Polonya’nın yeni başbakanı Donald Tusk, geçen haftalarda hapse giren eski iktidar partisi Hukuk ve Adalet (PiS) üyesi iki siyasetçinin ikinci kez cumhurbaşkanlığı affıyle serbest kalmalarına rağmen yeniden yargılanabilecekleri uyarısında bulunarak Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile aralarındaki husumeti derinleştirdi.
Duda’nın yeni af çıkarmasından ve eski İçişleri Bakanı Mariusz Kamiński ve yardımcısı Maciej Wąsik’in derhal serbest bırakılması çağrısında bulunmasından sonra Tusk, dün düzenlediği basın toplantısında “Sayın Kamiński ve Sayın Wąsik’in davası daha bitmedi,” diye konuştu.
İki siyasetinin akıbetine dair yaşanan tartışma, Tusk’ın genel seçimlerin ardından geçen ay göreve gelmesinden bu yana yaptığı reformlar ve PiS tarafından atananları görevden almasının yol açtığı siyasi ve hukuki mücadelenin parçası olarak öne çıkıyor.
AB yanlısı iktidar koalisyonu kurumlarda ‘temizliğe’ başladı
AB yanlısı Tusk, Brüksel tarafından hukukun üstünlüğünü aşındırmakla suçlanan sağcı milliyetçi PiS’in mahkemeleri, devlet medyasını ve diğer kurumları kendi yandaşlarıyla doldurmasının ardından ‘temizlik’ başlatmıştı.
Duda PiS’in desteğiyle cumhurbaşkanı oldu ve tutuklanan milletvekillerini savunması cumhurbaşkanlığı yetkilerinin sorgulanması ve anayasal kriz riskini artırdı.
Tusk, cumhurbaşkanının af hakkını kullanabileceğini kabul etmekle birlikte, Duda’nın bu örnekte ‘yetkilerini kötüye kullanan şahsiyetlerin aynı suçu işlemeye devam edebilecekleri’ bir durum yarattığını dile getirdi.
İkili kısa süre içinde hapisten çıksa bile ‘başka şeylerden de sorumlu tutulabilecekleri’ uyarısında bulunan Tusk, siyasetçilerin İsrail tarafından geliştirilen Pegasus casus yazılımının PiS muhaliflere kullanılmasında rol oynadıkları iddiasına işaret etti.
Pegasus, Kamiński’nin yönettiği yolsuzlukla mücadele bürosu tarafından satın alınmış, ancak PiS bunun sadece kolluk kuvvetleri ve ulusal güvenlik için kullanıldığını ve siyasi rakiplere karşı kullanılmadığını öne sürmüştü. Tusk’ın koalisyonu, hükümetin önceki PiS hükümetini halının altına süpürmekle suçladığı pek çok vakadan biri olan Pegasus casusluğunu araştırmak üzere özel bir parlamento komisyonu kuruyor.
Aralık ayında görevi kötüye kullanmaktan hüküm giyen ve parlamentodan men edilen iki siyasetçi, bu ayın başlarında Cumhurbaşkanlığı Sarayında polis tarafından gözaltına alınmıştı.
Duda, Tusk’ın başbakan olarak atanmasını geciktirmişti
Geçen yıl Duda, Tusk’ın başbakan olarak atanmasını geciktirmiş ve ardından Tusk’ın devlet medya şirketi TVP’yi elden geçirmesine bağlı olan bütçe tasarısını engellemek için veto yetkilerine başvurmuştu. Tusk’ın TVP’yi devralması, kanalın yayınlarının kesilmesini de içeriyordu.
Tusk, cumhurbaşkanının ikinci ve son dönemini tamamlayacağı 2025 yılındaki seçimlere kadar Duda ile birlikte çalışmak zorunda.
Devlet petrol şirketi Orlen’de yolsuzluk iddiaları
Tusk ve PiS’in selefleri arasındaki mücadelenin bir başka cephesinde Polonya’nın en büyük şirketi olan devlet kontrolündeki petrol üreticisi Orlen’de yapılması planlanan temizlik ve soruşturma süreciyle ilgili.
Orlen, 2022 yılında Lotos’u devralarak ülkenin enerji sektöründeki hakimiyetini pekiştirmişti. Polonya’nın dolandırıcılıkla mücadele bürosundan yetkililer, geçen hafta Orlen’in genel merkezine ve PiS tarafından atanan genel müdürü Daniel Obajtek’in ofisine baskın düzenlemişti.
Tusk, açıklamasında “Yakında kamuoyu, bazı hükümet temsilcilerinin ve Orlen yönetiminin eylemlerinin şok edici yönlerini de öğrenecek,” ifadelerini kullandı.
