BM’yi devre dışı bırakan Gazze Yardım Vakfı’nda istifa

Gazze yardım dağıtımını BM’nin ilgili kurumlarından alarak İsrail’in denetimine sokmayı hedefleyen plan kapsamında ABD ve İsrail desteğiyle kurulan Gazze Yardım Vakfı’nın (GHF) başındaki isim olan Jake Wood, insani ilkelerle bağdaşmayan uygulamalara karşı çıkarak görevinden ayrıldı.

Times of Israel’de yer alan habere göre Gazze Yardım Vakfı’nın başkanı Jake Wood, görevinden istifa ettiğini duyurdu. Pazar günü yaptığı yazılı açıklamada Wood, “Aç insanlara gıda ulaştırmak, yardımların Hamas tarafından saptırılmasını önlemek ve Gazze’de faaliyet gösteren uzun soluklu STK’ların çalışmalarını destekleyen bir plan geliştirdik. Ancak bu plan, insanlık, tarafsızlık, yansızlık ve bağımsızlık gibi temel insani ilkelere uygun şekilde hayata geçirilemez” ifadelerini kullandı.

Yardım dağıtımı için yeni model

Gazze İnsani Vakfı, İsrail’in Hamas’ın yardımları suiistimal ettiğini öne sürmesi üzerine, alternatif bir dağıtım mekanizması oluşturma hedefiyle kuruldu. Vakıf, Gazze’nin güneyinde kurulacak sınırlı sayıda dağıtım noktasında, belirlenmiş aile temsilcilerinin yardımları almasını planlıyor. Bu süreçte Amerikan özel güvenlik şirketleri sahada güvenliği sağlayacak.

Her ne kadar teknik olarak bir Amerikan şirketi olsa da GHF İsrail makamlarıyla yakın işbirliği içinde kuruldu. Ancak sahada etkinlik kazanabilmesi için uluslararası kuruluşların desteğine ihtiyaç duyuyor. BM ve diğer insani yardım kuruluşları, Gazze yardım planının, bölge halkının yerinden edilmesine yol açabilecek uygulamalar içerdiği gerekçesiyle vakıfla işbirliği yapmayı reddetti.

Şeffaflık ve güven krizi

Vakıf ve önerdiği yardım dağıtım modeli yalnızca operasyonel değil, finansal açıdan da sorunlu. Vakfın fon kaynakları şeffaf değilken, bağışçılara gönderilen belgelerde yer alan bazı liderlerin, girişime dahil olmadıklarını beyan etmesi güven zedelenmesine yol açtı. Ayrıca, vakıf başlangıç aşamasında yalnızca Gazze nüfusunun yüzde 60’ına yardım ulaştırabileceğini kabul etmişti.

Geçen hafta Jake Wood, İsrail’in GHF’nin talepleri doğrultusunda Gazze genelinde yeni dağıtım noktalarına onay verdiğini ve vakıf faaliyete geçene dek mevcut yardım mekanizmalarının yeniden kullanılmasına yeşil ışık yaktığını açıklamıştı. Ancak sahadaki dağıtım faaliyetleri planlanan tarihte başlayamadı. Üstelik Başbakan Binyamin Netanyahu’nun yardım dağıtımının yalnızca Gazze’nin güneyiyle sınırlanacağını söylemesi, Wood’un beyanlarıyla doğrudan çelişti.

Wood, iki ay önce Gazze Yardım planına liderlik etmesi için göreve getirilmişti. İstifasında, “Gazze’de yaşanan açlık krizine kayıtsız kalamazdım. Ancak yardımların insani ilkelerle çelişecek şekilde yönlendirilmesini kabul edemem” ifadelerini kullandı. Wood’un istifası, İsrail’in Gazze’ye yardımı kendi denetiminde alma girişimine önemli bir darbe olarak yorumlandı.

GHF: Gazze’de yardım dağıtımına bugün başlıyoruz

Wood’un ayrılığı sonrası Gazze İnsani Vakfı’ndan yapılan açıklamada, yardım dağıtımının bugün başlayacağı duyuruldu. Yönetim kurulunun açıklamasında, “Jake Wood’un ani istifasından üzüntü duyuyoruz. Kısa sürede önemli ilerlemeler sağladı. Gazze Yardım sürecinin yeniden başlaması onun çabalarının sonucudur” denildi.

Açıklamada ayrıca, “GHF kurulduğu günden bu yana mevcut sistemden fayda sağlayanlar tarafından hedef alındı. Biz bu çabalardan yılmayacağız. Kamyonlarımız yola çıkmaya hazır. 26 Mayıs Pazartesi itibarıyla Gazze Yardım dağıtımına başlıyoruz. Haftanın sonuna kadar bir milyondan fazla Filistinliye ulaşmayı, ardından Gazze’nin tamamını kapsayacak şekilde kapasitemizi artırmayı hedefliyoruz” ifadeleri kullanıldı.

ABD’den “sınırlı operasyon” mesajı

Wood’un istifası, İsrail’in iki aydan uzun süren yardım ambargosunun ardından sınırlı sayıda yardım kamyonuna geçiş izni verdiği bir dönemde geldi. Yardımın yeniden başlaması, aynı zamanda İsrail ordusunun Gazze’de başlattığı “Gideon’un Arabaları” adlı yeni kara operasyonuyla eş zamanlı gerçekleşti.

İsrail ordusu, önümüzdeki iki ay içinde Gazze topraklarının %75’ini kontrol altına almayı hedeflediğini açıkladı. Operasyonun ilk aşamasında hava saldırıları yoğunlaştırılırken, bölgeye beş ordu tümeni yani binlerce asker gönderildi.

ABD ise bu yeni Gazze operasyonuna mesafeli yaklaşıyor. Başkan Donald Trump, Air Force One’da yaptığı açıklamada, ateşkes görüşmelerinde ilerleme olduğunu ve çatışmaların durdurulması için çaba gösterdiklerini söyledi. Amerikan yetkililerin İsrail’den, esir takası ve ateşkes görüşmelerine alan tanımak için operasyonu ertelemesini istediği bildirildi.

İsrail Başbakanı Netanyahu’nun ABD’nin baskılarını değerlendirmek üzere üst düzey güvenlik yetkilileriyle toplantı yaptığı belirtildi. ABD, Doha’daki müzakerelerden İsrail heyetinin çekilmesine rağmen, Hamas ile arka kapı diplomasisi yürütmeye devam ediyor. Bu görüşmeler, ABD Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un yürüttüğü resmi sürecin dışında, Filistin asıllı Amerikalı iş insanı Bishara Bahbah aracılığıyla gerçekleştiriliyor.