Bizi Takip Edin

AVRUPA

Moldova-Rusya gerilimi: Yeni cephe açılabilir

Yayınlanma

Sürpriz Ukrayna ziyaretinin ardından, Doğu Avrupa’daki Rusya karşıtı cephenin en önemli üyesi Polonya’dan ‘savaşa devam’ mesajları veren ABD Başkanı Joe Biden’ın Varşova’da bir konuğu vardı.

Bir süredir Rusya karşıtı yeni cephenin hattı olmaya hazırlanan Moldova’nın batı yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Biden ve Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ile bir araya geldi. 

Görüşme hakkında Beyaz Saray’dan yazılı bir açıklama yapıldı. Açıklamada, ABD’nin Moldova’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne verdiği destek bir kez daha yinelenirken, Ukrayna savaşının etkileri kapsamında ABD’nin bu ülkeye verdiği destek vurgulandı.

Sandu da yaptığı açıklamada Biden’ı Moldova’ya davet ettiğini söyledi. Sınırlarında bir savaş sürdüğünü söyleyen Sandu, ülkesinin iktisadi dayanıklılığını artırmak için daha fazla Amerikan desteğine ihtiyaç duyduklarını savundu.

Sandu’nun seçimi, Gavrilita’nın istifası

2020 yılında kazandığı seçimin ardından batıyla entegrasyona yönelik bir çizgi izleyen Moldova lideri, ülkesinin AB aday üyelik statüsü almasını sağlamıştı.

Biden’la yaptığı görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, Moldovalıların ‘AB’ye girme hayali kurduğunu’ ve ülkesinin ‘hür dünya’nın bir parçası olacağını söyleyen Sandu, Moskova’yı ise ülkeyi istikrarsızlaştırmaya ve hükümeti devirmeye çalışmakla suçlamıştı.

Başbakan Natalia Gavrilita ise reform paketine destek bulamaması sonucunda geçen hafta istifa etti. Ekonomik krizin de alevlendirdiği siyasi kriz, sokak gösterilerine neden olmuş ve ‘Rus yanlısı’ olarak nitelendirilen oligark Ilan Şor önderliğindeki muhalefet grupları hükümete karşı örgütlenmeye başlamıştı.

Ama Gavrilita’nın istifası Moldova siyasetinde alttan alta işleyen daha farklı bir gerilimi su yüzüne çıkardı.

Moldovalılık mı, Rumenlik mi?

Moldova’nın sosyalizm sonrası ana gündemlerinden biri de ülkenin ulusal kimliğine ilişkin tartışmalardı.

Romanya ile Ukrayna arasında bulunan Moldova üzerinde Rumenlerin hak iddiası bulunuyor. Rumenler, SSCB döneminde ayrı bir dil kabul edilen Moldovacanın aslında Rumencenin bir lehçesi olduğunu savunuyorlar. 

Eski Rumen devlet başkanlarından Traian Basescu, 1939’da Moldova sovyetinin kurulması ile birlikte Rumen halkının bölündüğünü ve Moldova’nın Romanya’ya air olduğunu söylemişti.

Bu kapsamda Moldova’da resmi dil değişikliğinden Rumen pasaportu dağıtmaya kadar bir dizi uygulama ile Moldova’nın NATO üyesi Romanya’nın etkisine açık hale getirilmesi için hamleler yapıldı. Moldova içerisine batı ve Romanya ile birleşme yanlısı ciddi bir siyasi kamuoyu oluşturuldu.

Bu kapsamda ‘moldovacılık’ ile ‘[Romanya ile] birlik’ yanlılığı gibi iki farklı akım bulunuyor. Rumen vatandaşlığı da olan Gavrilita, birlikçiler tarafından bağımsız bir Moldova devletini ve Moldovalılık kimliğini savunmakla suçlanıyordu. Gavrilita, ülkesinin AB üyeliğini savunsa da NATO’ya girmeye kuşkuyla yaklaşıyordu.

Transdinyester sorunu ve Putin’in kararı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, 2012 yılındaki bir başkanlık kararnamesini geri çektiğini ilan etmesi, Moldova-Rusya ilişkilerindeki gerilimin yansımalarından biri.

