ABD Başkanı Donald Trump’ın, Ukrayna’ya yapılacak yardımlar karşılığında ülkenin nadir toprak metallerine erişim talep ettiği biliniyor. Bu durum, Ukrayna medyasında geniş yankı bulurken, ülkenin maden kaynaklarının geleceği ve olası jeopolitik etkileri tartışma konusu.
Donald Trump’ın ABD yardımı karşılığında Ukrayna’nın nadir toprak metallerini istediği, Ukrayna medyasında geniş yankı buldu. ABD’nin 47. Başkanı Trump’ın, Kiev’e desteği sürdürme koşulu olarak bu talebi dile getirdiği belirtildi.
Trump, “Yüz milyarlarca dolar yatırım yapıyoruz ve onların harika kaynakları var. Bunları teminat olarak almak istiyoruz ve bunu yapmaya hazırlar,” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanlığı, önceki gün yaptığı açıklamada, ilgili kaynakların ortak çıkarılması fikrinin, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy tarafından geçen yıl ekim ayında sunulan “zafer planında” yer aldığını doğruladı.
Zelenskiy’nin bu konuyu 2024 sonbaharında, ABD başkanlık seçimlerinden önce Trump ile görüştüğü belirtilen açıklamada, “Bu, zafer planının bir parçasıydı. Bizim özel kaynaklarımız var, özellikle nadir toprak kaynakları; uranyum, lityum, titanyum. Ve bunların Rusya’nın eline geçmemesi önemli,” ifadelerine yer verildi.
Ayrıca, söz konusu kaynakların Rusya’dan korunmasını sağlamak için Ukrayna’ya öncelikle güvenlik garantileri verilmesi gerektiği de öne sürüldü.
Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetlerinin 2022 sonbaharında referandum sonuçlarına göre Rusya’nın bir parçası hâline geldiği de belirtilmeli. Bununla beraber, Rusya ordusunun son zamanlarda cephede ilerlemesiyle birlikte, birliklerin Dnipropetrovsk oblastı sınırına birkaç kilometre yaklaştığı bildirilmişti.
Bu bağlamda, ABD Başkanı’nın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg’un ülkede yeni seçimlerin yapılması gerektiği yönündeki açıklamalarının Kiev’i tedirgin etmesinin ardından, Donald Trump’ın bilinen taktiği olan karşı tarafları önceden korkutma yöntemine başvurarak Moskova’yı dolaylı olarak tehdit etmeye karar verdiği yönündeki varsayım mantıklı görünüyor.
Bununla beraber Batı medyası kısa bir aradan sonra Washington’ın Kiev’e askeri yardım tedarikini yeniden başlattığını duyurdu, ancak Trump yönetimi bunların askıya alındığını resmen açıklamadı.
Fakat tüm bunlar, Trump’ın aslında diğer bölgelerde de yaygın olarak bulunan nadir toprak metalleri için Rusya ile savaşmaya hazır olduğu anlamına mı geliyor? Yoksa Beyaz Saray’ın açıklamaları daha çok iç kamuoyuna yönelik ve önceki ABD yönetiminin daha önce ilan ettiği yardım için Kiev yönetiminden belirli bir bedel alma kararlılığını teyit etmeyi mi amaçlıyor?
Nezavisimaya Gazeta’ya demeç veren Moskova Devlet Üniversitesi Dünya Politikası Fakültesi Dekanı Andrey Sidorov, nadir toprak metallerinin Grönland da dahil olmak üzere başka yerlerde de bulunduğunu belirtti.
Sidorov, Donald Trump’ın bu nedenle Ukrayna ihtilafına müdahale etmeyeceğini, çünkü şu anda bunun ikinci bir Afganistan ve Washington için yeni bir yenilgi gibi görünmeyecek şekilde sonuçlandırılmasıyla ilgilendiğini kaydetti.
Aynı zamanda, ek kaynaklar ve iktisadi avantajlar elde etme gerekliliğine ilişkin açıklamalar, ABD’nin yeniden sanayileşmesini başlatan bir kişi için tipik görünüyor.
Sidorov, aynı nadir toprak metalleri ve Ukrayna ile ilgili konuların bir bütün olarak ABD’nin 47. başkanı için ikincil önemde olduğunu ve Rusya ile mevcut büyük ölçekli ihtilafın çözümü ile iki önde gelen nükleer güç arasındaki genel ilişkilerin belirlenmesini içeren daha geniş bir gündemin parçası olduğunu, zira tüm dünyanın kaderinin buna bağlı olduğunu açıkladı.
Sidorov, henüz oluşum sürecinde olan ve kilit ekip üyelerinin resmi olarak onaylanmasını bekleyen Trump yönetiminin, Ukrayna sorununa yaklaşımını henüz belirlemediğini belirtti.
Bu nedenle, temsilcileri sonraki müzakereler ve gelecekteki pazarlıklar için sorular sormaya devam ediyor.
Görünüşe göre Washington’da bugün Rusya’nın da kendi ulusal çıkarları olduğunu tam olarak anlamıyorlar veya anlamak istemiyorlar. Rusya Devlet Başkanı’nın hem Aralık 2021’de hem de Haziran 2024’te belirttiği üzere, Ukrayna krizinin çözümüne ilişkin gerekli koşullar da bu çıkarlarla belirleniyor.
Bu koşullar altında Beyaz Saray, çeşitli yüksek sesli açıklamalar da dahil olmak üzere bir tür diplomatik hamle yürütüyor.
Sidorov, bu hamlenin ABD Özel Temsilcisi Keith Kellogg’un şubat ortasında Ukrayna ve Avrupa başkentlerine yapacağı ve medyada duyurulan ziyaret kapsamında da devam edeceği tahmininde bulundu.
‘Nadir toprak elementleri karşılığı Ukrayna’ya askeri yardım’ ne kadar mümkün?