Hindistan’ın Çin fabrikalarına rakip olacak 23 milyar dolarlık planı rafa kalktı

Dört hükümet yetkilisine göre Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin hükümeti, ABD’nin desteğiyle firmaları Çin’den uzaklaştırma çabasını başlattıktan sadece dört yıl sonra, yerli üretimi teşvik etmek için 23 milyar dolarlık bir programı askıya almaya karar verdi.

Reuters’a konuşan yetkililerden ikisi, programın 14 pilot sektörün ötesine genişletilmeyeceğini ve bazı katılımcı firmalardan gelen taleplere rağmen üretim sürelerinin uzatılmayacağını söyledi.

Kamu kayıtlarına göre, aralarında Apple tedarikçisi Foxconn ve Hint holding Reliance Industries’in de bulunduğu yaklaşık 750 şirket Üretim Bağlantılı Girişim programına kaydoldu.

Firmalara, bireysel üretim hedeflerini ve son teslim tarihlerini tutturmaları halinde nakit ödeme sözü verildi. Amaç 2025 yılına kadar imalatın ekonomideki payını %25’e çıkarmaktı.

Bunun yerine, Reuters tarafından görülen hükümet belgeleri ve yazışmalara göre, programa katılan birçok firma üretime başlamayı başaramazken, üretim hedeflerine ulaşan diğerleri Hindistan’ın sübvansiyonları ödemekte yavaş davrandığını gördü.

Ticaret bakanlığı tarafından derlenen programın tarihsiz bir analizine göre, Ekim 2024 itibariyle katılımcı firmalar program kapsamında 151,93 milyar dolar değerinde mal üretti ya da Delhi’nin belirlediği hedefin %37’sini gerçekleştirdi. Belgede Hindistan’ın sadece 1.73 milyar dolar ya da tahsis edilen fonların %8’inden daha az teşvik verdiği belirtildi.

Hükümetin planı uzatmama kararına ilişkin haberler ve ödemelerdeki gecikmeye ilişkin ayrıntılar ilk kez Reuters tarafından bildirildi.

Modi’nin ofisi ve programı denetleyen ticaret bakanlığı yorum taleplerine yanıt vermedi. Planın uygulamaya konmasından bu yana imalat sanayinin ekonomi içindeki payı %15,4’ten %14,3’e geriledi.

Şu anda Hindistan’da binlerce taşeron işçi çalıştıran Foxconn ve Reliance yorum taleplerini geri çevirmedi.

İki hükümet yetkilisi Reuters’e programın sona ermesinin Delhi’nin üretim hedeflerinden vazgeçtiği anlamına gelmediğini ve alternatiflerin planlandığını söyledi.

Hükümet geçen yıl programın özellikle ilaç ve cep telefonu üretiminde patlama yaratan etkisini savunmuştu. Nisan ve Ekim 2024 arasında ödenen yaklaşık 620 milyon dolarlık teşvikin %94’ü bu iki sektöre yönlendirildi.

Analize göre, bazı durumlarda, sübvansiyon başvurusunda bulunan bazı gıda sektörü şirketlerine, “yatırım eşiklerine uyulmaması” ve şirketlerin “öngörülen asgari büyümeye ulaşamaması” gibi faktörler nedeniyle teşvik verilmedi. Belgede ayrıntılara yer verilmezken, sektördeki üretimin hedefleri aştığı belirtildi.

Fırsat kaçtı

Adının açıklanmaması koşuluyla Reuters’a konuşan Hint yetkililerden biri, aşırı bürokrasi ve bürokratik ihtiyatın programın etkinliğini engellemeye devam ettiğini söyledi.

Bir başka yetkili ise Hindistan’ın alternatif olarak, tesis kurmak için yapılan yatırımları kısmen geri ödeyerek belirli sektörleri desteklemeyi düşündüğünü, bu sayede firmaların üretim ve satış için beklemek yerine maliyetlerini daha hızlı geri kazanabileceklerini söyledi.

Delhi merkezli Sosyal Kalkınma Konseyi adlı düşünce kuruluşundan ticaret uzmanı Biswajit Dhar, ülkenin bu fırsatı kaçırmış olabileceğini söyledi.

Teşvik programının “imalat sektörümüzü canlandırmak için sahip olduğumuz muhtemelen son şans” olduğunu vurgulayan Dhar, “Eğer bu tür bir mega program başarısız olursa, herhangi bir şeyin başarılı olacağına dair bir beklentiniz var mı?” diye sordu.

ABD desteği boşa düştü

Üretimin durması, Hindistan’ın Delhi’nin korumacı politikalarını eleştiren ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşını atlatmaya çalıştığı bir döneme denk geldi.

Dhar, Trump’ın Hindistan gibi ABD ile ticaret fazlası veren ülkelere yönelik karşılıklı gümrük vergisi tehdidinin, ihracat sektörünün giderek daha fazla zorlandığı anlamına geldiğini söyledi. “Bir miktar tarife koruması vardı… ve bunların hepsi kesilecek.”

Program ilk başta ABD’nin desteğiyle, on yıllardır dünyanın fabrika üssü olan Çin’in sıfır-COVID politikası nedeniyle üretimini sürdürmekte zorlandığı bir dönemde başlatılmıştı.

ABD giderek daha iddialı hale gelen Pekin’e olan ekonomik bağımlılığını azaltmaya çalışırken, birçok çokuluslu şirketi üretim hatlarını çeşitlendirmeye ve tedarik zincirlerini farklılaştırmaya zorladı

Büyük genç nüfusu, düşük maliyetleri ve Batı’ya nispeten dost olduğu düşünülen hükümetiyle Hindistan bu durumdan faydalanacak gibi görünüyordu.

Hindistan son yıllarda ilaç ve cep telefonu üretiminde küresel bir lider haline geldi.

Hükümet verilerine göre, ülke 2023-24 mali yılında 2020-21’e kıyasla %63 artışla 49 milyar dolar değerinde cep telefonu üretti. Apple gibi sektör liderleri, düşük maliyetli modellerle başladıkları üretimde artık en yeni ve sofistike cep telefonlarını Hindistan’da üretmeyi de hedefliyor.

Benzer şekilde, ilaç ihracatı da on yıl öncesine kıyasla 2023-24 döneminde neredeyse iki katına çıkarak 27,85 milyar dolara ulaştı.

Ancak bu başarı çelik, tekstil ve güneş paneli üretimini içeren diğer sektörlerde tekrarlanmadı. Hindistan bu alanların çoğunda Çin gibi rakiplerin şiddetli rekabetiyle karşı karşıya. Uzmanlara göre, Hindistan’ın şu an için bu üretimi gerçekleştirebilecek yeterli sistemsel ve teknik altyapısı ve yetişmiş insan gücü mevcut değil ve bu süreç on yıllar alabilir.