İlgili kararnamede, Rusya’nın Transdinyester’in özel statüsünün belirlenmesinde Moldova Cumhuriyetinin egemenliği, toprak bütünlüğü ve tarafsız statüsü temelinde yollar aranacağı vurgulanıyordu.

Kremlin, uluslararası ilişkilerde derin değişimler yaşandığı için bu kararın geri alındığını duyurdu.

Transdinyester’de bulunan Rusça konuşan azınlık, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından önce, 1990’da bağımsızlık ilan etmişti. 1992’deki kısa süreli savaşın ardından Rus barış gücü bölgeye konuşlandırılmıştı.

Öte yandan Transdinyester bölgesindeki güvenlik alanında görev yapan ortak kontrol komisyonunun Moldovalı başkanı Alexandru Flenchea, Rusya’nın kararının göreli olarak önemsiz olduğunu ima ederek, bunun Putin’in Moldova’nın egemenliği nosyonunu terk ettiği anlamına gelmediğini savundu.

Flenchea’ya göre kararname, Rusya’nın dış siyaset konsepti uygulamaları ile ilgili. Moldova ve Rusya, iki ülkenin toprak bütünlüğüne bağlılığı kayıt altına alan temel bir siyasi anlaşmaya sahip.

Kremlin: İlişkiler çok gergin

Moskova da Kişinev ile ilişkilerin bozulduğunu kabul ederek bunun nedeni olarak Moldovalı liderlere işaret etti.

Moldova yönetiminin ‘Rus karşıtı’ bir gündemi takip ettiğini savunan Kremlin, Kişinev’den gelen ‘hükümet darbesi’ iddialarını da yalanladı.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’nın Transdinyester’deki barış gücü üzerine yapılan tartışmalar konusunda ‘sorumlu’ davrandığını da sözlerine ekledi.

Yeni hükümet daha da batıcı: Zelenski’nin senaryosu

Dorin Recean’ın başbakanlığında kurulan yeni hükümetin dış siyasette daha radikal batıcı hamleler yapması bekleniyor.

AB entegrasyonunu savunan ve Transdinyester bölgesinin askerden arındırılması çağrısı yapan Recean, “Yeni hükümetin üç önceliği olacak: Düzen ve disiplin, yeni bir yaşam ve ekonomi ile barış ve istikrar. Yeni hükümet, Moldova’nın stratejik rotası olan Avrupa Birliği’ne entegrasyon sürecini uygulamaya devam edecek,” dedi.

Recean, Moskova’nın Kişinev’i ‘istikrarsızlaştırmak’ için birçok senaryo hazırladığını ileri sürüyor. Kendilerine yardım sözü veren Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin açıkladığı senaryolara işaret eden Moldovalı lider, Kişinev’in duruma hakim olduğunu öne sürdü.

Zelenski’nin öne sürdüğü senaryoya göre, Moldova’da ikinci bir cephe açmak isteyen Rusya, bu ülkede darbe ve hükümet değişikliği için Kişinev Havaalanını ele geçirecek ve Rus askerlerinin sevkiyatını buradan yapacak.

Moldova’dan yaptırım çağrısı

Hükümet yetkilileri, Rusya yanlısı oligarkların Kişinev’i istikrarsızlaştırmaya çalıştıklarını öne sürerek AB’ye yaptırım çağrısında bulundu.

Dışişleri Bakanı Nicu Popescu, Moldova’nın daha önce de bu tip durumlarka karşı karşıya kaldığını, bu sefer sürecin daha görünür olduğunu söyledi.

ABD ve Britanya geçen sene Ilan Şor and Vladimir Plahotniuc’i yaptırım listesine almıştı. Bu isimler, haklarında devam eden yolsuzluk soruşturması nedeniyle 2019’da ülkeden ayrılmıştı.

AB ise, ülkeyi ‘Moskova’nın saldırılarından korumak için’ Moldova’ya siber uzmanlar göndermeyi planladığını açıklamıştı.

