ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’in önümüzdeki hafta Çin’e yapacağı ziyaret sırasında planlanan bir toplantıda Amerikan şirketlerine Çin’in özellikle güneş enerjisi ve elektrikli araçlardaki (EVs) endüstriyel kapasite fazlası konusunda danışması bekleniyor.
South China Morning Post’un edindiği bilgiye göre 5 Nisan günü öğleden sonra yapılacak olan belediye binası tarzındaki toplantı bir buçuk saat sürecek ve daha önce bildirilen 45 dakikanın iki katı uzunluğunda olacak. Toplantının güney metropolü Guangzhou’da, şehrin Shamian Adası’ndaki Doğu Sanat Enstitüsü’nde yapılması planlanıyor.
Yellen’in gezisi, kasım ayındaki ABD seçimleri öncesi ikili gerginliklerin arttığı, ancak diyalog yollarının devam ettiği bir döneme denk geliyor.
Washington, Çin’in elektrikli araç ithalatını engellemek için harekete geçti ve Pekin kısa süre önce Dünya Ticaret Örgütü’ne, üreticilerini dışlamak için tasarlanan “ayrımcı” sübvansiyonlar olarak adlandırdığı uygulamalara karşı şikayette bulundu. Kapasite fazlası, yeni bir çatışma alanı olarak görülüyor.
Çarşamba günü Yellen, Georgia eyaletinin Norcross kentindeki bir güneş pili fabrikasında konuya değindi: “Aşırı kapasitenin sadece Amerikalı işçiler, firmalar ve küresel ekonomi için değil, aynı zamanda Çin ekonomisindeki verimlilik ve büyüme için de risk oluşturduğuna dair inancımı ileteceğim.”
“Çinli mevkidaşlarına bu sorunu ele almak üzere gerekli adımları atmaları için baskı yapacağını” söyleyen Yellen, Amerikan şirketleri ve işçileri için “eşit bir oyun alanı” yaratma sözü verdi.
Guangzhou ziyaretinin ardından Yellen, büyük olasılıkla Başbakan Yardımcısı He Lifeng, Ticaret Bakanı Wang Wentao ve Merkez Bankası Başkanı Pan Gongsheng olmak üzere üst düzey ekonomi yetkilileriyle görüşmek üzere Pekin’e gidecek.
Federal Rezerv’in eski başkanı olan Yellen, kamu görevinde bulunduğu süre boyunca Çinli yetkililerle makroekonomik ve mali konularda eski başbakan yardımcısı Liu He ile diyalog turları da dahil olmak üzere uzun yıllara dayanan deneyime sahip.
Nisan ayındaki ziyaretinin, geçen yılın sonlarında oluşturulan ikili ekonomik ve mali çalışma grubunun dördüncü toplantısıyla bağlantılı olacağı tahmin ediliyor. Önceki üç toplantıda çatışmasız, olumlu mesajlar verilmişti.
Amerikalı imalatçılar ve United Steelworkers sendikası tarafından 2007 yılında ortaklaşa kurulan ve kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Alliance for American Manufacturing’in başkanı Scott Paul, “Çin’in kapasite fazlası son yirmi yılda Amerika’daki pek çok endüstriyi mahvetti” dedi.
‘Çin’in elektrikli araçlarının bolluğu yaklaşan bir tehdit’
Post’a koşuna Paul, “[Joe Biden] yönetimi ve Kongre’nin çok geç olmadan iş kayıplarını önlemek için mevcut ticaret araçlarını proaktif bir şekilde kullanması ve yenilerini geliştirmesi kritik önem taşıyor” dedi.
Şubat ayı sonunda yapılan bir açıklamada Beyaz Saray bu konuda sert bir dil kullanmış ve Çin menşeli elektrikli araçların potansiyel bolluğunu yaklaşan bir tehdit olarak nitelendirmişti.
“Çin’in politikaları pazarımızı kendi araçlarıyla doldurabilir” denilen açıklamada, “ulusal güvenliğimiz için risk oluşturabilir” denildi.
ABD hükümeti, “endişe kaynağı yabancı kuruluşlara” yönelik kısıtlamalar kapsamında Çin EV bataryalarını, batarya malzemelerini veya bunları içeren araçları vergi kredilerinden veya sübvansiyonlardan zaten hariç tuttu.
Avrupa Birliği de Çin’in elektrikli araç ihracatını kapsayan ve çift haneli cezai tarifelerin habercisi olabilecek kendi sübvansiyon karşıtı soruşturmasını başlattı.
Pekin: Ticareti siyasallaştırmayın
Pekin, Yellen’in gezisi öncesinde sözlü uyarı yaparak ticaretin siyasallaşması olarak gördüğü uygulamalara karşı kesin bir dille konuştu.
Pazartesi günü yayınlanan uzun bir yorum yazısında, devlet haber ajansı Xinhua, ihracatın ve ekonomik büyümenin itici gücü olarak görülen üç üründe (güneş panelleri, elektrikli araçlar ve lityum piller) aşırı kapasite korkusu yaydıkları için bazı Batılı kurumları eleştirdi.
Yazıda, “ABD liderliğindeki Batı, Çin’in değer zincirinde yukarı çıkma ve küresel ekonomik sistemdeki hakimiyetini sürdürme çabalarını boğmak için hegemonyasını kullanıyor” denildi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian perşembe günü yaptığı açıklamada Çin’in yeni enerji sektörünün sübvansiyonlar ve korumacılıktan ziyade küresel rekabet ortamında ürünlerinin kalitesi ve yenilikçilik sayesinde geliştiğini söyledi.
Lin, “Tedarik zincirini korumak ve hegemonyaya karşı çıkmak ABD dahil tüm tarafların sorumluluğudur” dedi.
