Diplomasi
Peru’nun Çin tarafından inşa edilen mega limanı bölgesel ticareti dönüştürmeye hazırlanıyor

Peru’nun Pasifik kıyısında Çin tarafından inşa edilen ve bölgesel ticareti dönüştürecek olan Chancay Limanı’nda kurdele kesimi öncesinde Çin yapımı ZPMC insansız vinçler rıhtımda sıralandı.
BYD kamyonetler mühendisleri taşımak için hazır beklerken, Huawei 5G internet kuleleri de otomatik operasyonu yürütmek için yeni inşa edildi.
Financial Times’a göre, perşembe günü açıldığında Chancay’i işletecek olan Çin devletine ait denizcilik devi Cosco Shipping’in liman halkla ilişkiler müdürü Mario de las Casas, “Her şey Çin malı,” dedi. Peru ve Çin bayrakları sokak lambalarında dalgalanırken “Bu sadece Peru için değil tüm bölge için büyük bir fırsat” diye ekledi.
Perulu yetkililer, Cosco’nun yerel madenci Volcan ile birlikte inşa ettiği limanın, büyük bir bakır ve meyve üreticisi olan Peru’yu Güney Amerika’nın Singapur’una dönüştüreceğini ve derin sularında daha büyük gemileri barındırabileceği için kıtanın Pasifik kıyısı boyunca deniz ticaretini alt üst edeceğini savunuyor.
Ancak, Çin’in diğer bir dizi altyapı yatırımını takip eden 3,6 milyar dolarlık projenin, aslında Peru’nun liman üzerindeki egemenliğini devretmesi anlamına geldiği yönünde eleştiriler de var.
Latin Amerika’da artan Çin etkisinin stratejik bir sorun teşkil ettiğini düşünen ABD, limanın Çin savaş gemileri tarafından kullanılabileceği uyarısında bulundu. Bu gelişme, Çin’e karşı daha sert bir tutum takınan ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’la bir çekişme alanı yaratabilir.
Devlet ziyareti öncesinde APEC zirvesine katılmak üzere bu hafta Peru’da bulunan Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, perşembe günü Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte ile birlikte 80 km uzaklıktaki Lima’dan video bağlantısı yoluyla Chancay’ın açılışına katılacak.
ABD Başkanı Joe Biden da başkan olarak Güney Amerika’ya yaptığı ilk ve son ziyaretinde APEC zirvesi için kentte olacak.
Mayıs ayında, Cosco ile yaşanan bir anlaşmazlığın ortasında, Perulu kanun koyucular Cosco’ya Chancay’ı işletmesi için münhasır haklar tanıyan bir yasa çıkardılar. Bazı analistlere göre bu, Peru’nun dünyaya açılan penceresi olan kendi limanları üzerindeki egemenlik iddiasının özüne aykırı.
Peru Ulaştırma Bakanı Raúl Pérez-Reyes, Chancay’in Peru’nun gümrük ve liman yetkilileri tarafından denetleneceğini savunarak bu endişelere yanıt verdi.
Pérez-Reyes, “Bu durumda bu bir Çin sermayesi yatırımıdır, ancak İngiliz veya Kuzey Amerika sermayesi ile tamamen aynıdır … hiçbir durumda egemenliğimiz kaybolmaz” dedi.
Limanın Peru’nun gelişen tarım sektörünün büyümeye devam etmesini sağlayacağını söyledi. “Chancay’in yapacağı şey kargonun bir kısmını yeniden yönlendirmek ve doğrudan Asya’ya göndermek olacak”diye ekledi.
Cosco, 3.6 milyar dolarlık inşaat maliyetinin 1.3 milyar dolarlık kısmının ilk aşamada yatırıldığını söyledi. Derin su limanı, konteynerler için bir endüstri standardı olan 22.000 yirmi fit eşdeğer birim veya TEU kapasitesi ile dünyanın en büyük nakliye gemilerinden bazılarını yanaştırabilir. Güney Amerika’nın Pasifik kıyısındaki başka hiçbir liman bu büyüklükteki gemileri kabul edemiyor.