Protestolar sürecek

Şor’un partisinin de içinde yer aldığı ‘Halk için Ulusal Hareket’ ise eylemlere ara vermeden devam edeceğini açıkladı. Özellikle enerji krizinin yarattığı geçim zorlukları nedeniyle hükümetin yurttaşların faturalarını üstlenmesi gerektiğini savunuyorlar. Bu kapsamda, 19 Şubat’taki protestolarda hükümete ve devlet başkanına süre verdiklerini söyleyen Şor Partisi milletvekili Marina Tauber, 28 Şubat’ta topladıkları 400 bin imzayı parlamentoya teslim edeceklerini söyledi.

Halk için Ulusal Hareket üyesi Moldova Merkez Birliği de hükümetin son aylarda yaptığı doğalgaz ve elektrik sözleşmelerinin yasallığı hakkında soru işaretleri bulunduğunu söyledi. 

AVRUPA

‘Gazze Gazze’ şiiri Almanya’da tartışma yarattı

Yayınlanma

7 Ekim Aksa Tufanı operasyonundan sonra İsrail’e verdiği kayıtsız şartsız destekle öne çıkan Almanya’da, Filistin’e destek verip İsrail politikalarına ‘soykırım’ diyen bir şiir tartışma yarattı.

88 yaşındaki komedyen, oyuncu, şarkıcı ve kabare sanatçısı Dieter Hallervorden ile eski SPD ve Sol Partili siyasetçi, müzisyen ve söz yazarı ​​Diether Dehm’in imzası bulunan ‘Gazze Gazze’ şiiri başta Facebook ve YouTube olmak sosyal medya platformlarında yayılıyor.

“Bu soykırım değil mi?” dizesiyle biten ve Alman trafik lambası koalisyonundan Almanya için Alternatif’e (AfD) kadar tüm Alman siyasetini hedefe koyan şiir nedeniyle Hallervorden ve Dehm’e yönelik ‘Hamas destekçiliği’ ve ‘antisemitizm’ suçlamaları başladı.

Örneğin Yeşil politikacı ve Alman-İsrail Topluluğu Başkanı Volker Beck, Bild gazetesine verdiği demeçte, “Ortadoğu çatışmasında fail-kurbanın tersine çevrilmesi bağlamında bir antisemitizm örneği arıyorsanız, Hallervorden’in çalışması resimli bir kitap örneğidir,” dedi ve eski komedyenin ‘İsrail karşıtı hiçbir klişeyi’ dışarıda bırakmadığını söyledi.

Almanya Yahudileri Merkez Konseyi (ZdJ) ise, “Sözde şiirin performansı, metin ve Bay Hallervorden’in diğer ifadeleri o kadar karışık ve sorgulanabilir ki, daha fazla tematik açıklama yapmaktan kaçınıyoruz,” açıklamasını yaptı.

Siyasetçilerden ve medyadan ‘antisemitizm’ suçlaması

Hallervorden’in paylaştığı videoda, şiiri okumadan önce Gazze’deki Filistinlilerin görüntüleri de görünüyor ve eski oyuncu, “Zulümlerin genellikle bir geçmişi vardır ve hiç kimse terörist olarak doğmaz,” diyor.

NZZ’de yayınlanan bir haberde, Hallervorden’in ‘Hamas terörünü de elbette kınadığı’ ama videoda ‘Hamas’ın propaganda videolarının kullanıldığı’ öne sürülüyor. NZZ’ye göre, “Videonun üç dakika iki saniyelik bölümünde Katar haber kanalı El Cezire’den de görüntüler görüyorsunuz. Duyduklarınız, antisemit ve komplo teorisi çevrelerinde dolaşan anlatıların bir derlemesi.”

Öte yandan videodaki görüntülerde, Dieter Hallervorden konuşurken, videonun arka planında yaralı çocuklarıyla birlikte babalar, evlatlarının bedenlerini havaya kaldırırken görülüyor.

Eski BM yetkilisinden Gazze için şiir yazanlara destek

Medya kampanyasının ardından Hallervorden, ‘bir sanatçı olarak özgür düşüncesine’ karşı ‘büyük gazetelerin ağlarındaki nefret’ karşısında hayrete düştüğünü söyledi.

