ABD yaptırımlarının hedefi olan Arktik LNG-2 projesi, Rusya’nın sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatını 2030 yılına kadar üç katına çıkaracak ve küresel pazardaki payını yüzde 8’den yüzde 20’ye yükseltecek.
Ayrıca, kaybedilen Avrupa gaz pazarının yerini kısmen dolduracak. Bu nedenle hem Novatek’in üst düzey yöneticileri hem de Moskova, Kuzey Kutbu’ndan gaz çıkarmanın yollarını ve alıcıları bulmak için yoğun çaba sarf ediyor.
Strateji hakkında bilgi sahibi kişilerin Bloomberg‘e aktardığına göre, hükümet yetkilileri Arktik LNG-2 için pazar arayışında.
Proje için LNG tankerlerini tedarik edecek ve bunları satın alma riskini göze alacak şirketleri bulması beklenen bir şirketler ağı aracılığıyla bir gölge filo oluşturulmasına katkıda bulunuyor.
Novatek yöneticilerinin şubat ayında Mumbai’yi ziyaret ederek nakliye şirketlerinin temsilcileriyle bir araya geldikleri belirtildi. Novatek ayrıca yeni müşteriler bulmak amacıyla Çin’de bir ofis açtı.
Bloomberg‘in yaklaşık otuz LNG tüccarı, gemi brokeri ve şirket temsilcisiyle yaptığı görüşmelere dayanan haberine göre, gölge filo oluşturma çabaları mart ayında ciddi şekilde hız kazandı.
Tanker sahibi olan ya da işleten firmalar Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) kayıtlı; örneğin Mumbai’de bir apartman dairesinde ve Dubai’nin serbest ekonomik bölgesinde bir otelde.
Yılın ilk yarısında birkaç eski gemiyi satın alan Dubai merkezli Nur Global Shipping, özellikle dikkat çekti. Firma, modern çevre gerekliliklerini karşılamadıkları için normalde hurdaya çıkarılacak olan tankerlerin her biri için 50 milyon dolardan fazla ödeyerek piyasa aktörlerinin ilgisini üzerine çekti. Nur, beş ayrı firma aracılığıyla beş gemi satın aldı. Bunlardan biri olan Pioneer, ağustos ayı başında Arktik LNG-2’den LNG alan ilk tanker oldu.
Toplamda üç tanker, projeden beş kez gaz yükledi. Ancak bu teslimatların hiçbiri henüz alıcılara ulaşmadı. Tankerler iki kargoyu Murmansk oblastındaki Saam UGS yüzer depolama tesisine bıraktı. Ardından, buzda seyre uygun olmayan 21 yaşındaki tanker Everest Energy, Arktik LNG-2’deki kargoyu bir kez daha aldı ve Kuzey Denizi Rotası boyunca doğuya doğru yol aldı. Bu tanker aynı zamanda Glavsevmorput’tan geçiş izni de almamıştı.
ICIS gaz analizleri direktörü Tom Marzec-Manser, “Böylesine eski ve donanımsız bir geminin Kuzey Denizi Rotası’ndan gönderilmesi, Arktik LNG-2’nin alternatiflerinin tükenmekte olduğunu gösteriyor. Arktik LNG-2 için zor zamanlar yaşanıyor gibi görünüyor, zira çaresizlikten doğan tedbirlere başvuruyorlar” ifadelerini kullandı.
Asya’ya giden aynı rotada Everest Energy’yi Asya Energy takip ediyor. Ancak bu tür tankerler için uygun hava koşulları penceresi, buzun buz sınıfı olmayan tankerler için geçilmez hale geldiği ekim sonunda kapanacak.
Doğalgazı çıkarmak işin sadece bir kısmı; ayrıca, yaptırımlara tabi bir tankerle teslim edilen, yaptırımlara tabi bir tesisten çıkan malları satın almak isteyecek alıcıları bulmak da gerekiyor ve ABD kara listesinde halihazırda Arktik LNG-2 ile bir şekilde ilişkili toplam dokuz LNG tankeri bulunuyor.
Novatek’in üst düzey yöneticileri alıcı bulmak için dünyayı dolaşmaya devam ediyor; tüccarlar ve şirket temsilcileri Bloomberg‘e, Çin ve diğer Asya ülkelerinde anlaşma yapmak için yoğun girişimlerde bulunduklarını aktardı.
Ancak spot fiyatlara göre yüzde 40 indirimle gaz teklif etmelerine rağmen, çoğu ABD’den de LNG satın alan potansiyel alıcılar, Washington’un ikincil yaptırımlarına maruz kalma riski nedeniyle çekimser davranıyor.
Washington’daki Arktik Enstitüsü’nün kurucusu Malte Humpert, “Arktik LNG-2’nin iptali sadece bir projenin kapatılması ya da hayata geçirilmesinin ertelenmesi anlamına gelmiyor. Bu proje Rusya’nın yeniden dirilişinin bir sembolü,” değerlendirmesini yaptı.
Putin, eylül başında düzenlenen Doğu Ekonomi Forumu’nda ülkesinin gaz sıvılaştırma projesini geliştireceğini ifade ederek, “Burada bizim için sorun yaratmaya çalışıyorlar, Sayın [Novatek’in CEO’su] Mihelson bunu herkesten daha iyi biliyor… Ancak bize çıkarmaya çalıştıkları zorluklara rağmen, biz yine de bunu başaracağız,” açıklamasında bulunmuştu.
