Endonezya Merkez Bankası, Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisinde yavaşlayan büyüme ivmesini gerekçe göstererek zayıflayan rupiye rağmen beklenmedik bir şekilde faiz oranlarını düşürdü.

Endonezya Merkez Bankası çarşamba günü gösterge faiz oranını 0,25 puan düşürerek yüzde 5,75’e indirdi ve son dört yıldaki üçüncü faiz indirimine imza attı. Reuters ve Bloomberg tarafından yapılan ankete katılan ekonomistler, oybirliğiyle merkez bankasının faiz oranlarını sabit tutmasını bekliyorlardı.

Banka daha önce eylül ayında faiz oranlarını düşürmüş, ancak eylül ayından bu yana dolar karşısında yüzde 8 değer kaybeden rupiahı destekleme ihtiyacını gerekçe göstererek o zamandan bu yana sabit tutmuştu.

Banka Başkanı Perry Warjiyo, faiz indiriminin bu yıl için düşük enflasyon tahmini ve “ekonomik büyümeyi teşvik etme çabalarına duyulan ihtiyaç” ile tutarlı olduğunu söyledi.

Warjiyo ayrıca Endonezya’nın 2025 büyüme tahminini de zayıf ihracat, tüketim ve özel yatırımları gerekçe göstererek biraz düşürdü.

Bir brifingde, “[Faiz] oranını düşürmek, istikrar ve büyüme yanlısı duruşumuzda bir değişiklik olduğunu gösteriyor” dedi.

Warjiyo, merkez bankasının “küresel ve ulusal dinamiklere uygun olarak faiz indirimi için herhangi bir alan aramaya devam edeceğini” de sözlerine ekledi. Bankanın kararını etkileyen faktörler arasında faiz indirim hızını yavaşlatması beklenen ABD Merkez Bankası’nın hareketleri ile ulusal ve küresel ekonomilerin yönü olduğunu söyledi.

Güçlenen ABD doları karşısında zaten zayıflamakta olan rupiah, açıklamanın ardından son altı ayın en düşük seviyesine geriledi.

Merkez Bankası’nın bu hamlesi, geniş nikel rezervleri ülkeyi paslanmaz çelik ve elektrikli araçlar için küresel tedarik zincirinde kritik bir oyuncu haline getiren Endonezya’da ekonomik performansın iyileştirilmesine odaklanıldığının altını çizdi.

Ayrıca Devlet Başkanı Prabowo Subianto’nun önümüzdeki beş yıl içinde büyümeyi yüzde 8’e çıkarma gibi iddialı bir hedefle göreve gelmesinden sadece üç ay sonra gerçekleşti. Endonezya, Covid salgını dönemi hariç, geçtiğimiz on yıl boyunca yüzde 5 gibi istikrarlı bir oranda büyümüştü.

Büyüme tahminleri düşürüldü

En son hükümet verilerine göre, ekonomi 2024’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 4,95 büyüyerek son bir yıldaki en yavaş büyüme oranına ulaştı.

Merkez Bankası çarşamba günü yaptığı açıklamada, 2024 yılı büyümesinin daha önceki tahmini olan yüzde 4,7 ila 5,5’in orta noktasının biraz altında olacağını söyledi. Ayrıca bu yılki büyüme tahminini de daha önceki yüzde 4,8 ila 5,6 tahmininden yüzde 4,7 ila 5,5 aralığına düşürdü.

Aralık ayında enflasyon bir önceki yıla göre yüzde 1,57 ile Merkez Bankası’nın yıllık yüzde 1,5 ila 3,5 olan hedef aralığının alt sınırında gerçekleşti.

Zayıf büyüme beklentileri, Güney Kore wonu, Tayland bahtı ve Brezilya reali gibi diğer gelişmekte olan piyasa para birimleriyle birlikte rupiahın, ABD merkez bankasının faiz görünümünü yeniden ayarlamasıyla güçlenen dolar karşısında değer kaybetmesiyle ortaya çıktı.

Rupiah şu anda dolar karşısında 16.000 rupi gibi önemli bir seviyenin altında işlem görüyor ve merkez bankası para birimini desteklemek için son haftalarda defalarca müdahalede bulundu.

Çin ve Orta Doğu arasında artan bağlantılar, Çinli ve Hong Konglu finans şirketlerini ticaret finansmanı ve varlık yönetimi hizmetlerindeki fırsatları değerlendirmek üzere Dubai’de ofis açmaya teşvik ediyor.

Geçtiğimiz hafta Dubai Finansal Hizmetler Otoritesi (DFSA), devlete ait yatırım bankası China International Capital Corporation’a (CICC) özel bir ekonomik bölge olan Dubai Uluslararası Finans Merkezi’nde faaliyet gösterme lisansı verdi. Düzenleyici kurumun CEO’su Ian Johnston, salı günü Hong Kong’da düzenlenen Asya Finansal Forumu’nun oturum aralarında Nikkei Asia’ya konuştu.

“CICC’nin buraya girmesi önemli bir adım” diyen Johnston, onayın Çinli bankanın müşteriler için anlaşma ve yatırım yapmasına olanak sağlayacağını sözlerine ekledi.

CICC yorum yapmayı reddetti, ancak pazartesi günü forumda yaptığı konuşmada CICC Başkanı Chen Liang, yeni iş büyüme noktalarını keşfetmek ve geliştirmek için yerel ve uluslararası ortaklarla işbirliğini sürdürme sözü verdi.

Çinli bankanın bu hamlesi, Orta Doğu ve Çin’i birbirine bağlayan ticaret finansmanı ve varlık yönetimi hizmetlerine yönelik talebin arttığı bir dönemde geldi. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, ülkedeki ekonomik görünümün zorlu olmaya devam etmesi nedeniyle yeni büyüme alanları arayan Çinli ve Hong Konglu oyuncular için kilit hedefler.

