Planlara aşina iki savunma yetkilisine ve NBC News tarafından incelenen bir Pentagon brifingine göre Trump yönetimi, NATO’nun Avrupa’daki tüm askeri operasyonlarını ABD’li bir generalin yönetmesi geleneğini değiştirmeyi düşünüyor.
Eski ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower’la başlayan bir komuta şekli olarak, NATO’nun Avrupa’daki tüm askeri operasyonlarını dört yıldızlı bir ABD’li generalin yönetmesi yaklaşık 75 yıldır bir gelenek haline gelmişti.
Pentagon, ABD ordusunun muharip komutanlıkları ve karargahlarında önemli bir yeniden yapılanmaya gidiyor. İki savunma yetkilisinin verdiği bilgiye göre söz konusu planlardan biri de ABD’nin NATO’nun Avrupa Yüksek Müttefik Komutanı (askeri dilde SACEUR olarak biliniyor) rolünü bırakmasını içeriyor.
Şu anda bu görevde bulunan ve aynı zamanda ABD Avrupa Komutanlığı’nın (EUCOM) da başında olan general, Rusya’ya karşı savaşında Ukrayna’ya verilen desteği denetleyen birincil komutandı.
Böyle bir yeniden yapılanmanın ne kadar süreceği belli değil ve tamamlandığında değişikliğe uğrayabilir.
Kongre de, üyelerin girişimin herhangi bir yönüne karşı çıkmaları halinde, gücünü kullanarak bu konuda ağırlığını koyabilir.
NATO’da SACEUR’den vazgeçmek, hiç değilse güç dengesinde büyük bir sembolik değişim anlamına gelecek.
2009-2013 yılları arasında SACEUR ve Avrupa Komutanlığı görevini yürüten emekli Amiral James Stavridis bir e-postasında, “ABD’nin NATO’nun en yüksek müttefik komutanı rolünü bırakması Avrupa’da ittifaktan uzaklaşmanın önemli bir işareti olarak görülecektir. Bu destansı boyutlarda bir siyasi hata olur ve bir kez vazgeçersek geri vermezler. NATO içinde muazzam bir nüfuz kaybederiz ve bu, doğru bir şekilde, muhtemelen İttifak’tan tamamen ayrılmanın ilk adımı olarak görülecektir,” diye yazdı.
Önerilen yeniden yapılanma, Trump yönetiminin federal hükümet genelinde harcama ve personel kesintisine gittiği bir döneme denk geliyor. Başkan Donald Trump ve Savunma Bakanı Pete Hegseth, yeni yönetimin Avrupalı ortakların Avrupa’nın savunması için daha fazla sorumluluk almasını istediğini açıkça belirtti.
ABD’nin SACEUR’den vazgeçmesi halinde, diğer NATO ülkeleri muhtemelen kendi aralarında hangi ülkenin komutanı önereceğini seçmek zorunda kalacak.
Eğer gerçekleşirse SACEUR’ün ne zaman değişeceği henüz belli değil. Halihazırda SACEUR görevini yürüten Orgeneral Chris Cavoli’nin üç yıllık görev süresi bu yaz sona eriyor.
Planlama hakkında bilgi sahibi iki savunma yetkilisi, ordunun 11 muharip komutanlığından beşinin görüşülen plan kapsamında birleştirilebileceğini söyledi.
Söz konusu büyük yeniden yapılandırma planı, daha önce NBC News tarafından bildirilen iki potansiyel değişikliği de içerebilir: ABD Avrupa Komutanlığı ve ABD Afrika Komutanlığı’nın Almanya Stuttgart merkezli tek bir komutanlıkta birleştirilmesi ve Florida’daki ABD Güney Komutanlığı karargahının ABD Kuzey Komutanlığı ile birleştirilmek üzere kapatılması.
Planlama konusunda bilgi sahibi olan yetkililere göre komutanlıkların birleştirilmesi, sorumlulukları çakışan personelin azaltılması yoluyla ordunun tasarruf etmesini sağlayacak.
NBC News tarafından incelenen bir Pentagon brifingine göre, düşünülen tüm değişikliklerin uygulanması halinde ilk yıl 270 milyon dolara kadar tasarruf sağlanabilir. Bu tasarruf Savunma Bakanlığı’nın 850 milyar dolarlık yıllık bütçesinin yaklaşık %0,03’üne tekabül ediyor.
İki savunma yetkilisi, Pentagon’un AFRICOM ve EUCOM’u tek bir komutanlık altında birleştirmeye karar vermesi halinde, bunun SACEUR rolünü ortadan kaldırmanın gerekçelerinden biri olacağını, çünkü bu kadar geniş bir alanı denetlemenin zaten bir kişi için, bu kişinin aynı zamanda NATO askeri operasyonlarını da denetlemediği de göz önüne alındığında, yeterince büyük bir iş olduğunu söyledi.
