Asya
Pakistan otoyoluna saldırı Kuşak Yol’un kilit bağlantısı için endişe verici

Pakistan’ın kuzeyinde, Çin sınırına yakın dağlık Gilgit-Baltistan bölgesinde meydana gelen bir militan saldırısı, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi açısından hayati önem taşıyan otoyolda güvenlik endişelerini yeniden alevlendirdi.
Hafta sonu Karakoram Otoyolu üzerinde seyahat eden bir yolcu otobüsü, sınıra 400 kilometreden daha az mesafedeki Chilas kasabası yakınlarında silahlı saldırıya uğradı. İkisi Pakistan Ordusu askeri olmak üzere en az 10 kişi öldü, 20’den fazla kişi de yaralandı.
Kaynağı belli olmayan saldırı, Pakistan Talibanı’ndan Belucistan eyaletindeki ayrılıkçılara kadar sayısız grubun dahil olduğu militan faaliyetlerin ülkede arttığı bir dönemde gerçekleşti.
Ancak uzmanlar otoyolun hedef alınmasını, Pakistan’ın Çin’le olan bağlarının temel taşı olarak görülen Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) göz önüne alındığında endişe verici buluyor.
İslamabad yakınlarındaki Hassan Abdal kasabasından sınıra kadar 806 km boyunca uzanan yol, Çin’in desteğiyle inşa edildi ve 1986 yılında trafiğe açıldı. Yakın zamanda komşular, Pekin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin (KYG) 50 milyar dolarlık Pakistan bileşeni olan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru kapsamında otoyolda iyileştirmeler yaptı.
Ekim ayında Pakistan’ın geçici Başbakanı Anwaar ul-Haq Kakar Çin’i ziyaret ettiğinde Karakoram’ı “her türlü hava koşuluna uygun bir yol haline getirme” planlarını açıkladı. Şu anda yol, yoğun kar nedeniyle aralık-nisan ayları arasında kapalı.
CPEC’in en önemli düğüm noktası
Uzmanlar otoyolun Çin’i Belucistan’daki kilit güney KYG limanı Gwadar’a bağlama planları için elzem olduğunu söylüyor.
Avustralya’daki Macquarie Üniversitesi Güvenlik Çalışmaları ve Kriminoloji Bölümü’nde terörle mücadele uzmanı olan Khuram Iqbal Nikkei Asia’ya verdiği demeçte Karakoram Otoyolu’nun “iddialı CPEC [projesinin] en önemli düğümünü oluşturduğunu” söyledi.
Ancak hafta sonu gerçekleşen saldırı, Beluç ayrılıkçıların hükümetin ekonomik hedeflerini sabote etmek amacıyla yıllardır Çin’in çıkarlarını hedef aldığı kuzeyden güneye yol boyunca gizlenen tehditleri bir kez daha gözler önüne serdi.
Pakistan’da terör konusunda uzmanlaşmış bağımsız bir analist olan Fakhar Kakakhel, bu yıl yayınlanan bir kitabında G2G olarak adlandırdığı Gwadar-Gilgit güzergahının CPEC’in başarısı için kritik öneme sahip olduğunu ancak Çin’in tüm faydalarına erişimini engellemek isteyen militanlar tarafından rahatsız edildiğini söylüyor.
Kakakhel, “[Gilgit] bölgesindeki militanlık Çin’in Pakistan’daki çıkarlarını kesinlikle etkileyecektir” dedi.
Yaklaşık 1,5 milyon nüfusa sahip Gilgit-Baltistan, başlangıçta Pakistan yönetimindeki Keşmir’in bir parçasıydı. Bir vilayet olmamasına rağmen 2009 yılında yarı özerklik tanındı ve bir başbakan atandı. Kakakhel, bölgedeki Çin çıkarlarına yönelik tehditlerin ciddi olduğunu söyledi ve “Afganistan’dan gelen militanlar, Gilgit-Baltistan bölgesi ile sınırı paylaşan Pakistan’ın kuzeyindeki Çitral’e sızmaya çalıştı” diye ekledi.