Chancay, daha önce Peru’dan Çin’e 35 gün süren yolculuğu en az 10 güne indirecek, yani gemiler artık Meksika’nın Manzanilla limanında ya da Kaliforniya’nın Long Beach limanında mola vermek zorunda kalmayacak.
Cosco, bazen Asya’ya ya da Panama Kanalı üzerinden doğuya giden Brezilya kargolarının da en az 10 günlük seyahat süresinden tasarruf edeceğini söyledi.
Mayıs ayında kabul edilen bir kabotaj yasası, kargonun karaya çıkmadan önce Peru limanları arasında hareket etmesine olanak tanıyarak yollarda harcanan zamandan tasarruf edilmesini sağlayacak. Cosco, Ekvador, Şili ve Kolombiya’dan küçük gemilerin Peru’nun diğer limanlarına mal gönderebileceğini söyledi. Bu mallar daha sonra Chancay’e taşınacak ve buradan ihraç edilecek.
Pérez-Reyes, Peru’nun Pasifik kıyısına ulaşmadan önce Brezilya’nın tarım merkezleri Acre ve Rondônia’dan geçen Güney Okyanuslararası Otoyolu’nun kullanılmasıyla Brezilya’nın da bundan faydalanacağını söyledi.
ABD-Çin rekabeti
Pekin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin bir parçası olan Chancay, Çinli bir madenci olan MMG’ye ait Peru’nun en büyük bakır madeni Las Bambas’ı da içeren Çin yatırımları portföyüne ekleniyor.
Nisan 2023’te China Southern Power Grid, ülkenin başkenti Lima’nın kuzey kesimine elektrik sağlayan Enel’in Peru elektrik işini satın aldı. Lima’nın elektrik arzının geri kalanı 2020 yılında, Peru’da bir hidroelektrik barajına da sahip olan Çin’in Three Gorges Corporation şirketine satıldı.
Peru mart ayında, Ica yakınlarında bir demir cevheri madeni işleten Çinli Jinzhao şirketinin bir iştirakine güneyde bir liman inşa etme ve işletme imtiyazı verdi.
Buna karşılık Peru Ticaret Bakanı Úrsula León, ABD’nin yatırım yapma fırsatını kaçırdığını söyledi. Pekin ve Washington’un Lima ile serbest ticaret anlaşmaları bulunuyor ve ilkinin Xi’nin ziyareti sırasında STA’sını güçlendirmesi bekleniyor.
Çin, Peru’nun en büyük ticaret ortağı ve 2023 yılında toplam 23.1 milyar dolar değerindeki ihracatın büyük kısmını bakır, demir ve balık unu oluşturdu. ABD’ye yapılan ihracat ise 9.1 milyar dolar.
ABD Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Peru ile Chancay’i görüştüğünü ve “tüm kilit altyapı projeleri için yeterli gözetim, güvenlik, düzenleme ve adil rekabetin önemini” dile getirdiğini söyledi.
Yetkili, “Ortaklarımızdan ABD ve [Çin] arasında seçim yapmalarını istemiyoruz, ancak ABD ile ortaklığın faydalarını gösteriyoruz” dedi.
Çin şu anda Güney Amerika’nın en büyük ticaret ortağı ve kritik madenler, ulaşım ve enerji projelerinde önemli bir yatırımcı. Pekin, Washington’un hegemonya ve jeopolitik avantaj arayışı olarak adlandırdığı yaklaşıma karşıt bir yaklaşımla, denizaşırı projelerinin karşılıklı fayda sağlamayı amaçladığını söylüyor.
Analistler, ABD başkanı seçilen Trump’ın korumacı politikalar izlemesi ve Çin’e karşı sert bir tutum takınması beklendiğinden Peru’nun arada kalabileceği görüşünde.