Johnston, “Başlangıçta Çinli bankalar sadece müşterileri takip edeceklerdi. Bugünlerde ise daha da genişliyor ve varlık yönetimine giriyorlar” dedi ve BAE’deki yaklaşık 300.000 Çinliden bazılarını potansiyel müşteri olarak hedefliyor olabilirler, diye ekledi.

Johnston, varlık yöneticilerinin, küresel bankaların bölgesel merkezler kurmak ve Afrika gibi daha geniş pazarlara ulaşmak için popüler bir yer olan Dubai’de müşteriye dönük işlevler oluşturduğunu söyledi.

Johnston ayrıca Hong Kong’dan DFSA’dan lisans almak isteyen hedge fonlarında da bir “artış” görüyor.

Bu bir ‘sıfır toplamlı’ oyun değil

Johnston, Hong Konglu ve Çinli finans şirketlerinin Dubai’ye yönelmesinin, kendi pazarları pahasına “sıfır toplamlı” bir oyun olduğu anlamına gelmediğini vurguladı. Johnston, birçok servet yöneticisinin hala işlerini kara para aklamayı önleme mekanizmalarını da içeren daha fazla kaynağa sahip oldukları Hong Kong’da konumlandırdığını söyledi.

Çinli şirketler de Orta Doğu fırsatları için küresel firmaların rekabetiyle karşı karşıya. Kısa bir süre önce kurumsal yapısını Asya-Pasifik ve Orta Doğu işlerini bir “Doğu Piyasaları” grubunda birleştirecek şekilde yenileyen Londra merkezli HSBC Holdings, iki bölgeyi birbirine bağlayan ticaret koridorlarının artığını görüyor.

Hong Kong lisanslı bir sanal sigortacı olan AIFT, geçen yılın sonlarında Dubai’deki bir kuruluş aracılığıyla lisanslı Web3 platformları veya blok zinciri teknolojisi destekli internet hizmetleri için sigorta ürünleri sağlamak üzere onay aldı.

Ekim ayında Hong Kong merkezli CSOP Asset Management ve Hang Seng Bank’ın yatırım kolu, Suudi Arabistan’ın Riyad kentinde toplam büyüklüğü 1,5 milyar dolar olan iki borsa yatırım fonunu listeledi.

Ancak herkes Orta Doğu’ya koşmuyor. Grup CEO’su Yin Zhe geçen ay Nikkei Asia’ya verdiği bir röportajda, Çin’in en büyük servet yöneticilerinden biri olan Noah Holdings’in 2023’te Dubai’yi düşündüğünü ancak orada aktif bir operasyon planlamadığını söyledi. Hedef müşterileri olan Çinli girişimciler, bazıları mülk satın almış olsa da şehirde yaşamıyor. Grup bunun yerine Japonya’da büyümeyi hedefliyor.

ABD’nin Rusya ve İran’a yönelik yaptırımlarını sıkılaştırmasının ardından, Çinli devlet petrol şirketleri ve özel rafineriler enerji güvenliğini sağlamak için acil petrol alımları yapıyor. Bloomberg’in haberine göre, şubat ayı teslimatları için özellikle Orta Doğu, Afrika ve Güney Amerika petrolü tercih ediliyor.

ABD’nin Rusya ve İran’a uyguladığı yaptırımları sıkılaştırmasının ardından, Çinli devlet petrol şirketleri ve büyük özel rafineriler acil petrol alımlarına yöneldi.

Bloomberg’in isimsiz kaynaklara dayandırdığı verilere göre, ABD’nin yaptırımları kısa vadede petrol arzında sınırlamalara yol açabilir.

Şubat ayı için acil petrol alımları yapan şirketler arasında Cnooc, Shandong Yulong Petrochemical Co ve Jiangsu Eastern Shenghong Co yer alıyor.

Tüccarların ifadelerine göre, bu şirketler özellikle Orta Doğu, Afrika ve Güney Amerika’dan gelen ham petrolü tercih ediyor. Bu durum, ABD’nin yaptırımlarının Rus ve İran petrolünün önemli alıcıları olan küçük özel rafinerilerin üretim hacmini düşürme ihtimaline bağlanıyor.

Haberde, “Küçük aktörler başarısız olursa, büyük devlet rafinerileri, iç piyasada dizel gibi yakıt kıtlığını önlemek amacıyla müdahale etmek ve enerji güvenliğini sağlamak için pazar payını ele almak zorunda kalacak,” ifadelerine yer verildi.

10 Ocak’ta ABD Hazine Bakanlığı, Gazprom Neft ve Surgutneftegaz başta olmak üzere birçok Rus enerji şirketine yaptırım uyguladı. Yaptırımlar, Zarubejneft Genel Müdürü Sergey Kudryaşov, Enerji Bakan Yardımcıları Roman Marşavin ve Eduard Şeremetyev gibi isimleri de kapsadı.

Ayrıca Gazprom LNG Portovaya, Gazprom Shelf Project, Achimgaz, Rusgazboreniye gibi iştirakler ve Gazprom ile Lukoil’in ortak girişimi olan Layavozhneftegaz da listeye eklendi.

Yaptırımlar, Gazprom Neft’in Moskova ve Omsk rafinerilerini, Gazpromneft-Noyabrskneftegaz, Gazpromneft-Orenburg gibi şirketlerini de etkiledi.

Bununla beraber Tacikistan, Kazakistan ve Sırbistan’daki (NIS) yapılar, Lüksemburg merkezli Gazprom Neft International, Gazprom Neft Shelf ve Gazprom Neft Aero da yaptırım listesine dahil edildi.

ABD, Rusya’nın petrol sektörüne ağır yaptırımlar getirdi