İsrail’in hazırladığı ve ABD Başkanı Joe Biden’ın dünyaya açıkladığı 3 aşamalı ateşkes anlaşmasına destek tasarısı BMGK’de kabul edildi. Hamas, esir takası ve ateşkes anlaşmasının maddelerin uygulanması konusunda aracılarla işbirliğine hazır olduklarını belirtirken İsrail ise öneriyi hazırlayan taraf olmasına rağmen “tüm hedeflerine ulaşmadan” Gazze’deki saldırılarını bitirmeyi kabul etmeyeceğinde ısrar ediyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK), ABD Başkanı Joe Biden’ın açıkladığı ve ilk aşamasında Gazze’de hemen ateşkes öngören 3 aşamalı teklife destek talep edilen karar tasarısı kabul edildi.
15 üyeli BMGK’de yapılan oylamada, ABD’nin sunduğu karar tasarısı 14 “evet” oyu alırken, Rusya “çekimser” oy kullandı.
Kabul edilen kararda, Mısır, ABD ve Katar tarafından yürütülen diplomatik çabalara işaret edilirken, 31 Mayıs’ta Biden’ın sunduğu 3 aşamalı teklif memnuniyetle karşılandı.
İsrail’in, Biden’ın teklifini kabul ettiği belirtilen kararda, Hamas’a da teklifi kabul etme ve uygulama çağrısı yapıldı.
Kararda, böylelikle 3 aşamalı teklif uyarınca; ilk aşamada hemen ateşkes, kadın, yaşlı ve yaralı esirlerin serbest bırakılması, Filistinli esirlerin takas edilmesi, İsrail güçlerinin Gazze’de nüfus bulunan yerlerden çekilmesi, insani yardımın artması, temel hizmetlerin yeniden inşası, Filistinli sivillerin Gazze’nin kuzeyi dahil tüm şerit genelinde evlerine dönmesinin ve uluslararası toplumun gerekli konut katkısı yapmasının sağlanacağı kaydedildi.
Tarafların anlaşmasının ardından ikinci aşamada, krizin nihai olarak sonlandırılması için geri kalan esirlerin tümünün serbest bırakılması talep edilen kararda, İsrail’in tüm Gazze’den çekilmesi istendi.
Kararda, üçüncü aşamada, Gazze için birkaç yıla yayılan yeniden inşa planının başlatılacağı belirtilirken, ölen esirlerin de cesetlerinin teslim edilmesi öngörüldü.
İlk aşama için müzakerelerin 6 haftadan fazla sürmesi halinde ateşkesin müzakereler bitene kadar devam edeceği kaydedilen kararda, tarafların anlaşma hükümlerine uymasının önemi vurgulanarak, BMGK ve BM üyelerinden destek istendi.
Kararda, iki devletli çözüme destek verilirken, Gazze Şeridi ve Batı Şeria’nın Filistin Yönetimi altında birleşmesinin önemine işaret edildi.
“Tampon bölge”ye karşı çıkan ifade çıkarıldı
ABD’nin müzakerelere açtığı ilk karar tasarısında, İsrail güçlerinin, Gazze’de nüfus bulunan yerlerden çekilmesi desteklenirken, Gazze’de “tampon bölge” oluşturulmasına karşı çıkılmıştı. Oylamaya sunulan son metinde, “tampon bölge”ye karşı çıkılan ifadenin silinmiş olması ise dikkati çekti.
Diğer taraftan karar metnine, Biden’ın teklifinin yazılı olarak eklenmemesi tepki çeken hususlar arasında yer aldı.
ABD, 7 Ekim’in ardından farklı BMGK üyelerinin sunduğu Gazze’de ateşkes talep edilen birçok karar tasarısını veto etmişti.
Biden’ın ateşkes önerisi
ABD Başkanı Biden, 31 Mayıs’ta Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında, İsrail’in Gazze’deki ateşkes ve esirlerle ilgili yeni bir öneride bulunduğunu duyurmuştu.
Biden, İsrail’in 3 aşamadan oluşan yeni ateşkes önerisi sunduğunu ve ilk aşamada 6 haftalık ateşkes sürecinde İsrail’in Gazze’deki yerleşim yerlerinden çekilmeyi ve tarafların elindeki esirlerin bir bölümünün serbest bırakılmasını öngördüğünü bildirmişti.