Diplomasi
Nvidia, H20 çipinin Çin’e satışına devam etmek için Trump’tan onay aldı

Nvidia, Trump yönetiminin Çin pazarı için özel olarak tasarlanmış önemli bir yapay zeka ürününün ihracatına yönelik kısıtlamaları gevşettiğini ve H20 çipinin teslimatlarını “yakında” yeniden başlatmayı umduğunu açıkladı.
ABD’li çip üreticisi salı günü, ABD hükümetinden H20 çipleri için lisansları onaylayacağına dair güvence aldığını açıklarken, Çin’e özel yeni bir yapay zeka çipini piyasaya sürme planlarını da duyurdu.
Nvidia, Washington’un nisan ayında, gelişmiş yarı iletkenlere yönelik önceki ihracat kontrolü kurallarına uygun olarak tasarlanan H20 çipinin Çin’e satışını kısıtlamasının ardından, ilk çeyrekte 4,5 milyar dolarlık bir zarar bildirdi.
Bu güvence, ABD’li çip üreticisinin, Washington’ın kritik teknolojinin Çin’e ihracatını keserek, Çinli çip üreticilerini yerel üretime teşvik ettiği ve Huawei dahil Çinli şirketlere yapay zeka alanındaki liderliğini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunmasının ardından geldi.
Nvidia’nın CEO’su Jensen Huang salı günü yaptığı açıklamada, “Her sivil modelin ABD teknolojisiyle en iyi şekilde çalışması ve dünya çapında ülkelerin Amerika’yı tercih etmesini teşvik etmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
Huang, bu hafta Pekin’de hükümet yetkilileri ve Çinli müşterilerle bir araya gelerek yerel pazara yönelik planları hakkında bilgi verecek. Şirket, bu gezinin Huang ile Başkan Trump arasında yapılan ve Nvidia’nın ABD’deki üretime yatırım taahhüdünün görüşüldüğü toplantının ardından gerçekleştiğini belirtti.
Huang, bu hafta, ABD-Çin teknoloji rekabetinde giderek daha diplomatik bir rol üstlenen en üst düzey Çinli yetkili olan Başbakan Li Qiang ile görüşmek istiyor.
Nvidia ayrıca, ABD’nin ihracat kontrollerine uygun, Çin pazarı için yeni bir oyun grafik işlemcisi (GPU) piyasaya sürme planlarını da açıkladı. Geçen hafta FT, Nvidia’nın Blackwell RTX Pro 6000 işlemcisini temel alan, Çin için tasarlanmış güncellenmiş bir çip piyasaya sürme planlarını haber yaptı.
Nvidia’nın oyun çipleri, şirketin AI iş yüklerine özel çiplerini satın almanın zorluğu nedeniyle, geliştiriciler için küçük AI modellerini çalıştırmak için popüler bir seçenek haline geldi.
Huang, yeni çipin ileri imalat ve lojistik gibi uygulamalarda kullanılabileceğini söyledi.
H20 çipi, en üst düzey GPU’larından daha az güçlüdür, ancak özellikle ocak ayında DeepSeek’in R1 modelinin piyasaya sürülmesinin ardından ülkede AI kullanımında artışa neden olmasıyla Çin’de güçlü bir talep gördü.
Pekin, Huawei ve Cambricon ve Biren gibi daha küçük şirketler de dahil olmak üzere rakiplerinden yerel AI yongalarının satın alınmasını teşvik etmek için adımlar attı. Ancak Nvidia’nın AI yongası, modelleri eğitmeyi ve çalıştırmayı kolaylaştıran güçlü yazılım ekosistemi nedeniyle AI iş yükleri için tercih edilen seçenek olmaya devam ediyor.
Diplomasi
AB, ABD’nin uçak, otomobil ve gıda ürünlerini hedef alacak

AB, ikinci tur ticaret önlemlerinde uçak, otomobil ve otomobil parçaları da dahil olmak üzere 72 milyar avroluk ABD malını hedef almayı planlıyor.