Fakat oyuncu, ‘Gazze, Gazze’ şiirinin milyonlarca kez tıklanmasının yanı sıra on binlerce e-postanın onu ve arkadaşlarını ‘muazzam bir şekilde cesaretlendirdiğini’ belirtti.

NachDenkSeiten’in aktardığına göre, destek mesajlarından biri uzun süre Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi Danışma Komitesi eski başkan yardımcısı ve BM Gıda Hakkı Özel Raportörü olarak görev yapan 90 yaşındaki İsviçreli sosyal demokrat Jean Ziegler’den geldi.

Mesajında Ziegler, Gazze şiirini okuduğunu ve şiirin ‘gerçekten de antisemitizmle hiçbir ilgisi olmadığını’ belirtti.

Ziegler, “Aksine, şiiriniz Birleşmiş Milletler ve Genel Sekreterimiz Antonio Guterres’in değerlendirme ve kararlarına dayanmaktadır. Lütfen dayanışmamdan ve dostum Antonio’ya duyduğum derin saygıdan emin olunuz,” diye yazdı.

Ziegler’in Guterres’in çevresine yakın bir isim olduğu belirtiliyor.

“Bu soykırım değil mi?”

Hallervorden ve Dehm imzalı ‘Gazze Gazze’ şiiri şöyle:

Bir adam bastırır parçalanmış parmaklarını
Sıkıca sakalına, fısıldarken:
“Narin küçük şeyler
generallere ne yaptınız?”

Sonra küçüklerinin gövdesini kaldırır
Güneşteki Allah’a – Ay’a
Ve yine bir tane var
Hiçbir şeyi ve hiç kimseyi esirgemeyen

Bu babaya önerebilir miyim
Bir talk show konuğu kadar havalı olmayı?
Antisemitik gibi görünen
Tek bir kelimeyi bile kaçırmamayı?

Apartheid’a bağlılık yemini ediyorlar.
Trafik ışıklarından AfD’ye
El bombalarını yeniden dağıtarak
Onlardan nazik olmalarını istiyorlar

İnsanları öküz gibi sürerken
Açlıkla ve dronlarla
Bu çocuk mezarlığı kalacak
Nesiller boyunca bir kabus olarak

Güçsüzlükten fışkıran güç
Hiç kimse tarafından seçilmemişti!
Ama canavarları yaratan güç,
soğuk hesaplamaların dışında! Lanetlensin!

Gazze Gazze
Gözlerimi indirdim
Çaresiz çığlıkların önünde
Kopan uzuvlarınızın önünde
Ve soruyorum kendime tekrar tekrar:
Bu soykırım değil mi?

Okumaya Devam Et

AVRUPA

İsveç Sosyal Demokratları, ‘uygun davranmayan’ ülkelerin AB’den atılabilmesini istiyor

Yayınlanma

İsveç’te eski başbakan ve Sosyal Demokrat lider Magdalena Andersson, 1 Mayıs İşçi Bayramı konuşması öncesinde düzenlediği basın toplantısında, Avrupa Birliği’nin ‘demokrasi açısından güvence altında’ olması ve aksi yönde hareket eden ülkeleri ihraç edebilmesi gerektiğini söyledi.

Yaklaşan Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri öncesinde çarşamba günü yaptığı açıklamada Andersson, “AB inandığımız şeylerin arkasında durmalıdır: insan hakları, hukukun üstünlüğü ve demokrasi,” dedi.

İsveçli siyasetçi, üye olmak isteyen ülkelerin belirli şartları yerine getirmesi gerektiğinden, demokrasinin gelişiminde geriye giden ülkelerin daha sert tedbirlerle karşı karşıya kalmasının normal olduğunu savundu.

Andersson, “Uslu durmayan ülkelerle başa çıkmak için daha fazla ve daha keskin araçlar istiyoruz,” diyerek yaptırımların bugün olduğundan daha net ve sert olması gerektiğini sözlerine ekledi.

Polonya’da geçen yıl seçilen Başbakan Donald Tusk hükümetine atıfta bulunan Sosyal Demokrat lider, “Polonya’da demokrasiyi yeniden güçlendirmek isteyen yeni bir hükümet olmasına rağmen AB tarafından dışlanan iki ülke Macaristan ve Polonya’dır,” dedi.

