Bloomberg’in konuyla ilgili bilgi sahibi kişilerden aktardığına göre, Hollanda merkezli ASML ve Tayvan merkezli TSMC, Çin’in Tayvan’a müdahale etmesi durumunda dünyanın en sofistike çip üretim makinelerini devre dışı bırakacak yöntemlere sahip.
İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan iki kişi, ABD hükümetinden yetkililerin hem Hollandalı hem de Tayvanlı mevkidaşlarına, dünyanın gelişmiş yarı iletkenlerinin büyük çoğunluğunu üretmekten sorumlu adaya yönelik bir askeri müdahale halinde ne olacağı konusundaki endişelerini özel olarak dile getirdiklerini söyledi.
Diğer iki kişi ise Hollanda hükümetinin tehditle ilgili olarak şirketle görüştüğünde, ASML’nin makineleri uzaktan devre dışı bırakma kabiliyeti konusunda yetkililere güvence verdiğini söyledi. Hollanda’nın riskleri daha iyi değerlendirmek için olası bir istilaya ilişkin simülasyonlar yürüttüğünü de eklediler.
Uzaktan kapatma, Hollanda merkezli ASML’nin sektörde EUV olarak bilinen ve TSMC’nin en büyük müşterisi olduğu aşırı ultraviyole litografi makineleri için geçerli. EUV’ler, var olan en küçük mikroçip transistörlerini basmak için yüksek frekanslı ışık dalgalarını kullanıyor ve yapay zeka kullanımlarının yanı sıra daha hassas askeri uygulamalara sahip çipler yaratıyor.
EUV litografi makinelerinin kritik önemi
Yaklaşık bir belediye otobüsü büyüklüğündeki EUV makinesi, düzenli bakım ve güncelleme gerektiriyor. İsimlerinin gizli kalması koşuluyla konuşan kişiler, bunun bir parçası olarak, şirketin uzaktan kapatmaya zorlayabileceğini söyledi. Veldhoven merkezli şirket, her biri 200 milyon avrodan (217 milyon dolar) fazla fiyata satılan bu makinelerin dünyadaki tek üreticisi konumunda.
EUV makineleri, ASML’nin 370 milyar doları aşan piyasa değeriyle Avrupa’nın en değerli teknoloji hissesi haline gelmesine yardımcı oldu.
ASML, 2016 yılında ilk kez geliştirildiğinden bu yana Çin dışındaki müşterilerine bu makinelerden 200’den fazla gönderdi ve TSMC diğer tüm yonga üreticilerinden daha fazlasını satın aldı.
EUV’ler o kadar sık bakım gerektiriyor ki, ASML’nin yedek parçaları olmadan hızla çalışmayı durduruyorlar. EUV’lerin yerinde bakımı, mühendislerin kirlenmeyi önlemek için özel giysiler giymesini gerektiren temiz odalara yerleştirildikleri için ayrı bir zorluk teşkil ediyor.
ASML, bazı müşterilerine rutin bakımın bir kısmını kendilerinin yaptığı ortak hizmet sözleşmeleri sunarak TSMC gibi müşterilerin kendi makinelerinin sistemine erişmesine izin veriyor. ASML, müşterilerinin özel verilerine erişemeyeceğini söylüyor.
ASML, ABD’nin baskısıyla Çin’e ihracat kontrollerine gitti
ASML’nin teknolojisi uzun zamandır “yanlış ellere” geçmesini engellemeyi amaçlayan devlet müdahalelerine maruz kalıyor. Örneğin Hollanda, ABD’nin küresel çip savaşında rakibine avantaj sağlayabileceği korkusuyla şirketin Çin’e EUV makineleri satmasını yasakladı.
Hollanda’nın bu yıl ASML’nin bir sonraki en sofistike çip üretim makinelerinin ihracatını durdurmaya başlaması ABD’nin emriyle oldu. Bloomberg’in haberine göre, bu yasak yürürlüğe girmeden önce bile ABD’li yetkililer ASML’den Çinli müşterilere önceden planlanan bazı sevkiyatları iptal etmesini istemişti.
Şirket bu yıl Çin’e yaptığı satışların %15 kadarının son ihracat kontrol önlemlerinden etkilenmesini bekliyor.
Huawei, kendi gelişmiş çiplerini üretmeyi başardı
Bununla birlikte veriler, kısıtlamaların Çin’in yarı iletkenler alanında ilerlemesini durdurmak için ABD’nin çok geç kalmış olabileceğini gösteriyor.
Bloomberg’in ekim ayında bildirdiğine göre, Huawei geçen yıl iPhone’a rakip olacak bir akıllı telefonu, iki ABD’li tedarikçinin araçlarıyla birlikte eski ASML yazıcılarıyla üretilen çipleri kullanarak üretti.
Pekin teknolojik kendi kendine yeterliliği ulusal bir öncelik haline getirdi ve Huawei’nin yerli çip tasarımı ve üretimini ilerletme çabaları hükümetin desteğini aldı.