POLITICO’nun elde ettiği bir listeye göre, hedef alınan ihracatın büyük bir kısmı 65,7 milyar avro tutarındaki sanayi ürünleri olurken, AB ülkeleri yeni misilleme gümrük vergilerini onaylarsa 6,4 milyar avro tutarındaki tarım ürünleri de bu önlemlerden etkilenecek.
Liste, Fransa ve İrlanda’nın içki sektörünü ABD Başkanı Donald Trump’ın misillemelerinden korumak için yoğun lobi faaliyetlerine rağmen, burbon viskiyi de içeriyor.
200 sayfalık listenin en büyük kalemi uçak ve uçak parçaları olup, gümrük vergileri ABD’nin yaklaşık 11 milyar avroluk ihracatını hedef alıyor ve bu da uçak üreticisi Boeing’e ağır bir darbe vurabilir.
Ardından makine, otomobil ve otomobil parçaları, kimyasallar ve plastikler, tıbbi cihaz ve ekipmanlar, elektrikli ekipmanlar ve endüstriyel ürünler geliyor. Bu ürünlerin tümü milyarlarca avroluk kategorilere giriyor.
Toplam rakam, ABD mallarına 95 milyar avroluk misilleme gümrük vergisi uygulanması yönündeki önceki tekliften düşürüldü.
Avrupa Komisyonu, Trump’ın geçen hafta sonu, ticaret anlaşması sağlanamazsa 1 Ağustos’tan itibaren AB ihracatına yüzde 30’luk genel gümrük vergisi uygulayacağı tehdidinde bulunmasının ardından, pazartesi günü yeni listeyi açıkladı.
Komisyon, belgeye göre, AB ülkelerine ABD ürünlerini hedef almasının gerekçesinin birkaç kritere dayandığını da açıklıyor.
İlk olarak, “ABD’nin, AB’nin ABD’ye ihracatını etkileyen gümrük vergileri ışığında, rekabet koşullarının yeniden dengelenmesi/eşitlenmesi ihtiyacı” olduğunu belirtiyor. Ardından, “AB dışından veya içinden alternatif tedarik kaynaklarının mevcudiyeti” dikkate alınıyor. Son olarak, “yer değiştirme riski yüksek ürünler” de listeye dahil ediliyor.
AB üye ülkeleri, önlemlerin yürürlüğe girmesi için resmi olarak onaylamaları gerekecek. Pazartesi günü bir araya gelen blokun ticaret bakanları, Komisyonun müzakere stratejisini destekledikten sonra henüz oylama yapılmadı.
AB Trump’ın son gümrük vergisi tehditlerine karşı geri adım atmakla karşı koymak arasında dikkatli bir denge kurmaya çalışıyor. Ticaret anlaşması müzakerelerine zaman tanımak için, 21 milyar avro değerindeki ABD ürünlerini kapsayan ilk tur önlemleri 6 Ağustos’a erteledi.
Diplomasi
Barack’tan ‘Zengezur’ açıklaması: 100 yıllığına biz kiralayalım

Cuma günü New York’ta bir grup gazeteciyle bir araya gelen ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack, Azerbaycan ile Ermenistan arasında ihtilaf konusu olan Zengezur Koridorunu 100 yıllığına kiralamayı teklif etti.
Middle East Eye’da (MEE) yer alan habere göre büyükelçi Tom Barrack konuyla ilgili gazetecilere yaptığı açıklamada, “Taraflar yalnızca 32 kilometrelik bir yol için karşı karşıya geliyor ama konu basit değil. Bu anlaşmazlık on yılı aşkın süredir devam ediyor. Sadece 32 kilometrelik bir yol yüzünden,” dedi.
Konuyla ilgili teklifini açıklayan Barrack, “Sonuçta devreye giren Amerika, ‘Tamam, bu işi biz üstleniyoruz. 32 kilometrelik yolu 100 yıllığına bize verin, siz de ortak kullanın’ teklifinde bulunuyor,” ifadelerini kullandı.
Barrack’ın açıklamaları, Trump yönetiminin koridoru “tarafsız bir garantör” olarak görev yapacak özel bir ABD ticari operatör aracılığıyla yönetmeyi teklif ettiğini ilk kez resmi olarak doğruladı.