Çin’e yönelik 31 saldırı gerçekleşti
Nikkei’ye konuşan Macquarie Üniversitesi’nde terörle mücadele uzmanı olan Iqbal, Pakistan genelinde Çin çıkarlarına ve personeline yönelik 31 silahlı saldırı saydı. İkbal, “Çin, ABD de dahil olmak üzere diğer tüm ülkelere kıyasla Pakistan’da en fazla saldırıya maruz kalan ülke oldu” dedi.
Otoyol boyunca yaşanan saldırıların Çin’in CPEC’ten geri adım atmasına neden olduğunu ve Pekin’in “Pakistan’dan güvenlik garantisi almadan” projeyi genişletme ihtimalinin azaldığını da sözlerine ekledi.
Pakistan, Pekin’in talebi üzerine ülkede çalışan Çinliler için güvenlik önlemlerini ancak geçen ay genişletti. Ancak otobüs saldırısı, güvenliği garanti etmenin zorluğunu istenmeyen bir şekilde hatırlattı.
Ölümcül silahlı saldırı güzergah boyunca seyahati sekteye uğrattı. Karakoram Otoyolu üzerinde seyahat eden yolcu otobüslerinin sahipleri seferleri askıya aldı. Gilgit-Baltistan hükümeti, bu tür otobüslerin Chilas’ı sadece gündüz saatlerinde ve sadece güvenlik eskortlu konvoylar halinde geçmelerine izin verileceğini duyurdu.
Nikkei ile isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan İslamabad merkezli bir güvenlik yetkilisi ise, Karakoram Otoyolu’na yönelik doğrudan bir tehdit olmadığını savundu. Yetkili, “Düşman güçler her zaman mezhepsel huzursuzluğu [körüklemeyi] amaçlayan bu tür olayları istismar etmeye ve geçmişte başarıyla engellenen CPEC ile ilişkilendirmeye çalışmışlardır” dedi.
Ancak uzmanlar Gilgit-Baltistan bölgesindeki mezhepsel gerginliklerin uzun vadede Çin’in çıkarları için sorun yaratacağını düşünüyor.
Asya
Hindistan ve Pakistan ateşkes ilan etti

Hindistan ve Pakistan ateşkes ilan etti.
ABD, cumartesi günü iki Güney Asya ülkesi Hindistan ve Pakistan’ın şiddetli çatışmaları sona erdirmek için ateşkes üzerinde anlaştıklarını açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda anlaşmanın kendisinin eseri olduğunu iddia etti.
Trump, sosyal medya platformu Truth Social’da “ABD’nin arabuluculuğunda geçen uzun bir gecenin ardından, Hindistan ve Pakistan’ın TAM VE DERHAL ATEŞKES üzerinde anlaştığını duyurmaktan memnuniyet duyuyorum” diye yazdı. “Her iki ülkeye de sağduyu ve büyük zekâlarını kullandıkları için tebrikler. Bu konuya gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederiz!” ifadelerini kullandı.
Pakistan, Trump’ın açıklamasını doğrulayan ilk ülke oldu. Pakistan Dışişleri Bakanı Ishaq Dar, sosyal medya hesabında iki ülkenin “derhal yürürlüğe girecek bir ateşkes üzerinde anlaştığını” yazdı.
“Pakistan, egemenliği ve toprak bütünlüğünden ödün vermeden her zaman bölgede barış ve güvenlik için çaba göstermiştir!” diye yazdı.
Hindistan da, son günlerde iki ülkenin birbirine füze attığı hava savaşını durdurmayı kabul ettiğini açıkladı.
Başkent Yeni Delhi’de gazetecilere dağıtılan bir mesajda, bir hükümet yetkilisi “Hindistan ve Pakistan arasındaki ateşkes ve askeri eylemlerin durdurulması iki ülke arasında kararlaştırıldı” dedi.
Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar da X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, Hindistan ve Pakistan’ın çatışmaların ve askeri operasyonların durdurulması konusunda anlaşmaya vardığını bildirdi.
Keşmir bölgesinde egemenlik iddia eden iki komşu ülke arasındaki çatışma, 22 Nisan‘da Hindistan’ın kontrolündeki Keşmir’in turistik bölgesi Pahalgam’da silahlı kişilerce 25 Hint ve bir Nepal vatandaşının öldürülmesiyle tırmanmıştı. Hindistan Başbakanı Modi, saldırıdan Pakistan’ı sorumlu tutarken, Pakistan iddiaları reddetmişti.
Asya
Vietnam, altyapı ve teknoloji için 20 milyar dolarlık kredi paketi planlıyor

Vietnam, ekonomik büyümeyi canlandırmak amacıyla altyapı ve teknoloji projelerini finanse etmek için 21 bankanın katılımıyla 500 trilyon dong (yaklaşık 20 milyar dolar) tutarında bir kredi paketi planlıyor. Bu finansman hamlesi, ülke için tarihsel olarak alışılmadık bir adım olarak değerlendiriliyor.
Güneydoğu Asya ülkesi, en büyük ihracat pazarı olan ABD’nin başlattığı ticaret savaşının olası zararlarına rağmen, 2024’te %7,1’den bu yıl %8 civarında ekonomik büyüme hedefliyor. Bu, iki yılın en yüksek rakamı.
Ülkenin en büyük dört ticari bankası olan Vietcombank, VietinBank, BIDV ve Agribank, altyapı ve teknoloji projelerinin genişletilmesi için her biri 60 trilyon dong değerinde kredi sağlamayı taahhüt etti. Diğer 12 banka her biri 20 trilyon dong, beş banka ise her biri 4 trilyon dong taahhüt etti.
Vietnam Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Dao Minh Tu, kredilerin faiz oranının ortalama piyasa faiz oranından (nisan ortası itibarıyla yaklaşık %6) en az %1 daha düşük olacağını ve tercihli faiz oranının en az 2 yıl süreyle geçerli olacağını söyledi.
Tu salı günü yaptığı açıklamada, “Mayıs ayında, Merkez Bankası ve ticari bankalar hazırlıklarını hızlandırmaya devam edecek ve hükümetin talimatına göre kredi paketini kısa sürede uygulamaya koyacak” dedi.
Ancak, kredi paketinin uygulanabilirliği hala şüpheli. Tu, bankaların tercihli kredilere uygun projeler için net kriterlere ihtiyaç duyduğunu, ancak bunun bilim ve teknoloji gibi yeni alanlarda zor olduğunu söyledi. Öte yandan, altyapı projeleri uzun vadeli kredilere ihtiyaç duyarken, Vietnam bankalarının sahip olduğu sermaye büyük ölçüde kısa vadeli olduğundan, likidite riski endişeleri artıyor.
Vietnam’ın büyüme modeli, büyük ölçüde ihracata ve imalata dayanmaktadır. Her ikisi de, kuzey komşusu Çin’in dışında bir bölgesel imalat merkezi haline gelen ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırımlardan yararlanmaktadır.
Ancak nisan ayında ABD Başkanı Trump, Vietnam’dan gelen mallara %46’lık bir gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Bu, dünyadaki en yüksek gümrük vergilerinden biri. Trump yönetimi, Vietnam’ın ABD’ye ihraç edilen Çin mallarının aktarma noktası olduğunu iddia etti.
ABD ile ticaret anlaşması müzakereleri sürerken, Vietnam hükümeti altyapı ve teknoloji yatırımları da dahil olmak üzere iç büyüme motorlarını desteklemeye çalışıyor.
Pazartesi günü Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh, hükümetin bu yıl daha fazla kamu yatırımı yapacağını söyledi. Ayrıca, yaklaşık 235 milyar dolarlık projenin yasal sorunlar nedeniyle askıya alındığını ve bu sorunların çözülmesi halinde büyümeye katkı sağlayacağını belirtti.
