Çin’in DeepSeek’i ABD’nin yapay zeka liderliğine gölge düşürdü

Çinli yapay zeka start-up’ı DeepSeek’in ilerlemeleri, ABD’nin çiplere milyarlarca dolar harcayarak yapay zeka alanındaki liderliğini sürdürüp sürdüremeyeceği konusunda şüphe uyandırınca teknoloji hisseleri pazartesi günü keskin bir düşüş yaşadı.

DeepSeek, şirketin geçen hafta ABD’li rakipleri OpenAI ve Meta’nınkilerle karşılaştırılabilir bir performans gösteren en son büyük dil yapay zeka modelini yayınlamasından bu yana yatırımcıların artan ilgisini çekti.

Start-up, ABD’li rakiplerinden çok daha az sayıda Nvidia çipi kullanarak eğitim modellerinde ilerleme kaydettiğini iddia ediyor ve Silikon Vadisi’nin gelecekte yapay zeka ile ilgili donanım alımları ve olası yatırım getirisi konusunda soru işaretleri yaratıyor.

Apple Store’da ChatGPT’yi geçti

Çinli şirketin OpenAI’nin ChatGPT’sine rakip olan sohbet robotu, hafta sonu ABD’de Apple’ın App Store indirme listesinde zirveye tırmandı.

Yapay zeka devriminin en büyük kazananlarından biri olan çip üreticisi Nvidia’nın hisseleri piyasa öncesi işlemlerde yüzde 9 düştü; Microsoft ve Meta yüzde 4 değer kaybetti. Hisse senedi vadeli işlemleri, teknoloji ağırlıklı Nasdaq’ta yüzde 3,6’lık bir düşüşe işaret ederken, S&P 500 endeksi yüzde 2,2 düşmeye hazırlanıyordu.

Hollandalı çip ekipmanı üreticisi ASML erken işlemlerde yüzde 9,7 düşerek Stoxx Europe 600 teknoloji endeksindeki yüzde 4,8’lik düşüşe öncülük etti.

Tokyo merkezli bir fon yöneticisi pazartesi günü yaşanan satışla ilgili olarak “Bu kesinlikle DeepSeek,” dedi ve yatırımcıların yapay zeka için yapılan donanım harcamalarının mevcut tahminlerden çok daha düşük olup olmayacağını hızla değerlendirdiklerini sözlerine ekledi.

Bu yıl toplam 280 milyar dolara ulaşmasını bekleyen UBS’ye göre, büyük sermayeli ABD teknoloji şirketleri tarafından yapılan yapay zeka yatırımı geçen yıl 224 milyar dolara ulaştı. OpenAI ve SoftBank geçtiğimiz hafta yapay zeka  altyapısına önümüzdeki dört yıl içinde 500 milyar dolar yatırım yapmayı planladıklarını duyurdu.

Yapay zeka altyapısı için elektrik donanımı sağlayan Siemens Energy’nin hisseleri yüzde 19 düştü. Schneider Electric yüzde 8,7 değer kaybetti.

Pictet Asset Management’ın baş stratejisti Luca Paolini, “Bu durum, fikir birliği olan ve tartışılmaz bir liderlik varsayımına dayanan her ticaret gibi yapay zeka ticaretinin de hala ne kadar savunmasız olduğunu gösteriyor,” dedi.

Tokyo’da, Japon çip şirketleri Disco ve Nvidia’nın ortaklarından Advantest sırasıyla yüzde 1,8 ve yüzde 8,6 değer kaybetti. Çin’in önde gelen çip üreticisi SMIC yüzde 8,4 geriledi.

Veri merkezleri için tel kablolar üreten Furukawa Electric, kasım ayından bu yana özellikle keskin kazançlar elde etmişti, ancak hisseleri pazartesi günü yüzde 11,3’ten fazla düşerek Nikkei 225 gösterge tablosundaki en büyük düşüşü yaşadı.

‘Yapay zekanın Sputnik anı’

Serbest yatırım fonu yöneticisi Liang Wenfeng tarafından kurulan DeepSeek, geçtiğimiz hafta otomatik olarak öğrenebilen ve kendini geliştirebilen büyük bir dil modelinin nasıl oluşturulacağını açıklayan ayrıntılı bir makale yayınladı.

Risk sermayesi yatırımcısı Marc Andreessen X’te “DeepSeek R1, yapay zekanın Sputnik anıdır” diye yazdı ve Sovyetler Birliği’nin yörüngeye ilk uyduyu yerleştirme başarısının ABD’ye yaptığı uyandırma çağrısıyla bir karşılaştırma yaptı.

Barclays’in gelişmekte olan piyasalar makro ve döviz stratejisi Asya başkanı Mitul Kotecha, “Teknoloji şirketlerine yönelik bu gümrük vergileri ve yatırım kısıtlamaları uygulanırken bile Çin’in boş durmadığı gerçeği biraz olsun ortaya çıkıyor gibi görünüyor” dedi.

‘Olumlu sonuçları olacak’

Bazı analistler piyasa tepkisinin abartılı olduğu ve DeepSeek’in ilerlemelerinin nihayetinde Nvidia gibi yapay zeka çip üreticileri için olumlu olacağı konusunda uyarıda bulundu.

Çip danışmanlık şirketi SemiAnalysis’in baş analisti Dylan Patel, yapay zeka modellerini eğitme ve çalıştırma maliyetlerinin düşürülmesinin uzun vadede işletmelerin ve tüketicilerin yapay zeka uygulamalarını benimsemesini daha kolay ve ucuz hale getireceğini söyledi.

Patel, “Eğitim ve çıkarım verimliliğindeki gelişmeler, YZ’nin daha da ölçeklenmesini ve yaygınlaşmasını sağlıyor” dedi. “Bu olgu, Moore Yasası’nın her iki yılda bir maliyeti yarıya indirdiği ve sektörün büyümeye ve çiplere daha fazla yetenek eklemeye devam ettiği yarı iletken endüstrisinde onlarca yıldır meydana geldi.”

Daha geniş CSI 300 endeksi yüzde 0,4 düşüşle kapanmasına rağmen, DeepSeek’in yarattığı heyecanla bazı Çin teknoloji hisseleri bugün yükseldi. Hong Kong’da Baidu yüzde 4, Alibaba ise yüzde 3 artışla kapandı.

BNP Paribas Çin Çoklu Varlık Yatırımları Başkanı Wei Li, “Teknoloji bugün yükseldi ve Çin’de genel hava oldukça olumlu” dedi.