Çin lideri Xi Jinping Vietnam ziyareti öncesi ‘ticaret savaşına’ karşı uyardı

Çin lideri Xi Jinping, Donald Trump’ın tırmandırdığı ticaret savaşı nedeniyle sarsılan ihracata dayalı Güneydoğu Asya ekonomileriyle bağlarını güçlendirmek üzere bu hafta Vietnam, Malezya ve Kamboçya’yı kapsayan bir tura çıkarken ABD’nin korumacılığının “hiçbir yere varamayacağı” uyarısında bulundu. Xi Jinping Vietnam ziyareti için pazartesi günü Hanoi’ye vardı.

Xi’nin bu yılki ilk yurtdışı gezisi olan ziyaret, ABD Başkanı’nın Çin mallarına yönelik gümrük vergilerini yüzde 145’e kadar çıkararak dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ayrışma korkularını derinleştirmesinden ve küresel piyasalarda satışları tetiklemesinden günler sonra gerçekleşti.

Xi Jinping Vietnam ziyareti öncesinde, “eşit ve düzenli çok kutuplu bir dünyayı” teşvik etmek için Vietnam ve diğer gelişmekte olan ekonomilerle daha fazla işbirliği çağrısında bulundu.

Vietnam medyasında “Ticaret savaşı ve gümrük vergisi savaşının kazananı olmaz ve korumacılık hiçbir yere götürmez” diye yazan Xi, ülkelerin “çok taraflı ticaret sistemini, istikrarlı küresel sanayi ve tedarik zincirlerini ve açık ve işbirliğine dayalı bir uluslararası ortamı kararlılıkla koruması” gerektiğini de sözlerine ekledi.

Düşük maliyetli ihracatları nedeniyle ABD ile yüksek mal ticareti fazlası veren birçok Güneydoğu Asya ülkesi de yüzde 49’a varan vergilerden etkilendi. Küresel tedarik zincirleri son yıllarda ABD’nin baskısıyla Çin’den uzaklaşmak ve gümrük vergilerinden kaçınmak amacıyla başta Vietnam olmak üzere bölgeye taşınmaya çalışılıyor.

Trump ilk açıklamasından bu yana Çin hariç bazı gümrük vergilerine 90 günlük bir erteleme getirdiğini açıkladı ancak ticaretteki belirsizlik Güneydoğu Asya hükümetlerini tedirgin etti ve Çin’in halihazırda pek çok ülkenin en büyük yatırımcısı ve ticaret ortağı olduğu bölgeye yönelik Washington’un taahhütleri hakkında soru işaretleri yarattı.

Singapur’daki Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nde yardımcı doçent olan Dylan Loh, Xi’nin ziyaretinin “mevcut uluslararası ekonomik düzeni savunmaya çalışan biziz, engellerin kaldırılmasını savunan biziz ve Çin pazarı açık kalacaktır” mesajını verdiğini söyledi.

Cuma günü ABD, Çin’den ithal edilen akıllı telefonlar ve diğer bazı tüketici teknolojisi ürünlerinin yanı sıra yarı iletkenler ve çip üretim ekipmanlarının yüksek “karşılıklı” gümrük vergilerinden muaf tutulacağını açıklamıştı. Pazar günü ise Trump rotayı değiştirerek muafiyetin geçici olduğunu ve sektör için ayrı bir tarife rejimi oluşturulacağını söyledi.

Çin liderinin turu pazartesi günü dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri ve gelişmekte olan bir üretim merkezi olan Vietnam’da başlıyor. Salı günü ise Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin bu yılki başkanı Malezya ve Kamboçya’ya gidecek.

Xi ayrıca, ABD gümrük vergilerini aşmak için Çin mallarının kendi ülkeleri üzerinden aktarılmasını engelleme baskısı altındaki Güneydoğu Asyalı liderleri ikna etmeye çalışacak.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent bu hafta Vietnam Başbakan Yardımcısı Ho Duc Phoc ile bir araya geldi ve resmi ticaret görüşmelerine başlama konusunda anlaştı.

Bu arada İspanya Başbakanı Pedro Sánchez cuma günü Pekin’de Xi ile bir araya geldi ve AB liderleri temmuz sonunda bir zirve için Çin’e gitmeyi planlıyor. Xi, Sánchez’e zorlu bir ticaret savaşının ortasında Avrupa ülkesiyle bağlarını derinleştirmeye istekli olduğunu söyledi ve dünyanın “yüzyılda görülmemiş hızlı değişimlerden geçtiği” uyarısını tekrarladı.

Ekonomistler, ABD’nin bu ay açıkladığı gümrük vergilerinin Güneydoğu Asya ülkeleri üzerinde zarar verici bir etkisi olacağı uyarısında bulundu. Yüzde 46’lık bir oranla karşı karşıya olan Vietnam, ihracatının yaklaşık üçte birini ABD’ye yaptığı için en çok etkilenecek ülkeler arasında yer alacak.

Singapur bankası OCBC, gümrük vergisi açıklamasının ardından Vietnam için 2025 GSYH büyüme tahminini yüzde 6,2’den yüzde 5’e düşürdü, ancak Hanoi yüzde 8 büyüme hedefini korudu.

Singapur Dışişleri Bakanı geçen hafta Financial Times‘a verdiği bir mülakatta, küresel ticaret sisteminin sarsılmasının “küçük ülkeler için çok düşmanca” olabileceğini ve bu ülkelerin “dışarıda kalma” riskiyle karşı karşıya kalabileceğini söyledi.

Pekin yönetimi Güneydoğu Asya’da güçlü ekonomik ve ticari ilişkiler kurmak için yıllarını harcadı ve Güney Çin Denizi’ndeki toprak anlaşmazlıkları kötüleşirken bile altyapıya milyarlarca dolar yatırım yaptı.

Singapur’daki S Rajaratnam Uluslararası Çalışmalar Okulu’nda Çin uzmanı olan James Char, Trump’ın ticaret politikalarının yol açtığı belirsizliğin Pekin için “bölge ülkeleri için güvenilir bir ortak olma iddiasını ortaya koyma” fırsatı yarattığını söyledi.