İsveçli siyasetçinin önerilerinden biri, AB’nin artık ‘demokrasi’ olarak kabul edilemeyecek ülkeleri birlikten atabilmesi. Andersson, “AB ülkelerinin dışlanmasını istemiyoruz, fakat nihai sonuç olarak bunu mümkün kılacak kurallar olmalı,” dedi.

Andersson ayrıca ‘demokratik ilkeleri tehdit eden’ ülkeler için daha net bir yaptırım silsilesi oluşturulması ve üye devletlerin Schengen’den uzaklaştırılmasının mümkün kılınması çağrısında bulundu.

Andersson’un önerileri arasında, basın özgürlüğü, sendikal haklar ve sivil özgürlükleri ihlal ettiğini söylediği ‘hukukun üstünlüğüne saygı göstermeyen’ ülkelerden para kesilmesinin kolaylaştırılması da yer alıyor.

Andersson’un önerileri bugün için imkansız ve AB anlaşmalarının yeniden yazılmasını gerektiriyor fakat Sosyal Demokrat lider, önerisinin AB içinde demokrasiyi savunmak isteyen diğer üye devletler tarafından desteklenebileceği konusunda iyimserliğini koruyor.

Andersson, “Şimdi mesele diğer ülkelerin de bu öneriye katılmasını sağlamak için kamuoyunu harekete geçirmek,” diyerek sözlerini noktaladı.

Okumaya Devam Et

AVRUPA

Leyen, ‘Maastricht Münazarası’nda konuştu

Yayınlanma

Avrupa Komisyonu Başkanlığı için yarışan yedi aday, seçim kampanyasının ilk münazarasında karşı karşıya geldi.

POLITICO ve Studio Europa Maastricht tarafından organize edilen ‘Maastricht Münzarası’nda konuşan mevcut Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, 90 dakikalık konuşmasında Gazze’de devam eden savaştan TikTok yasağına, Avrupa Parlamentosu’nda (AP) sağ ile işbirliğinden Ukrayna savaşına kadar birçok konuda görüşlerini açıkladı.

“Putin’in savaşmayı bırakması gerekiyor”

Avrupa Solu’nun adayı Walter Baier’in, Ukrayna savaşının ‘iki tarafın da müzakeresi ile bitebileceği’ yönündeki görüşlerine karşı çıkan Leyen, Ukrayna’ya yedi kez gittiğini ve Rus güçleri tarafından ‘yüzlerce sivilin öldürüldüğünü’ iddia ettiği Buça’daki ceset torbalarını gördüğünü söyledi.

Baier’in, “Herhangi birinin bu savaşı ne zamana kadar sürdürmemiz gerektiği fikrini nasıl savunabildiğini anlayamıyorum? Son Ukraynalı asker ölene kadar mı?” sorusuna cevap olarak Leyen, “Bunu duymaktan yoruldum. Eğer bu savaşı sona erdirmek istiyorsanız Putin’in savaşmayı bırakması gerekiyor ve o zaman savaş biter,” dedi.

Danimarka Halk Partisi ve AP’deki sağcı Kimlik ve Demokrasi (ID) grubunun başkan adayı Anders Vistisen, ana akım partileri Ukrayna’daki savaşı AB anlaşmalarını değiştirmek ve veto hakkını ortadan kaldırmak için bir ‘kamuflaj’ olarak kullanmakla suçladı.

Gazze savaşı: Refah işgaline karşı muğlak ifadeler

Tekrar söz alan Baier, 7 Ekim’den bu yana yaklaşık 35.000 Filistinlinin ölümüne neden olan Gazze’deki İsrail saldırısını gündeme getirdi. Avusturyalı siyasetçi, “Avrupa Birliği Gazze’deki savaşı durdurması için İsrail’e ne zaman yaptırım uygulayacak?” diye sordu.