Carnegie Endowment’ın yakın zamanda yayınladığı bir rapor, planın daha önceki bir AB önerisini örnek aldığını ve bu öneriye göre ABD’li bir lojistik firmasının güzergâh boyunca kargo transitini yönetmek ve izlemekle görevlendirileceğini ve tüm taraflarla verileri şeffaf bir şekilde paylaşacağını belirtti.
Raporda, önerinin Gürcistan’ın ayrılıkçı bölgelerinde uluslararası denetim öncüllerinden esinlendiği ve Bakü’nün “sağlam, uzun vadeli güvenlik garantileri” talebini karşılarken Erivan’ın koridor üzerindeki egemenliğini korumayı amaçladığı belirtildi.
MEE’deki habere göre, Türkiye, Azerbaycanlı yetkililere İran’ın azalan etkisi gibi değişen bölgesel dinamikleri hatırlatarak, Bakü’ye barış anlaşmasını imzalaması için “sessizce” baskı yapıyor.
Müzakerelere yakın bir bölgesel kaynak, koridoru yönetmesi için Ermenistan ve Azerbaycan tarafından onaylanan özel bir şirket fikrini ilk olarak Türkiye’nin önerdiğini söyledi.
Kaynak, “Fakat Ermenistan tarafı, şirketin koridorun Nahçıvan tarafında da çalışmasını talep etti, bu da Bakü için kabul edilemezdi,” dedi.
MEE’ye göre Türk yetkililer, Ermenistan’ı Türkiye’yi Orta Asya’ya doğrudan bağlayacak olan “Orta Koridor”da kritik bir bağlantı noktası olarak görüyor. Türk şirketleri de Ermenistan’daki potansiyel altyapı projelerine katılmaya istekli.
Ermenistan ve Azerbaycan mart ayında bir barış anlaşması taslağı üzerinde mutabakata varsa da, Bakü anlaşmayı resmen imzalamadan önce birkaç ek koşulda ısrar etmeye devam ediyor.
Bakü, Erivan’dan anayasasında Azerbaycan topraklarına yapılan atıfların kaldırılmasını talep ediyor.
Ana pürüzlerden biri, Azerbaycan’ı Ermenistan toprakları üzerinden Nahçıvan’a bağlayacak olan “Zengezur Koridoru.”
Ermenistan, “Zengezur Koridoru” terimini kullanmayı reddediyor ve bu terimin, “Syunik” olarak bilinen egemen Ermeni toprakları üzerinde irredantist çağrışımları olduğunu savunuyor.
Azerbaycan, koridorun Ermenistan’ın tam kontrolü altına alınmaması gerektiğini ısrarla savunuyor ve Erivan’ın sınırsız erişimi garanti edemeyeceğinden endişe duyduğunu belirtiyor.
-
Görüş2 hafta önce
Altı Gün Savaşı’ndan ‘On İki Gün Savaşı’na
-
Ortadoğu6 gün önce
Trump’ın Ankara ve Şam’daki jokeri: Thomas Barrack kimdir?
-
Görüş2 hafta önce
Kazananı Olmayan Kontrol Edilebilir Bir Çatışma
-
Görüş1 hafta önce
Küresel savaş ekonomisinin aleni beyanı: Lahey’deki NATO Zirvesi Sonuç Bildirgesi
-
Amerika2 hafta önce
Trump’ın gümrük vergilerini erteleme süresi 9 Temmuz’da doluyor, şimdi ne olacak?
-
Asya2 hafta önce
Vietnam, yurtdışındaki yetenekleri çekmek için vatandaşlık yasasını değiştirdi
-
Asya2 hafta önce
Güney Kore, tarihindeki en büyük savunma anlaşması için görüşmeleri tamamladı
-
Dünya Basını2 hafta önce
Vergi Cennetleri: Birleşik Krallık’ın Küresel Mali İmparatorluğu