Son aylarda Vietnam, köprüler, demiryolları, havaalanları, otoyollar ve limanlar dahil olmak üzere bir dizi altyapı projesini onaylayarak, büyüme hedefine ulaşmak ve daha fazla yabancı yatırım çekmek için altyapıyı iyileştirmek suretiyle bir taşla iki kuş vurdu.
Vietnam’ın en büyük holdinglerinden biri olan Vingroup, altyapıyı bir sonraki ana faaliyet alanı olarak belirledi ve yüksek hızlı demiryolları ve muhtemelen limanlar inşa etmeyi hedefliyor.
Ülke, yapay zeka ve yarı iletkenlere odaklanarak, teknoloji ve bilimi sonraki büyümenin ana itici güçlerinden biri olarak belirledi. Hükümet, devlet bütçesinin en az %3’ünü bilim ve teknolojiye ayırmayı hedefliyor.
Asya
Çin, gümrük vergilerine rağmen nisan ayında ihracatında %8 artış kaydetti

Çin’in ihracat büyümesi nisan ayında direnç gösterdi ve ABD ile ticaret savaşının etkilerinin hissedilmeye başlayacağına dair beklentileri boşa çıkardı. Çin gümrük idaresinin cuma günü açıkladığı istatistiklere göre, ihracat bir önceki yıla göre dolar bazında yüzde 8,1 arttı.
Bu artış, mart ayında kaydedilen %12,4’lük artışın altında kaldı. Ancak gümrük idaresinin cuma günü açıkladığı verilere göre, bu artış Reuters’ın ekonomistlerle yaptığı ankette öngörülen %1,9’luk artışın çok üzerinde gerçekleşti.
İthalat ise geçen ay %0,2 daralarak üst üste üçüncü ay düşüş kaydetti.
Geçen ay ABD’ye yapılan ihracat %21 düşerken, ABD’den yapılan ithalat %13,8 azaldı.
Çin’in en büyük ticaret ortakları olan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ve Avrupa Birliği’ne yaptığı ihracat ise sırasıyla %20,8 ve %8,3 arttı.
Rakamlar, Washington ve Pekin’in ticaret savaşına girmesinin ardından açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump geçen ay Çin’den ithal edilen çoğu ürüne %145’e varan gümrük vergisi artışını uyguladı ve ülkeden gelen küçük değerdeki paketlere bile yeni vergiler getireceğini söyledi. Pekin ise %125’lik gümrük vergisiyle karşılık verdi.
İki ülke cumartesi günü Cenevre’de ticaret görüşmelerine başlayacak. ABD’yi Hazine Bakanı Scott Bessent ve Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer temsil ederken, Çin’in heyetine en üst düzey ekonomi yetkilisi olan Başbakan Yardımcısı He Lifeng başkanlık edecek.
Bu, Çin Başkan Yardımcısı Han Zheng’in Trump’ın göreve başlama törenine katıldığı ocak ayından bu yana iki tarafın ilk üst düzey görüşmesi olacak. Bessent, ticaret savaşının “sürdürülebilir olmadığını” söyledi.
-
Görüş1 hafta önce
Hindistan ve Pakistan savaşır mı?
-
Görüş2 hafta önce
ABD, Ukrayna’ya ihanet etti
-
Dünya Basını2 hafta önce
Jeffrey Sachs: ABD’nin Asya’daki askeri üslerini kapatın
-
Rusya4 gün önce
Rusya’da havaalanlarında toplu uçuş ertelemeleri
-
Dünya Basını2 hafta önce
Bender Abbas patlaması: Sabotaj mı kaza mı?
-
Dünya Basını2 hafta önce
The Ekonomist: Afrika’dan Göç Dünyayı Değiştirecek
-
Görüş4 gün önce
Kim kazandı?
-
Dünya Basını2 hafta önce
ABD’nin eski Asya çarı Kurt Campbell: Çin’le hesapsız bir çatışmaya girmekten kaçınılmalı