Leyen, İsrail’in ‘insancıl hukuk ve uluslararası hukuk sınırları içerisinde’ kendini savunma hakkı olduğunu söyleyerek AB’nin resmi çizgisini tekrarladı ve ateşkes, rehinelerin serbest bırakılması, insani yardımın artırılması ve iki devletli bir çözüm için çalışılması çağrısında bulundu.

Hollandalı Yeşil siyasetçi Bas Eickhout, Refah’ın işgalinin nihai ‘kırmızı çizgisi’ olup olmadığını sorunca, Leyen buna cevap olarak, “Ben asla kırmızı çizgiler çizmem ama Netanyahu’nun Refah’ı işgal etmesinin kabul edilemez olduğunu düşünüyorum,” dedi.

Bunun ne anlama geldiği sorulduğunda ise Leyen, Refah işgal edildiği takdirde ‘üye devletlerle oturup bu konuda harekete geçeceklerini’ belirtti.

Sağ ile ilişkiler: ECR’ye kapıları kapatmadı

Başkan Leyen, AP’de sağ gruplarla işbirliği konusunda da konuştu.

Leyen ID’de temsil edilen ‘aşırı sağı’ ‘Putin’in vekilleri’ olarak eleştirirken, haziran ayındaki Avrupa seçimleri öncesinde kampanya yürütmeye başlayan diğer sağcı milliyetçilerle birlikte çalışmayı da reddetti.

ID’de Fransa’dan Ulusal Birlik (RN), Almanya’dan Almanya için Alternatif (AfD) ve Danimarka’dan Danimarka Halk Partisi gibi partiler yer alıyor.

Danimarka Halk Partisi’nden Anders Vistisen’e hitap eden Leyen, AfD’deki müttefiklerini Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in destekçisi olmakla suçlayarak seçim programlarının ‘Putin’in yalanlarını ve propagandasını’ yansıttığını ileri sürdü.

“Asıl sorundan uzaklaşmamamız çok önemli: dezenformasyon ve kutuplaştırmayla içeriden yıkmaya çalışan Putin’in vekilleri bunlar. Ve bu akşam burada bunun bir örneğini görüyoruz,” diyen Leyen, Vistisen’i işaret etti.

Bununla birlikte Leyen, bu yaz yapılacak seçimlerin ardından Avrupa Muhafazakârları ve Reformcuları (ECR) grubuyla bir anlaşmaya açık olduğunu ima etti.

Leyen, ECR ile işbirliğinin ‘parlamentonun yapısına ve kimin hangi grupta yer alacağına bağlı olduğunu’ söyledi.

Maastricht’teki tartışmaya kimseyi göndermeyen ve AB’nin ‘yeşil mutabakatını’ bazen ‘dogmatik, anti-ekonomik ve anti-sosyal’ tanımlayan ECR’nin içinde Giorgia Meloni’nin partisi İtalya’nın Kardeşleri, Polonya’da eski iktidar partisi Hukuk ve Adalet (PiS) ve İspanya’dan Vox yer alıyor.

Leyen, ‘merkez sağ’ olarak görülen ve Alman Hıristiyan Demokratların başını çektiği Avrupa Halk Partisi (EPP) içerisinde.

TikTok yasağı gündemde

Leyen, tartışma sırasında TikTok’un Avrupa Birliği’nde yasaklanmasının bir seçenek olduğunu da ima etti.

Moderatörün TikTok’un sahibi ByteDance tarafından satılmadığı takdirde ulusal bir yasakla karşı karşıya olduğu Amerika Birleşik Devletleri’ne atıfta bulunmasının ardından Leyen, “Bu seçenek dışarıda bırakılmış değil,” dedi ve hemen ardından Komisyon’un TikTok’u kurumsal telefonlarında yasaklayan dünya çapındaki ilk kurum olduğunu ekledi.

“TikTok’un tehlikesini tam olarak biliyoruz,” diyen Leyen’in başkanlık kampanyasında TikTok’u bir propaganda aracı olarak kullanmayacağı da bildirilmişti.

Geçtiğimiz hafta TikTok, kullanıcıları TikTok Lite uygulamasıyla etkileşime girdikleri için ödüllendiren bir özelliğini, Komisyon’un Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında incelemeye başlamasının ardından askıya almaya karar verdi.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English