetsizlik, hükümet yetkilileri ve diğer Ruslar arasında muhbir toplamak için uygun bir zemin yaratıyor.

Yetkililer, CIA’in güvenli internet kanalları aracılığıyla kendisiyle temas kurma çağrısının sonuç verdiğini belirtti.

Geçen yılın mayıs ayında teşkilat özel bir Telegram kanalı oluşturdu ve burada yayınladığı mesaj ve videolarla Ruslara ABD istihbaratıyla iletişim kurma yollarını ve neden iletişime geçmeleri gerektiğini anlattı.

Şimdi Koreliler, İranlılar ve Çinliler için de paylaşımlar yapılmaya başlandı. En son ocak ayında Ruslar için yapılan paylaşımlar 47 bin ila 61 bin arasında görüntülenirken, 2 Ekim’de yeni alıcılar için yapılan paylaşımlar yaklaşık 6 bin kez görüntülendi.

New York Times, CIA’in Ukrayna’ya ‘gizli desteğini’ yazdı

Okumaya Devam Et

AMERİKA

Elon Musk’ın satın almasından bu yana Twitter’ın değeri yüzde 79 azaldı

Yayınlanma

Elon Musk’ın 44 milyar dolara satın aldığı Twitter’ın (şimdiki adıyla X) değeri, Fidelity’nin son değerlemesine göre yüzde 79 oranında düşerek yaklaşık 9,4 milyar dolara geriledi.

TechCrunch‘ın haberine göre, danışmanlık firması Fidelity’nin son değerlemesi, Elon Musk’ın sahibi olduğu sosyal medya platformu X’in (eski adıyla Twitter) değerinin, orijinal satın alma fiyatı olan 44 milyar doların dörtte birinden daha azına düştüğünü ortaya koydu.

Bu değerleme, ağustos sonu itibarıyla X’teki hissesinin değerini yüzde 78,7 oranında azaltan Fidelity Blue Chip Growth Fund’ın yakın zamanda açıklanan verilerine dayanıyor.

Karşılaştırma yapmak gerekirse, Fidelity başlangıçta mavi çip fonu aracılığıyla X’e 19,66 milyon dolar yatırım yapmıştı.

Bu, Fidelity’nin X’teki hissesinin değerinde gördüğü ilk düşüş değil.

Daha önce, temmuz sonu itibarıyla Fidelity, X’teki hisselerine yaklaşık 5,5 milyon dolar değer biçmişti. Yüzde 78,7’lik düşüş, Fidelity’nin şu anda X’e bir bütün olarak yaklaşık 9,4 milyar dolar değer biçtiği anlamına geliyor.

X, aynı adı taşıyan bir sosyal ağ geliştiren Amerikan teknoloji şirketi. Eskiden Twitter olarak bilinen platform, şirketin şu anki sahibi Elon Musk tarafından yeniden yapılandırıldıktan sonra adını değiştirdi. Musk, Twitter’ı 27 Ekim 2022 tarihinde satın almıştı.

Elon Musk, “trans yasasını” gerekçe göstererek şirketlerini California’dan taşıma kararı aldı

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English