İlk aşamada, “İsrail güçlerinin Gazze’deki yerleşim yerlerinden tam olarak geri çekileceğini” açıklayan Biden, aynı süreçte öncelikle yaşlıların ve kadınların bulunduğu esirlerin serbest bırakılmasının ve Gazze’ye insani yardımların artmasının öngörüldüğünü ifade etmişti.
İsrail’in Gazze’den çekileceğini (ilk aşamadaki), geçici ateşkesin kalıcı olarak çatışmaların sonlandırılmasına dönüşeceğini, ikinci aşamada tarafların tüm başlıklarda anlaşmaya varması ve ateşkesin kalıcı hale gelmesi durumunda ise üçüncü aşamaya geçileceğini söylemişti. Bu aşamada da Gazze’nin yeniden inşa sürecinin gündeme geleceğini belirtmişti.
Hamas: İşbirliğine hazırız
BMGK kararı sonrası Hamas’tan yapılan açıklamada, “BMGK kararında yer alan kalıcı ateşkes, Gazze’den tamamen çekilme, esir takası, Gazze Şeridi’nin yeniden inşası ve yerinden edilenlerin geri dönüşü maddelerinin memnuniyetle karşılandığı” kaydedildi.
Açıklamada, Hamas’ın, Filistin halkı ve direnişinin talepleriyle uyumlu bu ilkelerin uygulanmasına ilişkin dolaylı müzakerelere girmek üzere aracılarla işbirliğine hazır olduğu bildirildi. Açıklamada ayrıca, Hamas’ın, başta İsrail’in yenilgiye uğratılması, Filistinlilerin yurtlarına geri dönüşü ve kendi kaderini tayin hakkı olan tam egemenlik ile başkenti Kudüs olan tam bağımsız Filistin devletinin kurulması dahil, ulusal haklarını elde etmek için halkın tümüyle birlikte verdiği mücadeleye devam edeceği vurgulandı.
Anlaşma metnini yayınladı
Öte yandan İsrail’de yayın kapan Kanal 12, BMGK’de destek olarak kabul edilen İsrail’in Hamas’a önerdiği ve Biden’ın açıkladığı rehine ve ateşkes anlaşmasının belgesini yayınladı. Bazı bölümlerini alıntılayan habere göre anlaşma İsrail’in tüm rehineler serbest bırakılmadan önce bile Gazze’deki savaşı sona erdirme taahhüdünü içeriyor.
Habere göre, Netanyahu’nun ısrarla belirttiğinin aksine, söz konusu dört sayfalık belge Hamas’ın Gazze’de bir yönetim gücü olarak ortadan kaldırılmasını öngörmüyor ve İsrail’in tüm rehineler serbest bırakılmadan önce savaşı sona erdirme taahhüdünü içeriyor.
Teklifin 15. maddesi, anlaşmanın ikinci aşamasında, ilan edilen “sürdürülebilir bir sükunetin yeniden tesis edilmesini (askeri çatışmaların kalıcı olarak durdurulması) ve bunun rehine ve tutukluların takasından önce başlatılmasını…” öngörüyor.
İsrail Başbakanlığından yapılan açıklamada, Kanal 12 televizyonunun haberinin “eksik ve kamuoyunu yanıltıcı olduğu” iddia edildi. Açıklamada, İsrail’in “tüm hedeflerine ulaşmadan” Gazze’deki saldırılarını bitirmeyi kabul ettiği iddiasının “tamamen yalan olduğu” ifade edildi.
İsrail’in önerisi mayıs ayı sonunda ABD Başkanı Joe Biden tarafından açıklanmıştı. Biden’ın açıklaması İsrail’in Hamas’ın temel taleplerinden biri olan çatışmaları sona erdirmeyi kabul ettiğini ortaya koymasına rağmen Netanyahu bunu inkâr etmeye devam etti.
Kanal 12’nin haberinde “Gazze’de İsrail tarafı ile Filistin tarafı arasında rehine ve tutukluların takası ve sürdürülebilir sükûnetin yeniden tesis edilmesine ilişkin bir anlaşmanın genel ilkeleri” başlıklı belgenin 18 maddeden oluştuğu, anlaşmanın üç aşamasını belirlediği ve Hamas’ın henüz resmi olarak yanıt vermediği İsrail’in önerilerinin içeriğine ilişkin bugüne kadarki en ayrıntılı resmi sunduğu belirtildi.
